Shqiptaret !

[Arbëri]

Shqiptarët, kombi më i vjetër i kontinentit !
Një vepër që tronditi rangjet shkencore e historike. Ky libër i
titulluar “Greqia përpara grekëve”

Titulli : Greece Before the Greeks
Author: Louis Benloew
Botimi : 1877, Paris

Në vitin 1877 filologu i shquar francez Louis Benloew shkruajti
një vepër që tronditi rangjet shkencore e historike. Ky libër i
titulluar “Greqia përpara grekëve” sapo është sjellë në
shqip përmes botimeve “Plejad”. Benloew, na intrigon që në krye të
librit, ndërsa shkruan: “Duke filluar punën time, kam besuar se trajtoj
thjesht një çështje gjuhësore dhe etnografike, gjithashtu më duket se
kam prekur edhe një çështje të qenësishme, madje drithëruese, një
çështje kombësie. Dhe çfarë kombësie! Kombësia më e vjetër e kontinentit
tonë, së bashku me atë të Baskëve”. Benloew flet per kombin shqiptar.

Në vitin 1877 filologu i shquar francez Louis Benloew shkrujati një vepër që tronditi rangjet shkencore e historike. Ky libër i titulluar “Greqia përpara grekëve” sapo është sjellë në shqip përmes botimeve “Plejad”. Benloew, na intrigon që në krye të librit, ndërsa shkruan: “Duke filluar punën time, kam besuar se trajtoj thjesht një çështje gjuhësore dhe etnografike, gjithashtu më duket se kam prekur edhe një çështje të qenësishme, madje drithëruese, një çështje kombësie. Dhe çfarë kombësie! Kombësia më e vjetër ekontinentit tonë, së bashku me atë të Baskëve”. Benloew flet pwr kombin shqiptar. “Greqia përpara grekëve” është një studim linguistik dhe etnografik i shkruar përpara një shekulli. Autorë të shumtë të huaje kanë trajtuar çështjen pellazgedhe shqiptare dhe njëkohësisht kanë komunikuar midis tyre, por edhe me intelektualët shqiptarë të kohës, kudo që ata ndodheshinnëpër botë si andej edhe këtej Adriatikut. Benloew shkruan: “prej shumë vitesh kam besuar se në një numër emrash gjeografikë dhe historikë apo parahistorikë të Greqisë së lashtë, kam hasur tregues të një popullsie zanafillore më të hershme se Helenët. Një ditë, ndërsa shihja fjalorin e shqipes të Xylanderit hamendësimet e mia, sipas mendimit tim, arritën një farë shkalle gjase, për të mos thënë edhe më shumë. Gjuha shqipe dukej se i jepte kuptim disa emrave të përveçëm, të cilët nëpërmjet rrugësh të tjera ishin të pashpjegueshëm, të tillë si Male, Pilos, Andani, Olimpi”. Sipas tij pista që mendonte se kishte zbuluar, kishte qenë ndjekur edhenga të tjerë dhe se një ndihmë tëmadhe i dha Dora d`Istria, duke e njoftuar për punimet e bashkatdhetarëve të saj, me vendbanim në Itali, të shoqërurar me këshillat, të dhënat, botimet filologjike dhe historike si dhe broshurat e të gjitha llojeve. Gjithashtu arriti të njihej edhe megramatologjinë shqipe të DemetrioCamardas, të gramatikës së De Radës dhe të shkrimeve të Vincenzo Dorsa. Mendimi i autorit është se tashmëkishte ardhur momenti për të sakatosurit e historisë, për të harruarit e familjes së madhe europiane, për t‘i bërë të ditura ankesat e tyre, për të vlerësuar meritat e tyre në interes dhe madje për mirënjohje nga popujt e qytetëruar, se duhej admiruar forca e gjakut të fisit që triumfonedhe mbi urrejtjet fetare dhe jepmësime tolerance për të gjithë anëtarët e të njëjtës racë. Idenë qendrore të këtij libri apo boshtin i tij, autori e paraqit qartë dhe me prova nëpërmjet thënies: “Sot ka dalë sheshit se në një epokë që nuk mbahet mend, Greqia nuk ka qenë e banuar nga grekët; kur këta të fundit depërtuan në vendin, të cilin ata duhej ta paraqisnin me emrin e tyre, ky vend nuk ka qenë shkretinë. Në tokën e Greqisë ka gjurmë të shumta të një qytetërimi më të hershëm në kohë sesa qytetërimi i grekëve. Stralli, veglat dhe sëpatat e një formë krejt zanafillore, të cilat gjenden aty me shumicë e provojnë këtë, ndërkohë që Grekët nuk kanë pasur asnjë kujtim të zanafillës së tyre dhe senë periudhën më të bukur të historisë së tyre ata nuk ngurruan që ta shpallin veten autoktonë. Autori shprehet se grekët ishin të tretët në rradhë, të mbërritën në këtë tokë dhe se emrat e vendeve, maleve, lumenjve, personazheve legjendarë, të cilët nuk shpjegohen nëpërmjet mitologjisë greke dhe që duket se bëjnë pjesë në fjalorin e një idiome të huaj. Shumë nga këto qytete u përkisnin Pellazgëve, Lelegëve, Kaukonëve dhe Dardanëve. Deri më sot një gjuhë e vetme duket se arrin të na i bëjë të kuptueshëm emrat e këtyre viseve: kjo është gjuha shqipe. Prandaj autori i veprës është i prirur të mbështesë tezën se shqiptarët e ditëve të sotme janëpasardhësit e popullsive, të cilat përpara mbërritjes së grekëve, zinin viset që shtrihen nga deti Adriatik deri në Halis..

[Arbëri]

Shqiptarët, përfaqësuesit e ilirëve.Gjaku shqiptar gjendet shumë më në jug
të zonës së tanishme shqiptare

Titulli: The Encyclopaedia Britannica, or Dictionary of Arts, Sciences, and General Literature: Ent - Fra, Volume 9, Edition 8
Botues: Adam and Charles Black, Edinburgh, MDCCCLV
Viti: 1855

