A mund të dështojë euro?

[Adriana]

Male me borxhe, statistika të fallsifikuara dhe një politikë shumë e papërgjegjshme fiskale e disa vendeve. Euro ndodhet në rrezik, ka paralajmëruar kancelarja Merkel. A është vërtetë kështu?

"Në qoftë se dështon euro, atëherë dështon Europa", tha kancelarja Angela Merkel në mes të majit në Aachen me rastin e nderimit të kryeministrit polak, Donald Tusk me çmimin e Karlit. Dhe kjo fjali i pëlqeu asaj siç duket aq shumë, saqë e përsëriti disa ditë më vonë në parlamentin gjerman, më 19 Maj.

"Në qoftë se dështon euro, atëherë dështon Europa." u shpreh Kancelarja Angela Merkel (CDU) në parlament 19.05.2010 Fjali e bukur. Në këndvështrimin ekonomik ka një të metë: është budallallëk. Sepse një monedhë nuk mund të dështojë, pavarësisht nëse e quajnë Euro, apo Micky Maus. Përderisa dikush e pranon si mjet pagese, një monedhë nuk mund të dështojë - të humbasë në vlerë po, thotë Jürgen Matthes i institutit të ekonomisë gjermane."Nga këndvështrimi i investitorëve të huaj zhvlerësimi i euros do të thotë se ata humbasin para. Por që të mund të thuash se Euro dështon, është e vështirë të kuptohet, e parë nga kjo perspektivë."

Rreziqet që sjell dështimi i euros

Ajo, që ndoshta ka menduar kancelarja, është rreziku, që unioni monetar mund të eksplodojë, sepse ndoshta njëri apo tjetri anëtar do të dëshirojë të largohet nga euroklubi. Sepse të përjashtosh ndonjë anëtar nga unioni monetar nuk është e mundur, thotë Jürgen Matthes. "Jo ne nuk kemi mjetet legale për këtë rrugë. Ajo që kemi tani në marrëveshjen e Lisbonës, që vlen për BE që prej dhjetorit të vitit të kaluar, është që për herë të parë ekziston një e drejtë ligjore për t'u larguar. Kjo megjithatë është një e drejtë për të dalë vetëm jashtë Unionit Evropian në përgjithësi dhe jo nga unioni monetar. Edhe kjo mund të rregullohej disi juridikisht. Ajo, që ka të bëjë me anën ekonomike të largimit, është një tjetër histori."
Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Profesor Michael Hüther, drejtor i institutit të ekonomisë gjermane.

Përjashtimi mund të prekë vendet me devizë të dobët

Teorikisht një vend mund të dalë jashtë BE, për të hyrë përsëri në minutën tjetër dhe pastaj do të humbiste anëtarësinë në Euroclub. Michael Hüther, drejtor i institutit të ekonomisë gjermane, thotë në mënyrë mjaft të qartë, se çfarë mendon për këto lojëra mendimesh:

"Ne na duket e pandershme, sepse nuk është realiste, që ta mbajmë si mundësi përjashtimin, apo largimin nga unioni monetar dhe që ta diskutojmë për të. Aty duhet negociuar. Kjo mund të prekë vetëm vendet me devizë të dobët, që pastaj largohen me shpresën, se mund të organizojnë devaluimin. Dhe kjo do të shkaktonte një reagim masiv të investitorëve privatë, që do të mësynin bankat, që t'i merrnin para në dorë rezervat në euro. Borxhi shtetëror i pandryshueshëm 95 përqind në euro dhe pesë përqind në dollarë amerikanë, i denominuar te grekët e kështu duhet mbajtur. Do të pësonim shtrenjtim të madh të importeve sidomos të lendëve të para. Pra me gjithë këto shkarje është një situatë jo shumë e kontrollueshme, por që mund të bëhet e tillë, kur gjithçka të rrjedhë e qetë."

Greqia shtyp dhrahmi?

