Kina po bëhet lojtari më i madh në rajon.
Posted: Fri Feb 26, 2010 10:25 am
Shtetet e Evropës Juglindore kanë nevojë për para, Pekini i jep me përqindje më të ulët se zakonisht dhe pa kërkesa për rimëkëmbjen e buxhetit e reforma të dhimbshme strukturore. Kina po bëhet lojtari më i madh në rajon.
(artikullit të gazetës Frankfurter Allgemeine Zeitung)
Shqipëria - zonë të tregtisë së lirë me Kinën
Kryeministri i Shqipërisë Sali Berisha, vendi i të cilit ka qenë dikur bastion i Kinës në Evropë në kohët e Enver Hoxhës, deklaroi pas takimit me presidentin kinez Hu Jintao krijimin e një zone të tregtisë së lirë për tregtarët kinezë. Hungaria shpreson të bëhet nyjë e tregtisë së Kinës me Evropën. Një shkollë dygjuhëshe hungarezo-kineze do të përgatisë ekspertët. Në Izmir dhe Talin investorët kinezë kontrollojnë portet, ose negociojnë për t'u futur në to.
"Ndërsa Moska dhe Uashingtoni diskutojnë për çarmatimin nuklear dhe hahen për zona influence, ne përjetojmë, se si një Kinë e pasur dhe e sigurtë po i dominon në një hapësirë fare të papritur", komentonte amerikani Louis O'Neill, dikur ambasador i OSBE-së në Kisinau, në gazetën "Financial Times".
Kinezët synojnë edhe në shtetet e Evropës Juglindore, anëtare të BE-së. Greqia, e cila prej vitit 2006 ka një marrëveshje "partneriteti strategjik" me Kinën, shpreson që kinezët të bëhen blerës të bonuseve greke të thesarit, gjë për të cilën ministri i financave Papakonstantinu do të shkojë në Pekin, Shangai dhe Hongkong.
Partneritete strategjike me Serbinë
Shumë shpesh është fjala për partneritete strategjike. Kështu ishte kur presidenti serb Boris Tadic gushtin e kaluar bëri një vizitë njëjavore shtetërore në Kinë. Kështu ishte përsëri, kur ushtritë e të dy vendeve ranë dakord disa javë më vonë për bashkëpunim të ngushtë dhe Tadici deklaroi se bashkëpunimi me Kinën është pjesë përbërëse e "Politikës së jashtme mbi katër shtylla". Qëllimi kryesor i vendit mbetet hyrja në BE (për një kohë qëndrimi larg nga NATO), por Serbia do t'i rrumbullakosë marrëdhëniet me SHBA-në, Rusinë dhe Kinën, tha Tadic. Pyetjen e një gazetari, në se është e çuditshme, kur një gjigand dhe një xhuxh janë partnerë strategjikë, kryetari i shtetit nuk e gjeti me vend, sepse sa më të fortë t'i ketë "miqtë" një shtet, aq më i fortë është ai vetë.
Për 170 milionë euro firmat kineze deri në vitin 2013 duan të ndërtojnë me partnerë të rinj serbë një urë të dytë urgjentisht të nevojshme në Beograd. Në fund të janarit qeveria serbe u dha kinezëve porosinë për modernizimin e termocentraleve në Danub pranë Pozarevacit, të cilat rrjedhin nga koha jugosllave. Volumi i kontratës arrin në më shumë se 900 milionë euro.
Kinezët i sjellin paratë menjëherë
Por arsyeja më e madhe për atraktivitetin e ofertave kineze ka të bëjë me faktin se kinezët i sjellin menjëherë paratë për projekte të mëdha. Ky model konstatohet kudo në rajon. Bankat kineze japin kredi të leverdisshme. Ndryshe nga BE dhe FMN kinezët i japin të hollat pa kushte për reforma strukturore, apo shkurtime të shpenzimeve publike. Guvernatori i bankës kombëtare serbe Radovan Jelasic e konfirmon këtë me fjalët: "Nëse Serbia nesër u drejtohet tregjeve financiare, nuk do të marrë para me më pak se gjashtë përqind interes dhe kjo për një periudhë më së shumti prej pesë vjetësh." Shefi i bankës qëndrore e sheh angazhimin e kinezëve në një kuadër më të gjerë. "Të gjitha qeveritë e rajonit kanë plane të mëdha, por s'kanë para. Kinezët kanë para dhe janë më të gatshëm se vendet e tjera për të investuar. Që prej dy vjetësh vërejmë një sjellje deri diku agresive të kinezëve. Ata kërkojnë të kenë më shumë prezencë këtu."
Kështu është edhe në shtetet e tjera të rajonit: Nëse vitet e fundit Kina ka siguruar në Afrikë dhe Amerikën Latine lëndë të parë për industri, kështu Lindja e Evropës është një prej rajoneve për eksportin e teknologjisë kineze. Mali i Zi ka marrë një kredi prej 47 milionë dollarësh nga banka eksport-import për të financuar blerjen e anijeve kineze.