Shqiptarët ose Albanët. – Gjuha e tyre i izolon ata, edhe pse shumë mendojnë se ajo mund të jetë e lidhur me ato të grupit së katërt. Shqipëria është vendbanimi i tyre. Dëshmitë e udhëtarëve mbi përkatësinë e tyre te popullsitë e lëkurëbardha dhe me sytë gri, është shumë e përgjithshme, edhe pse Skene i jep fisit të Mirditës një lëkurë zeshkane dhe sy të zinj. Dëshmitë, gjithashtu, mbi shtatin dhe madhësinë ndryshojnë, ku disa shkrimtarë u japin atyre forma trupore të lehta, thatanik e të gjata, e të tjerë i bëjnë ata më të shkurtër dhe më të mbledhur sesa grekët. Që syri u lëviz pak, dhe pamja ka pak gjallëri (me fjalë të tjera, që shqiptari është paraqitur i rëndë, në krahasim me fqinjët e mendjehollë të tij), është e sigurt. Si burrat dhe gratë janë të guximshëm, dhe i ekspozojnë trupat e tyre lirisht ndaj klimës, duke e mësuar veten e tyre me një jetë jashtë në natyrë, mes kopeve të tyre të bagëtive, dhe banojnë, kur janë brenda banesave, në shtëpiza të thjeshta . Ashtu si Zvicra, ata japin me dëshirë vlerat dhe guximin e tyre në shërbime ushtarake, dhe ushtarët më të mirë e më të paskrupullt të Sulltanit janë këta rekrutë, të cilët, pjesërisht me forcë, pjesërisht me të paguar, merren nga Shqipëria. Për këtë arsye, ne i gjejmë shqiptarët përtej territorit të Shqipërisë, në Greqi, në Trakë, në Turqinë aziatike, në Egjipt, e madje edhe në Persi. Fiset gjithashtu, në mes tyre, kënaqen me të drejtën e sherreve private, që rrallë lindin për dinjitetin e luftës, por më shumë lindin si grindjet për kufijtë e vjetër ndërmjet Anglisë dhe Skocisë. Disa nga shqiptarët janë muhamedanë, disa katolikë romakë e disa të krishterë të kishës greke. Këta, janë përfaqësuesit modernë të ilirëve të lashtë. Gjaku shqiptar duhet të gjendet shumë më në jug të zonës së tanishme shqiptare, tamam si gjaku Bask (Iberik) që gjendet në të pjesët jo-Iberike të Spanjës, Portugalisë dhe Francës.

[Arbëri]

Shqipëria nuk është sllave;
po komb që ka gjuhë e zakone të vetat, kujtesë e origjinës pellazgjike

Titulli: Storia e politica, Volume 7
Autor: Università di Roma. Istituto di studi storico-politici
Botues: A. Giuffrè., 1968
Referuar:
“Francesco Crispi. Questioni internationali: diario e documenti ordinati da T. Palamenghi-Crispi”
Autor: Francesco Crispi
Redaktor: Tommaso Palamenghi-Crispi
Botues: Fratelli Treves, 1913

(Crispi, kryeministri pare i Italise me origjine arbereshe)

Në kohët e fundit është deklaruar, me shumë lehtësi, që diplomacia vjeneze meditonte mbi pushtimin e Shqipërisë. Pohimi është nga më unikët. Shqipëria nuk është sllave; është një komb që ka një personalitet të vetin, që ka gjuhë e zakone të vetat, kujtesë e origjinës pellazgjike.

Duke qenë kështu, do të kuptohej se duke marrë një vlerësim të gjatë dhe të lashtë, ai do t’i lejojë Shqipërisë që të shpallte pavarësinë e saj - por do të jetë gabim shumë serioz pretendojnë pretendimi për ta përfshirë atë me vendet sllave të Europës.

Shqipëria ishte ajo që, më shumë se çdokush tjetër, i rezistoi pushtimeve turke. E nëse në shekullin e pesëmbëdhjetë, pas vdekjes së Gjergj Kastriotit, u thye, e iu desh të pësojë zgjedhën otomane, ajo kurrë nuk u nënshtrua, dhe në këtë shekull ishte e para që ngriti kryet fuqishëm. Shqiptarët janë figurat më fisnike të heronjve që ilustrojnë Revolucionin Grek dhe në qoftë se Greqia do kishte pasur virtyt asimilimi, kjo popullsi, që kishin shumë pika kontakti me të, për sa i përket aspiratave politike dhe besimit religjioz, ndoshta sot do të ishin pjesë e Greqisë. Në vend të kësaj, një numër i madh i shqiptarëve erdhi për tu strehuar në Italinë jugore dhe në Sicili.

Shqipëria ka në vetvete të gjitha elementet për një shtet pavarur, më mirë se sa i kishte Serbia dhe Bullgaria - dhe duke i lejuar të njëjtën vetë-qeverisje, Europa do të bënte një vepër qytetare. Marrëdhëniet intime dhe të miqësisë së ngrohtë, kultivuar për pesë shekuj, e bëjnë atë shumë më të afërt me ne se sa me Perandorinë austriake, ku aneksimi i saj nuk do të bënte gjë tjetër veç sa do të shtonte mosmarrëveshjen e racave dhe ngatërresën e gjuhëve.


In questi ultimi tempi si è asserito, con molta leggerezza, che la diplomazia viennese meditava l'occupazione dell'Albania. L'asserzione è delle più singolari. L'Albania non è slava ; è una nazione che ha una personalità propria, che ha lingua ed usi a sé, ricordanti le origini pelasgiche.
Così essendo, si comprenderebbe che, accogliendo un lungo ed antico voto, si consentisse all'Albania di proclamare la sua indipendenza - ma sarebbe gravissimo errore pretendere di incorporarla con i paesi slavi d'Europa.

L'Albania fu quella che, più d'ogni altra, resistette alle occupazioni turche.E se al secolo XV, dopo la morte di Giorgio Oastriota, vinta, dovette subire il giogo ottomano, essa non fu mai doma ; e in questo secolo fu la prima ad insorgere vigorosamente. Albanesi sono le più nobili figure degli eroi che illustrarono il risorgimento ellenico - e se la Grecia avesse avuto virtù di assimilazione, queste popolazioni, che tanti punti di contatto avevano con essa per aspirazioni politiche e per ' fede religiosa, oggi forse farebbero parte della Grecia. Invece, gran numero di Albanesi venne a prendere stanza i nell'Italia meridionale e in Sicilia.

L'Albania ha in sé tutti gli elementi per uno Stato autonomo, meglio che non li avessero Serbia e Bulgaria - e consentendole uguale autonomia di governo, l'Europa compirebbe opera civile. Le relazioni di intima e cordiale amicizia, coltivate per ben cinque secoli, la rendono assai più affine a noi che non all'Impero austriaco, dove l'annessione sua non farebbe che aumentare dissidii di razze e confusione di lingue. »

p.366

[Arbëri]

Tosk e Geg, pa dyshim me prejardhje nga pellazgët,
gjendja sociale e të cilëve tre mijë vjetë e pandryshuar

Universal geography

Shqiptarët, ose Albanët, janë të ndarë në dy klane apo fise kryesore, toskët dhe gegët, të dy pa dyshim me prejardhje nga pellazgët e lashtë.

[...]
... pellazgët e Ilirisë, (të cilët ) besohet të jenë paraardhës të Shqiptarëve ...

[...]
Që nga kohët fillimit të shekullit të tanishëm, shqipja ishte gjuha dominuese në Elis, Argos, Bceotia dhe Atika, e madje edhe në ditët e sotme njëqind mijë të supozuar Helenë, vazhdojnë të flasin akoma atë. Popullsia aktuale e Greqisë është, pra, shumë e përzier, por është vështirë të thuhet në çfarë përmase janë kombinuar këta elementë helenë, sllav dhe shqiptarë.