E përgatitur në qetësi apo fshehurazi dhe papritur e bërë fakt, që investitorët që mos kenë më shans, që të mësyjnë më parë bankën. Vetëm kështu mund të shpjegohen thashethemet e fundit se Greqia po shtyp fshehurazi përsëri dhrahmi. "Qesharake", tha ministri i Financave, Jorgos Papakonstantinou në lidhje me këto spekulime dhe ftoi një ekip televiziv në vendin më të shenjtë, në atë dhomë, ku prodhohen monedhat. Kështu grekët e panë në lajme me sytë e tyre, që makinat nxirrnin monedha euro dhe asgjë tjetër. Gjithsesi: "Një largim, që do të vinte fare papritur, do të ishte ndoshta i realizueshëm teknikisht", shpjegon Jürgen Matthes, por që do të mbahej i fshehtë, është iluzion. Po të kesh një monedhë tendën, është gjë e bukur. Mund të bësh devaluimin, atëherë do të ishe përsëri i aftë për konkurrencë dhe mund të nisje nga e para. Vetëm nëqoftëse sindikatat janë dakord dhe nuk vënë në lëvizje spiralen paga-çmime.

Në krizën e Azisë këtë disa vende e kanë zbatuar me sukses: "Në Azi kjo ka funksionuar. Por n.q.se shikon historinë dhe sheh se sa të forta janë pikërisht sindikatat në Evropën Juglindore, atëherë të vijnë dyshime, nëse kjo do të funksiononte edhe në Evropën Juglindore."

[Sally]

Kriza e euros thellon ndarjen në BE


Eurogrupi dhe gjashtë vende të tjera të BE-së përmes një marrëveshje të re duan më shumë disiplinë buxhetore. Britania e Madhe gjendet në masë të madhe e izoluar.


Në samitin e BE-së në Bruksel, Gjermania dhe Franca arritën të triumfojnë me kërkesat e tyre më të rëndësishme, por një ndryshim i marrëveshjeve të BE-së për të gjitha vendet anëtare për momentin nuk është i mundur.

Tani 17 vendet e Eurozonës dhe gjashtë shtete të tjera do të lidhin një marrëveshje të veçantë. Kryetarët e shteteve dhe qeverive miratuan të premten në mëngjes (9.12.) vendosjen e një frene për borxhet dhe sanksione thuajse automatike ndaj mëkatarëve të buxhetit. Kjo ishte dhe kërkesa thuajse kategorike e kancelares Merkel dhe presidentit francez Nicolas Sarkozy.
Fjalë të qarta nga presidenti francez Sarkozy

Fondi afatgjatë i shpëtimit EMS do të jetë gati që verën e ardhshme, pra më parë nga sa ishte planifikuar. Vendet e BE-së do t'i japin gjithashtu 200 miliardë euro kredi FMN-së, që ky t'u vijë në ndihmë vendeve në krizë financiare. Ndërsa për obligacionet e përbashkëta evropiane, njëherë për njëherë nuk flitet më. Kjo ishte veçanërisht e rëndësishme për kancelaren gjermane Merkel.
Avantazhi është shpejtësia

Si "zgjidhje më e pastër" konsiderohej një ndryshim i marrëveshjeve të BE-së. Në një rast të tillë, do të ishin të përfshira të 27 vendet anëtare dhe institucionet e BE-së. Presidenti i Komisionit të BE-së José Manuel Barroso, i cili e kishte mbështetur shumë këtë zgjidhje, u shpreh megjithatë me tone pozitive të premten në mëngjes (9.12.): "Sigurisht ne do të kishim preferuar një marrëveshje mes gjithë vendeve anëtare. Por kjo nuk ishte e mundur. Për këtë arsye besoj se alternativa e vetme ishte kjo marrëveshje ndërshtetërore". Ndryshimi i marrëveshjes së BE-së do të kërkonte megjithatë një proces të gjatë ratifikimi dhe në disa vende referendume popullore me rezultate të paparashikueshme.

Presidenti i Këshillit të BE-së Herman Van Rompuy sheh madje avantazhe në zgjidhjen e gjetur tani: "Për një marrëveshje ndërshtetërore miratimi dhe ratifikimi arrihen shumë më shpejt. Dhe unë besoj se shpejtësia është shumë e rëndësishme për të forcuar besueshmërinë."