Nëse ne heqim këta vllahë, grekët e Epirit, serbët dhe disa osmanë që banojnë në qytet e mëdha, nuk mbeten veçse gjysmë-barbarët gegë dhe toskë, gjendja sociale e të cilëve, vështirë të ketë pësuar ndonjë ndryshim në rrjedhën e tre mijë vjetëve. Në zakonet dhe në mënyrën e tyre të mendimit, këta shqiptarëve modernë janë pasardhës të vërtetë të pellazgëve të lashtë, dhe shumë skena që një udhëtar mund t’i dëshmojë mes tyre, e kthejnë atë pas në kohë, në ditët e Odiseas. G. von Hahn, i cili i ka studiuar me themel shqiptarët, i shikon ata si dorianët vërtetë, paraardhësit e të cilëve, të udhëhequr nga Heraklidët, shpërthyen nga pyjet e Epirit për të pushtuar Peloponezin. Ata janë po aq trima, po aq luftëtarë, po aq të dhënë pas sundimit dhe po aq klanorë sa ishin edhe paraardhësit e tyre. Veshja e tyre, gjithashtu, është gati e njëjtë, dhe tunika e bardhë (fustanella) e lidhur me kujdes rreth belit në mënyrë të drejtë përfaqëson khlamis-ën (shënim imi: veshje antike) e lashtë. Gegët, ashtu si dorianët e vjetër, janë të dhënë pas atij pasioni misterioze të cilin historianët e lashtësisë e kanë ngatërruar, për fat të keq, me një ves që nuk i thuhet emri, dhe që lidh burrat me fëmijët me një dashuri të pastër dhe ideale, në të cilën shqisat nuk kanë asnjë rol.
Me gjithë respektin, nuk ka njerëz modernë, të cilët të kenë kryer veprime më mahnitëse guximi sesa ato të kryera prej shqiptarëve.

[Arbëri]

Identifikimi i shqiptarëve modernë me ilirët e lashtë, dhe i këtyre me pellazgët autoktonë

Titulli: Europe and Asia: discussions of the Eastern Question in travels through independent, Turkish, and Austrian Illyria
Volume 3 of Modern revolution: Proœmia, John S. Stuart-Glennie
Autori: John S. Stuart-Glennie
Botues: Chapman and Hall, 1879

Identifikimi i shqiptarëve modernë me ilirët e lashtë, dhe i këtyre me pellazgët autoktonë, nëse mund të pranohet, na shpie pas, në vendbanimin më të hershëm Arian në Europë - atë të paraardhësve të grekëve.

The identification of the modern Albanians with the ancient Illyrians, and of these with the Autochthonous Pelasgians, if it can be accepted, takes us back to the earliest Aryan settlement in Europe — that of the ancestors of the Greeks.

[Arbëri]

Shqiptarët te njohur boterishte si te famshëm ,njerëz të bardhë ,
kanë mbajtur një post si vendas te vjetër te pjesës veriperëndimore të gadishullit grek

Titulli:Die Völker Europa's
Autori:Von Johann Georg Kohl
Botuar:1868

Shqiptarët te njohur boterishte si te famshëm apo Arnautet, që e quajnë veten e tyre, Skypetaren .
Shqiptarët jane njerëz të bardhë ! Njerëz të lirë e të pavarur, diku një gjysmë milion shpirtrat në numër qe jetojne ne ate pjese te Greqise , kanë mbajtur një post si vendas te vjetër te pjesës veriperëndimore të gadishullit grek, ose një pjesë të Ilirisë jugore dhe Epirit, peizazhin e vjetër, e cila është e ndarë nga gjysma e verilindore (Thesalisë dhe maqedonase) përmes zinxhirit malor të Pindit.
- Achilles Mirmidone, heronj trojan u largua nga lagjeja e këtij vendi,sipas te dhenave te Homerit , forcën e tij dhe trimerin e tij te ashpër, ai duket të ketë qenë një Albanes i vërtetë.
-Pas nje kohe ky popull vazhdon te pjelle trima , Pirro i Epirit i cili shkoi nga Epiri ne Itali , Romaket per ti frigesuar .
Skënderbeut, u ngrit nga ato gryka në Shekullin 15, kur turqit kërkuan për të vë nën kontroll këtë popull , çfarë ata kurrë nuk arriten plotësisht.
Dhe të kthehemi në kohën tonë , aty kemi një Pirro te tretë, i tmerrshmi Ali Pasha i Janinës ...

[Arbëri]

Shqiptarët e sotëm janë pasardhës biologjike te Epiro-ilirëve, të cilët kishin luftuar me Aleksandrin në Issus dhe Arbela kundër persëve, në Tarentum dhe Syracuse, me Pirron në Itali dhe Sicili në Romë dhe Carthage bënë luftë Teuta dhe Gentius,

Titulli : Das albanesische Element in Griechenland
Autori:By Jacob Philipp Fallmerayer
Botuar: Munchen,1857

..por në Gjirin kanë argumentuar qe nga Adriatiku deri në shtëpin e tyre duke luftuar për lirinë kundër pushtimit të eger te botës.
Pra, në trend kryesore dhe fushën e studiuseve shqiptaret me të vërtetë pa asnjë dyshim ,mund te merren si popull Autokton i lashtë i fisnikërisë ..

die auf diesem Felde noch Fremdlinge sind, werden vielleicht erschrecken und ungläubig ihren Sinn versehliessen, wenn sie sehen, dass Hr. v. Hahn weit über den Befund seiner Vorgänger hinausgretft und nicht mehr zufrieden in den Albanesen von heute die leiblichen Descendenten jener Epiro-Illyrier zu erkennen, die mit Alexander bei Issus und Arbela gegen die Perser gefochten, für Tarent und Syrakus mit Pyrrhus in Italien und auf Sicilien gegen Rom und Karthago Krieg geführt, mit Teuta und Gentius aber im Golf von Adria und auf dem eigenen Heimatsboden für ihre wilde Freiheit gegen das welterobernde Latium gestritten haben, wenn Hr. Hahn, sagen wir, über diese Periode hinüber in die graueste Vorzeit zurückspringt und vom gemeinsamen Urknotenpunkt der latinischen und gräkischen Familiensitte eine dritte Auszweigung — die albanische — hervorbrechen lässt, deren zähe Lebenskraft und unverwischbarer Typus bis auf unsere Tage geblieben sei. Nach Hrn. v. Hahn wäre also der Uralbanese nicht blos als Altersgenosse und Nachbar, er wäre auch als Verwandter und Pair des Urrömers und Urhellenen anzuerkennen, was allerdings vor Hrn. v. Hahn noch niemanden in den Sinn gekommen ist.

Diese mythische Urvetterschaft der später so obscuren illyrisch-epirotisch-albanischen Barbaren liessen sich unsere Neuhellenen im Gefühl des adeligen Sinnes und des alle Völker des Erdbodens überstrahlenden Glanzes ihrer Vorväter vielleicht noch gefallen, wenn nur die unerbittliche Conscquenz des Gedankens Hrn. v. Hahn nicht gezwungen hätte, eine noch weitergreifende Sippschaft aufzudecken und sogar die alten Macedonier — die Besieger von Athen und Babylon — für Blutsund Sprach verwandte der epirotisch- illyrischen Albanier zu erklären, als solche aus dem hellenischen National-Gremium auszuschliessen und in eine niedrigere Stellung herabzudrücken, als sie in der Vorstellung der Neuzeit überhaupt und in der eifersüchtigen Eitelkeit ihrer heutigen Landsleute insbesondere einzunehmen pflegen.

Damit über Haupttendenz und Tragweite der „ Albanesischen Studien2 ja kein Zweifel obwalte, hat der Verfasser, um das Autochthonenthum und den uralten Adel der epirotischen Albanier zu beweisen, seine Doctrin auf die vier folgenden Thesen zurückgeführt:

[Arbëri]

Gjuha shqipe, dërrasa lundruese e një anije që është zhytur në oqeanin e kohës,
humbur gjatë epokave

Titulli: Travels in Albania and other provinces of Turkey in 1809 & 1810, Volume 2
Autori: Baron John Cam Hobhouse Broughton
Botues: Murray, 1858

Wilhelm von Humboldt: Gjuha shqipe, dërrasa lundruese e një anije që është zhytur në oqeanin e kohës, humbur gjatë epokave “Humboldt, ministri, duke më folur në Vjenë, për gjuhën shqipe, konfirmoi këtë mendim me një pamje të mrekulluar e vërtetë poetike – “Ajo është,” tha ai, “dërrasa lundruese e një anije që është zhytur në oqeanin e kohës dhe ka humbur gjatë epokave.”
f.416

Humboldt, the minister, speaking to me at Vienna, of the albanian language, confirmed this opinion by a remarkable and indeed poetic expression - «It is,» he said, «the floating plank of a vessel that has sunk in the ocean of time and has been lost for ages»
p.416

* Friedrich Wilhelm Christian Karl Ferdinand Freiherr von Humboldt (22 June 1767 – 8 April 1835) was a German philosopher, government functionary, diplomat, and founder of Humboldt Universität. He is especially remembered as a linguist who made important contributions to the philosophy of language and to the theory and practice of education. In particular, he is widely recognized as having been the architect of the Prussian education system which was used as a model for education systems in countries such as the United States and Japan.

[Arbëri]

Scarlett Epstein 89 vjecare :
"Besa" shpëtoi çifutët nga vdekja e sigurt
Gjatë pushtimit gjerman shqiptaret Musliman kane fshehur rreth 2000 hebrenj - kodin e tyre të nderit, ata e ndërmoren për ta bërë këtë.

Gazeta :welt.de
Autor: Stefanie Bolzen
Botuar: 26.01.2011

"Unë falemnderoj me jetën time Shqipërinë për bujarinë e muslimanëve" - Scarlett Epstein në vitin 1938 eshte fshehur nga myslimanët shqiptarë kundër xhelatëve te Musolinit.
Kjo është një kapitull pak i njohur në historinë e Holokaustit, që deri në tërheqjen e gjermanëve nga Shqipëria në vitin 1944, pothuajse 2.000 çifutët u strehuan në familjet muslimane dhe pothuajse të gjithe kane mbijetuar . "Besa" është fjala për këtë shpëtim, sepse "Besa" është pjesë e kodit të lashtë e nderit shqiptar . . Shtëpia e shqiptarit është e Zotit dhe mikut" !

"Besa" rettete die Juden vor dem sicheren Tod
Während der deutschen Besatzung versteckten albanische Muslime fast 2000 Juden – ihr Ehrenkodex verpflichtete sie dazu.
"Ich verdanke mein Leben Albanien und der Großzügigkeit der Muslime" - Scarlett Epstein wurde 1938 von albanischen Muslimen vor Mussolinis Schergen versteckt. Ihre Geschichte ist kein Einzelfall
Für Scarlett Epstein sollte der 15. März 1938 der Tag werden, an dem sie plötzlich erwachsen und ihr Leben nie mehr so sein würde, wie es sich das junge Mädchen einmal erträumt hatte. Epstein, die damals noch Trude Grünwald hieß, lebte mit ihrer Familie in Wien, im 19. Bezirk, und wurde an jenem Dienstagmorgen zum jugoslawischen Gesandten geschickt. „Mein Bruder sagte zu mir: ,Zieh dich an wie die beim Bund Deutscher Mädel! Und nimm die Pässe mit‘“, erzählt die heute fast 89-Jährige.
Es ist ein kaum bekanntes Kapitel in der Geschichte des Holocaust, dass bis zum Abzug der Deutschen aus Albanien 1944 fast 2000 Juden Zuflucht bei muslimischen Familien fanden und beinahe alle die tödliche Jagd der Nationalsozialisten überlebten. „Besa“ heißt das Wort für diese Rettung, denn „Besa“ ist Teil des uralten Ehrenkodex der Albaner. Wer jemandem Hilfe anbietet, ihn bei sich zu Hause aufnimmt, muss sein Schutzversprechen halten: „Das Haus des Albaners gehört Gott und dem Gast.“

Vazhdimi: http://www.welt.de/print/die_welt/polit ... n-Tod.html

[Arbëri]

Të huaj që shkruajnë ose flasin për virtytet e larta të shqiptarëve, etnokulturën, trimërinë, etj

Ami Bue: “Shqiptarët janë njerëz më të bukur në Perandorinë osmane”.



B. Vranisheviq: Piktor nga Vojvodina: “Është mrekulli ta shohësh popullin trim luftëtar shqiptar... Ata nuk lodhen për pasuri e luks... gjithmonë janë të aramtosur, madje edhe gratë të cilat njihen nga shikimi i tyre krenar dhe të ecurit të sigurtë... Lumturinë nuk e kërkojnë te bukuria, por në kënaqësinë e tyre, të burrit të vet, të fëmijëve dhe popullit të tyre”.



Bajroni: “Shqiptarët me kostumet e tyre bëjnë një pejsazh më të mrekullueshëm në botë... Shqiptarët janë raca njerëzore më e bukur që ekziston, trima më të fortë se kështjellat e tyre”. Për dy nipërit e Ali Pashë Tepelenës, ka thënë: “Janë krijesa më të bukura që më ka zënë syri... Femra shqiptare vetëm njërit ja fal trupin dhe zemrën”.

Branton. Ky publicist, ka shkruar: “Shqiptarët ishin themeluesit e kalorësisë së lehtë (franceze – R.N.) dhe se me ushta të gjata (armë – R.N.) dhe me flamurkat në majat e tyre, e nisnin betejën, duke u sulur me vrul mes rreshtave të armikut dhe jepnin goditje duke krijuar pështjellim”. (“Fakti”, 3 nëntor, 2005 – Luan Rama)



Dekani: “Populli shqiptar është i shëndoshë, i durueshëm, i gjallë, me dinjitet dhe mjaft i ditur”.

Eriksoni: misionar amerikan: “Nuk ka popull më shpirtmirë e më të sjellshëm (gjentil) në Evropë se shqiptarët. Ata, përbëjnë një element të fuqishëm burrërie. Mblidhen me besnikët më të adhe dhe japin jetën për fjalën e dhënë”.



Fal Majeri “Shqiptarët me armë të vetme burrërinë dhe shpirtin luftarak, u rruajtën për 1000 vjet dhe arritën të mbijetojnë... Kryengritja greke e shek. XIX, që shpëtoi Greqinë nga zgjedha turke, qe vepër e shqiptarëve”.



Fransua Pukëveli: “Shqiptarët që mund të quhen shiitë të Perandorisë së Lindjes...janë plot entuziazëm për atdheun e tyre dhe për të flasin vetëm në superlativ... Nuk ia ndajnë kurrë sytë maleve të Epirit... Mbajnë mend mirë pavarësinë që e gëzonin”.