Sarkozy ankohet për Cameron

Shkaku përse u hoq njëherë për njëherë dorë nga ndryshimi i marrëveshjes së BE-së ka para së gjithash një emër: David Cameron. Kryeministri britanik kishte kërkuar një mbrojtje të veçantë për sektorin financiar britanik, për shembull përjashtime nga rregullat për mbikqyrjen apo nga taksa e planifikuar për transaksionet financiare. Por Merkel dhe Sarkozy nuk pranuan të tilla dëshira të veçanta.

Sarkozy u shpreh se thjesht nuk mund ta kuptojë pozicionin e qeverisë britanike, për t'i qendruar larg euros: "Nuk është e mundur që nga njëra anë të kërkosh klauzola përjashtuese, për të mos marrë pjesë në unionin monetar dhe nga ana tjetër, të kërkosh të marrësh pjesë në të gjitha vendimet për euron."


Cameron: "Nuk do të marrim kurrë pjesë në euro!"

Thuhet se presidenti francez Sarkozy është shprehur me fjalë shumë më të ashpra ndaj Cameron në një tjetër takim. Fakti që britanikët duan të mbeten jashtë euros, krijon atmosferë mjaft të pakëndshme. Vetë Cameron u shpreh me kokëfortësi para shtypit: "Ne nuk do të marrim kurrë pjesë në euro. Nuk do të heqim kurrë dorë nga sovraniteti, të cilin duhet të sakrifikojnë këto vende për të qenë pjesë e një unioni fiskal." Pavarësisht nëse Eurozona do të vërë apo jo në kontroll krizën, përçarja në BE do të ashpërsohet në çdo rast.

[Stilian]

mase falimenton euroja me gjithe evropen bashke, dhe te marrin me vete edhe te gjitha bankat private!!
Por jame i sigurte qe nuk do ndodhi, bile si euroja ashtu dhe Bashkimi Evropian to dalin me te fuqishem nga kjo "krize" qe vete kan shkaktuare!

[Adriana]

Rreziku i shpërbërjes së Europës nuk ka qënë kurrë kaq i madh për Europën. Ka qënë ky paralajmërimi që ka bërë vetë presidenti i Francës Nikola Sarkozi, gjatë fjalimit të mbajtur në kongresin e 20-të të Partive Popullore Europiane.

[Stilian]

Rreziku i shpërbërjes së Europës nuk ka qënë kurrë kaq i madh për Europën. Ka qënë ky paralajmërimi që ka bërë vetë presidenti i Francës Nikola Sarkozi, gjatë fjalimit të mbajtur në kongresin e 20-të të Partive Popullore Europiane.

Adri, nuk duhet tju besoshe shume politikanve, ata zbatojne thjeshte urdherat. Si euroja dhe bashkimi evropian nuk jane ne rrezike, kjo "krize" duhet per te forcuar bashkimin evropiane!

[Adriana]

Ke haruar dhe pjesen tjeter te emrit tim, ''ana'', pra Adri+ana = Adriana

pergjigje rreth temes:
Jane thjeshte artikujt e kesaj teme, u besojme nuk u besojme do vreprohet si thone ata. Une punoj ne bank dhe e di si ishim dhe si jemi, dhe ku shkon qellimi lojes, keshtu qe ka vite qe nuk i marre per baze fjalet/veprimet e tyre. Por sic te thash qe ato qe mendojme ose kemi kuptuar ne, nuk ndihmojne as nuk ndryshojne lojen, keshtu qe nuk mbetet gje tjeter vecse te sjellim lajmin qe ata duan.

[Adriana]

Për Werner Abelshauser dështimi i euros nuk do të ishte ndonjë dramë e madhe. Normat fikse por të adaptueshme të këmbimit janë më të përshtatshme për Evropën, thotë historiani gjerman i ekonomisë.
Kolegu i tij britanik Harold James thotë nga ana tjetër se euro duhet të mbahet, për shkak se në monedhën e përbashkët është investuar shumë tashmë. Ai këshillon gjakftohtësi. "Debatet janë po të njëjtat gjatë dekadave të tëra", thotë James. "Mund të marrësh pothuajse fjalë për fjalë citate nga vitet 60-të apo 70-të.
James i referohet gjithashtu një citati të ekonomistit britanik Walter Bagehot. Botuesi i revistës "The Economist" shkroi në vitin 1869 lidhur me pasojat e mundshme të një bashkimi të Evropës. Një monedhë e përbashkët për të gjithë Evropën atij i dukej jorealiste.