Gerard de Nerval: “Ngado që ishin shqiptarët shiheshin si luftëtarë kryenecë që nuk e përfillnin vdekjen”.



Gligor Përliçev: “Të gjithë shqiptarët janë zemërgjërë, mendjemprehtë dhe mirënjohës të mëdhenj; janë mikpritës dhe të besës si asnjë komb tjetër, të ndershëm, thellësisht liridashës dhe të patrembur në luftime…”.



Ibn Kemali. Historian osman: “Shqiptarët e ndezën zjarrin e luftës, morën në duart e tyre ushtat, të cilat u ngjanin gjarpërinjëve helmues, dhe qëndruan në grykat e shpellave. Ata luftuan deri në kohën e mbrëmjes... Kur lufta pushoi, ata porsi lumenj vërshuan mbi ushtrinë tonë dhe e thyen atë...”.

Jovan Haxhivasileviq. Më 1918 shkruante se shqiptarët e Dibrës kurrë nuk i kanë zbatuar urdhërat dhe reformat e sulltanit, pushtetit turk aty ka qenë vetëm formalisht.



Lamartini. “Nuk ka pendë as penel që mund të shprehë sakrificën heroike të banorëve (të Shqipërisë) në luftrat që kanë bërë kohëve të fundit, më shumë se askush tjetër, për çlirimin e Greqisë”. Ai për shqiptarët ka shkruar edhe këtë: “Ky komb e ky popull nuk merret nëpër këmbë… Kjo është toka e heronjëve të të gjithë kohrave… Homeri aty gjeti Akilin, Grekët Aleksandrin e Madh, Turqit Skenderbeun, njerës këta të së njejtës racë, të të njejtit gjak e të së njejtës gjini”.



M. Huacunthe Hecquard: “Në asnjë vend të botës femrat nuk janë më të respektuara dhe nuk ushtrojnë një veprimtari më të fuqishme se shqiptaret dhe se disa nëna shqiptare kanë përzënë prej shtëpisë bijt e vet, pasi ata ishin larguar nga fronti i luftës, ato i kishin kthyer në fushën e betejës”.



M. Ritton: “Gratë arvanitase janë më të pastra se gratë greke”.



Madam Senja. Greke, nënë e një poeti francez: “Vallja e njohur “hasapikos”, që kërcehej nga arvanitasit e konkretisht nga kasapët, “përbënte një rishfaqje skenash luftëtarësh të vjetër qysh nga epoka e Aleksandrit të Madh”.



Maksimilian Lambec: “Historia e vërtetë botërore do të shkruhet vetëm atëherë, kur në hartimin e saj do të marrin pjesë edhe shqiptarët”.



Marco Nese. Ky shkencëtar ose shkrimtar italian, në një vepër të vet, të 3 dhjetorit 2004, ka theksuar se pas kapitullimit të Italisë, më 8 shtator 1943, kur Gjermania e shpalli ushtrinë italiane për dezertore dhe vendosi ta dënojë me vdekje, 20.000 ushtarë italianë shpëtuan jetën duke u fshehur nëpër familjet shqiptare. “U veshën me kostume kombëtare vendase, mësuan ndonjë fjalë shqip, etj”



Marieta Vasilesku. Kjo rumune filoshqiptare, në një rast ka thënë se ka parë një ëmbëltor të Sharrit, shqiptar, i cili edhepse flente me hanxharën nën jastëk, ishte njeriu më besnik, më i ndershëm dhe më i guximshëm i Bukureshtit.



Michael Attaleiates. Kronist bizantin. Në v.1034, ka shkruar: “Arvanitët janë njëri nga popujt më të çuditshëm. Ata nuk i ka bindur Roma as katolicizmi, nuk e di se sa sukses do të kemi ne. Ata i mbahen ende origjinës së tyre pagane dhe nuk e braktisin vendin”.



Pallavçini. Ambasador në Stamboll: “Kryengritja e Shqipërisë së Veriut (më 1910), e çoi Turqinë në gjendje tejet kritike, jetë a vdekje për qeverinë turke”.



Pushkini: “Vetëm gjatë një beteje në Revolucionin rumun, mernin pjesë 700 shqiptarë”.



Rozher (1922): “Shqiptarët trajtojnë mikpritjen si një rit të shenjtë. Ata nuk dinë si ta falenderojnë mikun që e ka nderuar duke kaluar pragun e shtëpisë së tyre”.



Seneshali i Madh. Gjeneral i shquar nga Normandia, i shek. XVI: “Sllavët, janë të pamëshirshëm në luftë, vrasin këdo që arrijnë dhe nuk zënë asnjë rob lufte, ndaj edhe ne ua bëjmë njësoj. Sa për shqiptarët, ata kanë sjellje krejtësisht tjetër dhe sillen njerëzisht ndaj robërve të zënë... në ushtrinë e mbretit Luigj XII, ishte formuar një gradë prej 1200 shqiptarësh, të cilët treguan trimëri aq të shkëlqyer, sa që u bënë simbol i armatave franceze për afër një shekull të tërë. Kështu që, mbretërit e tjerë të Francës, për komandant të ushtrisë emëronin gjithënjë ndonjë shqiptar, siç ishte, fjala vjen, gjenerali Duka i Brisakut, etj.



Sreten Vukosavleviq. Deputet serb: “Lëvizja kaçake ka qënë një profesion fisnik dhe elegant me të cilin merreshin njerëz të guximshëm dhe të zot, të ndihmuar nga populli, prandaj edhe pushteti sërb nuk ua delte dot në krye”. Ndërsa, ministri i Punëve të Brendëshme, M. Vujiqiq, shton: “Shqiptarët e kanë patur traditë “kaçakllëkun”, sepse kanë dashur të jetojnë të lirë dhe të pavarur”. Kosta Novakoviq, thekson se “kaçakët janë njerëz që bëjnë kurban të gjitha: shtëpi, mall, katandi dhe marin malet ku formojnë çeta komitësh dhe luftojnë kundër barbarizmit të ushtrisë dhe policisë serbe”. Edhe Nushiqi, në mënyrë indirekte e arsyetonte Lëvizjen kaçake. Mosha Pijade, ka pranuar që kaçakët kanë luftuar kundër zgjedhës së rëndë serbe, që do të thotë e ka arsyetuar veprimin e tyre.



Stadtmuller: “Lufta greke për liri, nuk mund të mendohej pa elementin shqiptar”. (Sidomos, pa Ali Pashë Tepelenën, i cili e nxiti Kryengritjen e v. 1821, dhe pa të cilin edhe sikur të fillonte ajo kryengritje, “do shuhej qysh në djep” – thuhet në literaturën historike).



Tacit: “Ilirët janë një popull i fuqishëm, me sy të errët, të matur, guximtarë, kryelartë që nxjerr ushtarë të mirë”.



Timotheos: “Shqiptarët janë më luftarakët e botës”.



Tit Livi: “Romakët janë qytetëruar nga etruskët”. (toskët – R.N.)



Vuk Karaxhiq: “Ne Serbët duhet të marrim shembullin e shqiptarëve të cilët i përkasin - tri feve e konsiderojnë njëri tjetrin bashkëkombas dhe shqiptari musliman i vret 10 turq për një shqiptar të krishterë, ndërsa shqiptari katolik i vret 10 itlianë për një shqiptar musliman apo orthodoks dhe poashtu shqiptari orthodoks i vret 10 grekë për një shqiptar musliman ose katolik”. Përndryshe, Karaxhiqi ka treguar interesim për shqiptarët, siç ishte edhe botimi shqip i “Dhjatës së Re”, botuar në Korfuz më 1827. Mirëpo, objekti i interesimit të Vuk Karaxhiqit është edhe historia e shqiptarëve, sidomos periudha e Gjergj Kastriotit-Skënderbeut dhe personaliteti i tij. Librin “Jeta e Gjergj Kastriotit” e parapagoi për vete, për konsullin rus në Dubrovnik, si dhe për personalitetet e tjera të jetës letrare, historike e kulturore të Serbisë. Ai mblodhi edhe 13 këngë popullore shqipe të cilat në vitin 1830 ia dërgoi Jernej Kopitarit. Këto këngë u botuan në “Zbornik filoloshkih i lingvistçkih studija” më 1921, me titull “Arnautske pjesme” (“Këngë shqiptare”)”. Përndryshe, sipas dr. Jashar Rexhepagiqit, Vuku ka ditur pak edhe shqipen.



Xhorxh Fred Uiliams: “Nuk ka popull më shpirtmirë e më gjentil në Evropë se shqiptarët”.

[Arbëri]

Pangallos

Ne nje moment oportuniteti ne marredheniet me shqiptaret, kryetari i qeverise greke, gjeneral Pangallos, shkruante ' Teza qe eshte mbajtur deri me sot se ortodokset shqiptare jane greke, eshte nje mendim krejt i gabuar.... Une mora masat e duhura dhe shperndava te gjithe shoqerite e Epirit te Veriut.... Te gjithe e dijne per shperblimet qe i kane bere Epirotet e veriut kriptotezes greke ...'.

Autori Viktor Bernard

Në librin e tij "La Turqie et Hellenisme contemporain" francezi Viktor Bernard, me admirimin e tij për racën shqiptare, shkruan "Ndonjëherë raca shqiptare është ngritur, është personifikuar, në një njeri të madh, dora e të cilit, kushdo që të ketë qënë, Mehmet Aliu, Ali Tepelena, Skëndërbeu e Pirro, çoi peshë mbarë një botë dhe gdhendi mbi popuj që drejtuan, shenjat e gjenisë së saj. Jeta e shqiptarëve në këtë shekull të mbramë, vepra e tyre në Egjypt ku qenë mbretër, në Greqi ku qenë autorët e vërtetë të pavarësisë, duhet të na shpjegojë mjaft periudha të historisë së herëshme, dhe kur shqiptarët rivendikojnë Aleksandrin, Akilin e Agamemnonin, teprimi duket të jetë veçse një formë, sepse paradoksi mban në vetvehte një të vërtetë"


Autori Cevasi:

Në "Historia e Tebës II" Cevasi vëren:"Është e ditur se gjatë luftës kombëtare dhe pas asaj kohe deri në vitin 1850, në të gjithë Atikën, dhe në vetë Athinën, flitej gjuha shqipe, dhe shumë pak vetë dinin të flisnin greqisht". Këtë ai e shënon edhe për rajonet e Tebës, me pak përjashtime në qytet.

Autori J. Maruga

Studiuesi J. Maruga në "Kontributi i arvanitëve...."në lidhje me revolucionin që solli krijimin e shtetit grek, që në fillim shtron pyetjen: "Çfarë i detyrohet Greqia arvanitëve? Ju detyrohet -guxoj të them- Lirinë e saj! ".Ndërsa V. Rafailidhi në "Ethnos" vëren se " Fallmerajeri i cili i simpatizonte shumë arvanitët, shkruante se: revoluciuoni grek është në të vërtetë vepër e arvanitëve. Madje në shtetin që u krijua menjëherë mbas 1821 të Kapodistrias dhe Otonit, pothuajse shumica e banorëve flisnin shqip.

V. Rafailidhi

Në një artikull të gazetës "Ethnos" V.Rafailidhi shkruan: "Një pjesë e neohelenizmit që ka si gjuhë të përditëshme atë arvanitase, luajti rolin kryesor në krijimin e këtij shteti ku jetojmë sot, sa nga pikëpamja ushtarake aq edhe ekonomike. Atëhere pse evidentohen në plane të para pjesë të tjera të popullsisë?..."

Elefterudhaqi

Në enciklopedinë e Elefterudhaqit, për Familjen e Ralëve (me shumë kryeministra dhe ministra në shtetin grek) shënohet se "ajo ka prejardhje shqiptare ose normane".Po ashtu, për përkatësinë shqiptare flitet edhe për Familjen e Rendëve nga Korinti. I njohur nga kjo familje është kapedan Dhimitër Rendi.

Vadington

Për rolin mbizotërues të shqiptarëve në revolucionin që çoi në krijimin e shtetit grek, flet edhe Vadington: "gjysma e ushtrisë së Odisesë (Andrucit) janë kryesisht shqiptarë, nën komandën e Gurrës dhe shënon se Odiseja vetë ishte rritur dhe edukuar në oborrin e Ali Pashës në Janinë. Ndërsa konsulli anglez në More, Green e cilëson Odisenë si kapedan të përgjithshëm të Greqisë Lindore, një prej krerëve më të njohur shqiptarë.

Odise Elitis

Në përgjigjet e tij gazetarëve për përkatësinë, nobelisti Odise Elitis, i cili mbahet si poeti më i shquar në Greqi, deklaron: "Po. Jam shumë këmbëngulës. këtë kokëfortësi të tmerrëshme e kam trashëgim nga nëna ime arvanitase.

Anonime

Shqiptarët kanë ndikuar me zakonet, traditat, kulturën e tyre mbi popujt fqinjë, apo më mirë popujt fqinjë morën nga shqiptarët ato vlera në të cilat ishin të mangët, ose të mbetur mbrapa. Kështu, grekët kanë marrë, ndër të tjerë, prej shqiptarëve tre valle tepër të njohura, alvanikos - shqiptarçe, Forapmas - çamçe, dhe himarioten. Ndërsa ligjet shqiptare të pritjes së mikut kanë ndikuar zakonet e pritjes ndër arumunët dhe ndër grekët e veriut.

Teli Siavalas

Artisti i njohur amerikan Teli Siavalas, në një intervistë në televizionin grek në vitin 1974, tregoi origjinën e tij shqiptare, nga familja Kavala të katundit arvanit Gjeraka të Lakonisë. Ai e dinte ende gjuhën shqipe.

Vinçens Dorsa

Vinçens Dorsa në veprën e tij shkruan:"Në kohën e Filipit, Aleksandrit, Pirros, Skënderbeut, shqiptarët janë shquar për trimëri, po kështu vepruan ata edhe në Kalabri. Në luftën e Greqisë për pavarësi, shqiptarë si: Noti, Konstantini, Kristo e Marko Boçari, Foto Xhavella dhe i jati i tij, Odise Andruci, Miauli, Kundurioti, Tombasi, Karaiskaj, Gurra, Niketa, Stromari, etj., heroina të tilla si Elena-bashkëshortja e Konstantin Boçarit, Moskoja-e shoqja e Xhavellës, Kaidoja-vajza e tij, Despoja-e veja e kapiten Gjergj Bocit, dhe e pashembullta në histori Bubulina nga Hidra, -treguan heroizëm për lirinë dhe pavarësinë e Greqisë".