Bagehot besonte në konkurrencën midis dy monedhave: në njërën anë paraja e fortë e evropianoveriorëve "teutonë", nga ana tjetër monedha e dobët e shteteve "latine" jugore.
Konkluzioni polemizues i Bagehot-it tingëllon sot, gati 150 vjet më vonë, çuditërisht aktual: "Duke patur parasysh aktivitetin tregtar të teutonëve dhe shkujdesjen deri diku të popujve latinë, me siguri që do të preferohej paraja teutone."

pjese e shkeputur nga artikulli:

Projekti Europa: Teutonët kundër latinëve

Sipas një sondazhi të kohëve të fundit, më pak se gjysma e evropianëve kanë ende besim te BE. Duket sikur kriza i ka larguar njerëzit nga Evropa. Por gjërat nuk janë aq të thjeshta sa duken.
Tani që Evropën e ka mbërthyer kriza shumë janë të mendimit, se bashkimi monetar nuk ka qenë kurrë një ide e mirë. Futja e euros nuk ka qenë një projekt ekonomik, por thjesht projekt politik, është argumenti i tyre. Synimi që është dashur të arrihet me të është i ndryshëm në varësi të mënyrës se si rrëfehet: ose që Gjermania e ribashkuar të lidhej në zinxhirin evropian. Ose anasjelltas: Gjermania dëshironte euron, në mënyrë që t'i vinte fqinjët evropianë nën diktatin e saj.
Të dyja janë mite, të dyja të gabuara, thotë Harold James, historian britanik në universitetin Princeton, në SHBA, i cili ka studiuar procesin e gjatë të futjes së euros. James e sheh euron si reagim ndaj luhatjeve të forta të kursit të këmbimit që nga vitet 1970-të.
Mitet e themelimit

Atëherë u mendua: "Në qoftë se bota nuk mund të stabilizohet, atëherë të paktën Evropa të jetë e qëndrueshme, me një bankë qendrore të pavarur", thotë James për DW. "Ky ka qenë edhe parakushti për idenë e stabilitetit."
Ideja e stabilitetit gjeti shprehje në kriteret e Maastricht-it, që përcaktonin kufij të qartë për defiçitin e buxhetit dhe borxhin e qeverive të vendeve të euros. Megjithatë shumë vende nuk e kanë respektuar atë, madje as Gjermania dhe Franca.
Në të njëjtën kohë Komisioni Evropian çoi përpara bashkimin ekonomik. Qëllimi ka qenë dhe është, që në të gjitha vendet e euros të vlejnë të njëjtat rregulla. "Për tregun e brendshëm kjo është krejtësisht e arsyeshme për të krijohen kushte të barabarta për të gjithë," thotë për DW Werner Abelshauser, historian i ekonomisë në Universitetin e Bielefeldit. "Por kjo qëndron në kontradiktë me faktin se kulturat ekonomike në Europë janë të ndryshme. Domethënë, ajo që është e mirë për disa, është deri diku e keqe për të tjerët."
Hans-Dietrich Genscher und Theo Waigel - Nënshkrimi i marrëveshjes së Mastriktit 1992.