"Helenizmi"

Në vitin 1899, revista greke "Helenizmi"boton një shpallje të nënshkruar nga zotërinjtë: Shehu, Boçari e Xhavella, ku ndër të tjera shkruhej"Në luftën e 1821 që bëri Greqia kundër Turqisë luftoi dhe raca jonë, raca shqiptare, dhe me ndihmën tonë u çlirua edhe Greqia. Midis kaq heronjve kujtojmë edhe ata të Hidrës, Species dhe Kranidhit. Heronjtë më të shumtë të steresë ishin shqiptarët e Sulit të Himarës, të Athinës, Tebës, Livadhjasë, Korintit, dhe nga shumë vende të Moresë që flasin edhe sot shqip. Përveç shqiptarëve të krishterë, ishin edhe 3500 shqiptarë muslimanë që luftonin bashkë me grekët kundër turqve... Skemi per te thene ndonje genjeshter ,vellezer,nese pohojme se shqiptaret e cliruan greqine".

Kumundero

Në një dokument të ministrit të jashtëm të Greqisë, Kumundero, të vitit 1881, dërguar Mbretërisë gjermane për ndihmë, ndër të tjera, thuhet se:"edhe pas pesëdhjetë vitesh të shtetit të pavarur grek, një pjesë e madhe e popullsisë në More, që është shumë e njësishme etnikisht, nuk heq dorë prej qënësisë së saj shqiptare,ja pse shqiptaret luftohen etnikisht,". Më tej ai vëren se"edhe në vetë Athinën, ashtu si në More (Peloponez), mbi 70 mijë vetë flasin vetëm gjuhën shqipe, pa ditur asnjë fjalë greqisht".duke pohuar më tej se "është fjala për një etnicitet homogjen që i tillë njihet sëpaku për dhjetë shekuj në këtë hapësirë të lartpërmendur."

M.Lik

Konsulli anglez ne Greqi, M. Lik shkruan ' Shqiptaret e Greqise e ruajne veshjen e tyre kombetare. Fshataret shqiptare qe popullojne Atiken kane nje kostum ndryshe prej grekeve. Kjo gje konstatohet qartas edhe ne krahinen e Beotise dhe krahina te tjera ku shqiptaret kane vendbanimet e tyre '.

Pangallos

Ne nje moment oportuniteti ne marredheniet me shqiptaret, kryetari i qeverise greke, gjeneral Pangallos, shkruante ' Teza qe eshte mbajtur deri me sot se ortodokset shqiptare jane greke, eshte nje mendim krejt i gabuar.... Une mora masat e duhura dhe shperndava te gjithe shoqerite e Epirit te Veriut.... Te gjithe e dijne per shperblimet qe i kane bere Epirotet e veriut kriptotezes greke ...'.

Lambrinidhi

Qe shqiptaret arvanite ishin mbizoterues ne popullsine e Peloponezit ne shekujt 14 dhe 15-te, flasin dhe kryengritjet e tyre kunder pushtetit te despoteve bizantine. Keshtu, autore si Lambrinidhi apo K. Biri, njoftojne per keto lloj kryengritjesh. Ne vitin 1448, shqiptaret e Mistres e Patres ngrihen per te krijuar nje principate autonome me ne krye Zotin e tyre arvanitas, Teodor Bohalin. Ne Halandria e ne rrethina ngrihen shqiptaret nen komanden e arvanitit Centurion Zaharia dhe krijojne Principaten e Ahaise dhe te Ilise. Po ashtu, perkunder Despotit Thoma Paleologu, Zoti i Manit, Manuil Kantakuzino, afron shqiptaret e zones se Manit, Lakonise dhe Arkadise. Duhet shenuar se kryengritjet e arvaniteve, despotet Paleologe kerkonin ti shtypnin duke thirrur ne ndihme si aleate turqit selxhuke, te cilet me pas u shtrine per vehte ketyre aneve.

G. Vrabie

Perkunder tezes se nje nga shtyllat e eposit shqiptar, ajo e ' Konstantini e Garentina ', perkon me kengen greke me te njejtin subjekt (teze qe niset nga emrat ne dukje greke, por qe s'jane te ketille kurrsesi), edhe rumuni G. Vrabie ne 'ËœBalada populara Romana ' konstaton se ' praktika greke deshmon per nje tradite mjaft pak te konsoliduar '.

Furriqi

Duke pasur parasysh pranine e madhe aktive te shqiptareve ne territoret e Greqise se sotme, dhe protagonizmin e tyre ne historine e atyre viseve, historiani Furriqi detyrohet te shprehet '... asnje perfundim nuk mund te arrihet per helenizmin mesjetar neqoftese nuk studiohet me vemendje dhe me hollesi ajo qe ka te beje me popujt fqinje, dhe vecanerisht popullin shqiptar, me te cilin populli grek jetoi prane shekuj te tere, luftoi bashke me te ...'.

Turneferd

Autori Turneferd ne ' Relation ...', shkruan ' Deri aty rreth viteve 1700, banoret e Arnas dhe te Amolokos, dhe te ishujve perreth, mbanin dhe perdornin akoma veshjet e tyre tradicionale shqiptare dhe jetonin ne menyren e tyre te jeteses, pa iu nenshtruar pushtetit te pushtuesve turq, dhe pa qendruar besnike te fese '. Duke mbeshtetur keshtu te dhenat e shumta te deshmive, dokumentave, burimeve te tjera, per pranine e shqiptareve me shumice ne ishujt joniane, te Egjeut, apo te Mesdheut.

'Toska'

Ne Greqine e 1900-es, numri i shqiptareve ishte teper i madh, sipas dokumentave e shkrimeve te kohes. Keshtu, shkepusim nga ' Toska ' qe botohej ne Egjypt, nga numri i prillit 1902, se '... Gazetat greqishte te fundit na thone se mbreti Gjeorgji paskerka thene qe te vere mesimin e gjuhes shqipe nder tri qytete ku ndodhen me teper shqiptare.... Si deri dje na e fshihnin te verteten, dhe sot vijne te na thone se mbreti Gjeorgji u mendua qe te vere nden hijen e tij gjuhen shqipe te cilen e flasin Nenteqint mije (900 000) nenhijes (neneshtetas) te tij..... Pse gjer me sot nuk na rrefenin numrin e vertete? Qe te besoje Europa se nuk eshte komb shqiptar? ... Se jane 900 mije e me teper e besojme kete pune, e per te cilen e dinim fort mire qe eshte ashtu, se duhet te hapin shkolla shqipe jo vetem nde tre qytete, por neper tere viset e Greqise se sic e shikojme gjysme e avromit (popullit) jane shqiptare ...'.

[Arbëri]

Shqiptarët,racë ariane, pellazgët, të quajtur ilirë nga romakët. Aleksandri i Madh,
pushtoi Azinë me 25.000 shqiptarë

Titulli: Leavening the Levant (1916)
Autori: Greene, Joseph K.,
Botues: Boston, The Pilgrim Press, 1916

Shqiptarët janë një racë ariane, të njohur së pari si pellazgë, por të quajtur ilirë nga romakët. Aleksandri i Madh, pushtoi Azinë me 25.000 ushtarë shqiptarë. Vendi i tyre shtrihet përgjatë bregut të Detit Adriatik, me Malin e Zi në veri, Greqinë në jug dhe Maqedoninë në lindje. Është një vend shumë malor, i ndarë përmes nga lumi Shkumbin, i cili derdhet në Adriatik. Banorët në veri të këtij lumi njihen si Gegët edhe pse këta e quajnë veten Shkipëtar (malësorë), dhe ata në jug të lumit njihen si toskë. Që nga kohët më të hershme ata janë ndarë në fise, secili besnik ndaj kryetari të tij. Ata nuk durojnë dëmtimet e bërë ndaj ndonjë anëtari të fisit dhe gjakmarrja (hakmarrja) është diçka e zakonshme. Ata, ashtu si malësorët e Skocisë, veshin fustanellë dhe xhaketë të qëndisur. Janë një racë e bukur, e pavarur e trime dhe burrat lëvizin gjithmonë të armatosur. Duan jashtë mase malet e tyre dhe janë patriotë të mëdhenj. Gratë e tyre kryejnë shumë punë jashtë shtëpie, por janë të trajtuara me respekt. Edhe pse me disa lloje dialektesh, gjuha e tyre është një dhe zakonet e tyre janë një.
Për 2000 vjet ata kanë qenë nën sundimin grek, romak, sllav dhe turk. Që pas thyerjes dhe vdekjes së heroit të tyre të madh, Skënder Beu, në 1467, vendi i tyre u pushtua nga ushtritë turke, por Turqit kurrë nuk i nënshtruan vërtetë ata dhe shpesh, fiset refuzonin që të paguanin taksat. Në shekullin e pesëmbëdhjetë, pas pushtimit turk të vendit të tyre, shumë kryetarë fisesh shqiptare e shpallën veten myslimanë, në mënyrë që të mbanin tokat dhe për të pasur miratim për pushtetin e tyre, dhe shumë anëtarë fisesh – ndonjëherë tërë fisi – ndiqnin shembullin e kryetarëve të tyre. Megjithatë, shqiptarët, kurrë nuk u bënë myslimanë të mirë. Ata nuk kanë qenë të përpiktë në thënien e lutjeve të tyre apo në respektimin e agjërimeve dhe festave dhe nuk kanë ndjekur zakonet poligame të turqve. Shqiptarët supozohet të jenë rreth një milion e gjysmë, prej të cilëve dy të tretat janë myslimanë dhe nga ajo që mbetet 300.000 i përkasin kishës katolike greke dhe 250,000 kishës katolike romake. Rreth 35.000 shqiptarë kanë emigruar në Amerikë.
Turqit u kanë dhënë poste të larta civile e ushtarake shumë shqiptarëve dhe tirani Sulltan Hamidi, rekrutoi 5.000 shqiptarë si truproja të tij. Turqit gjithsesi, për shekuj me radhë, nuk kanë bërë asgjë për të hapur Shqipërinë duke i bërë rrugë, asgjë për të nxitur bujqësinë apo për të promovuar edukimin. Nuk është çudi pra, që shqiptarët janë tmerrësisht të varfër dhe se rreth 90 për qind e popullsisë është analfabete. Pas Luftës Ballkanike (1912-1913) pothuajse gjysma e Shqipërisë ishte e pushtuar nga grekët, serbët e malazezët dhe po të mos ishte për ndërhyrjen e Fuqive Europiane, të gjitha tokat e tyre do të ishin konfiskuar nga shtetet armiqësore përreth. Si popull i pavarur arian, as sllave, as Grek, Fuqitë e Mëdha vendosën që t’i njohin shqiptarët si shtet i pavarur.

[Arbëri]

Skënderbeu nuk ishte i pari udhëheqës i madh ushtarak në Shqipëri .
Që në fillim të 1225 B. C, shqiptarët kishin një mbret luftuarak me emrin Hyllus. Aleksandri i Madh është menduar nga disa se ​​ka qenë shqiptare. Pirro, ushtari më i madh ...

Autor :Isaac Don Levine
Botuar: 1919
Faqe :309 pages

Skanderbeg was not the first great military leader that Albania produced. As early as 1225 B. C, the Albanians had a fighting king named Hyllus. Alexander the Great is thought by some to have been Albanian. Pyrrhus, the greatest soldier ...

[Mallakastrioti]

Arkivat turke. Gjendja e Sanxhaqeve shqiptare ne fillim te shek. 16. (Nje lloj censusi)
Burimi-(Bašv. Archives, Tapu no. 34 and 94)

[Arbëri]

Shqiptarët, një racë e shkëlqyer,
nga më të pastra e më të vjetrat; pasardhës të ilirëve, epirotëve; mposhtën Atilën

Titulli: Turkey in Europe
Autori: Lieutenant-colonel James Baker
Botues: London, New York [etc.] Cassell, Petter & Galpin, viti 1877

Shqiptarët, fizikisht një racë e shkëlqyer njerëzore, mund të pretendojnë të jenë një nga racat më të pastra dhe më të vjetra në Europë, duke pasur rivalë të tyre të vetëm, iberikët e Gadishullit Spanjoll. Ata kanë një gjuhë të veçantë krejt të tyren, që mendohet të jetë indo-europiane, por ajo është prishur disi nga fqinja e saj sllave në veri dhe greke në jug. Nëpërmjet kësaj, ata janë të emërtuar Shqiptar, që do të thotë malësorë. Shkrimtarët Bizantinë u dhanë atyre emrin e Arvanitë, i cili u shndërrua nga turqit në Arnaut; dhe termi Shqipëri mendohet të jetë latin, nga Latham, i cili e konsideron emrin Albyn që përdoret në Skoci dhe emrin Albyn që përdoret në vendin malor në anën lindore të Adriatikut, si të ishin një dhe e njëjta fjalë, referuar njërit dhe të njëjtit grup çeltik të gjuhëve. Prandaj ai përmban rrënjën alp = mal, dhe e përkthen emrin amtar Shqiptar = malësorin.

[...]
Shqiptarët janë pasardhësit e ilirëve të jugut dhe epirotëve, kaonëves, tesprotëve, molosëve, etj, të lashtë, dhe vendi i tyre aktual shtrihet nga Mali i Zi në veri deri në Gjirin e Artës në jug.

[...]
Iliria vuajti rëndë nën pushtimin gotik, por u mbajtën trimërisht kundër sulmit të hunëve nën Atilën, dhe e mposhtën atë në qytetin e Azimut, në kufi.
Natyra luftarake e shqiptarëve është e njohur nga kombet e huaja, dhe ne i gjejmë ata të rekrutuar në ushtritë e Greqisë, Egjiptit dhe Persisë, ndërsa raca atërore qëndron e sigurt dhe gjysmë e pavarur midis qëndresave malore të vendit