Shtatë përballë 35...bilionëve
Kulturat e ndryshme të biznesit nuk janë stereotipe të tilla si zelli apo saktësia, por struktura, që janë krijuar për një kohë të gjatë, mendon Abelshauser. Kështu që është një dallim i madh, nëse bizneset e mesme përbëjnë shtyllën kurrizore të ekonomisë, apo koncernet e mëdha. Dhe gjithashtu përbën dallim, nëse ka një sistem shëndetësor pensionesh, apo vetëm pensione private:
"Në SHBA nuk kemi një shtet social. Kjo do të thotë që depozitat për pensionet duhet të nxiren dhe administrohen në tregun e kapitalit", thotë Abelshauser. "Këto janë 35 miliard euro, të cilat kërkojnë të investohen."
Fondet e pensioneve dhe sigurimet, që menaxhojnë këtë shumë, bëjnë planifikime në periudha shumë afatshkurtra, për shkak se ndodhen në konkurrencë të vazhdueshme për të ruajtur besimin e investitorëve. Ato duan të bëjnë përshtypje të mirë tek këto klientë në çdo tre muaj me shifra të reja edhe më të mira. Kjo bën që rregullat në tregun e kapitalit të bëhen shumë afatshkutra", thotë Abelshauser.
Por kjo nuk përshtatet me kulturën ekonomike gjermane. Këtu ka rreth shtatë bilionë euro depozita për pensionet shtetërore, të cilat nuk hyjnë fare në lëvizje në tregun e kapitalit. Dhe për shumicën e kompanive të mesme gjermane do të ishte më mirë, sikur tregu i kapitalit të ofronte perspektiva afatgjata, dhjetë vjet në vend të tre muajve.
Werner Abelshauser, historian i ekonomisë në Universitetin e Bielefeldit
"Por pikërisht këtë gjë nuk e bën tregu i kapitalit", thotë Abelshauser. "Dhe kështu ndërmarrjet gjermane të vogla dhe të mesme kanë një problem me rregullat e tregut të kapitalit, që u përshtaten nevojave të klientelës angloamerikane".

Faji i Brukselit?
Edhe mënyra se si është vepruar me arkat evropiane të kursimeve është një shembull për dëmin, që mund të shkaktojnë rregullat unike, thotë historiani i ekonomisë. Kështu me këmbënguljen e Brukselit u hoq e ashtuquajtura përgjegjësi e garantuesit, një sistem më shumë se një shekull i lashtë, sipas të cilit komunat hynin garant për arkat e tyre të kursimeve.
Pas heqjes së saj arkat e kursimeve duhej të kërkonin modele të reja biznesi. Në Spanjë kjo pati pasoja dramatike. "Atje arka të ndryshme kursimesh janë bashkuar në një korporatë, në një kompani aksionare me emrin e Bankia", thotë Abelshauser. "Sot ne e njohim rezultatin e kësaj politike: Bankia ka falimentuar dhe përbën një sektor të madh problematik të ekonomisë spanjolle. Kjo ka të bëjë me atë, që këtu përpiqen t'i presin të gjithë me një gërshërë."
Ndoshta kjo është arsyeja pse integrimi evropian ka sjellë më tepër dëme, mendojnë shumë evropianë sipas një sondazhi nga Pew Research Center. As një ndër tre persona nuk dëshiron forcimin e integrimit ekonomik në Bashkimin Evropian.

Teutonët kundër latinëve
Për Werner Abelshauser dështimi i euros nuk do të ishte ndonjë dramë e madhe. Normat fikse por të adaptueshme të këmbimit janë më të përshtatshme për Evropën, thotë historiani gjerman i ekonomisë.
Kolegu i tij britanik Harold James thotë nga ana tjetër se euro duhet të mbahet, për shkak se në monedhën e përbashkët është investuar shumë tashmë. Ai këshillon gjakftohtësi. "Debatet janë po të njëjtat gjatë dekadave të tëra", thotë James. "Mund të marrësh pothuajse fjalë për fjalë citate nga vitet 60-të apo 70-të.
James i referohet gjithashtu një citati të ekonomistit britanik Walter Bagehot. Botuesi i revistës "The Economist" shkroi në vitin 1869 lidhur me pasojat e mundshme të një bashkimi të Evropës. Një monedhë e përbashkët për të gjithë Evropën atij i dukej jorealiste.
Bagehot besonte në konkurrencën midis dy monedhave: në njërën anë paraja e fortë e evropianoveriorëve "teutonë", nga ana tjetër monedha e dobët e shteteve "latine" jugore.
Konkluzioni polemizues i Bagehot-it tingëllon sot, gati 150 vjet më vonë, çuditërisht aktual: "Duke patur parasysh aktivitetin tregtar të teutonëve dhe shkujdesjen deri diku të popujve latinë, me siguri që do të preferohej paraja teutone."