"Moreover, you scorned our people, and compared the Albanese to sheep, and according to your custom think of us with insults. Nor have you shown yourself to have any knowledge of my race. Our elders were Epirotes, where this Pirro came from, whose force could scarcely support the Romans. This Pirro, who Taranto and many other places of Italy held back with armies. I do not have to speak for the Epiroti. They are very much stronger men than your Tarantini, a species of wet men who are born only to fish. If you want to say that Albania is part of Macedonia I would concede that a lot more of our ancestors were nobles who went as far as India under Alexander the Great and defeated all those peoples with incredible difficulty. From those men come these who you called sheep. But the nature of things is not changed. Why do your men run away in the faces of sheep?"
Letter from Skanderbeg to the Prince of Taranto ▬ Skanderbeg, October 31 1460
Ne gegerisht ekziston nje folje e rralle dhe qe nuk gjendet ne fjalorin shqip, pejdah.
Kjo folje e vjeter ka kuptimin ' shfaq,dal papritur',pra ka brenda ate befasine e shfaqjes dhe ndodhjes se dickaje p.sh. u pejdah 'u shfaq ,doli,erdhi papritur', pejdahet dicka 'dicka do te behet'.
Ne fjalorin Atik-Jonik ,eshte perkthyer leap kuptimi i te ciles permban edhe nje' levizje te papritur', une mendoj se folja pejdah i pershtatet mjaft mire.
πηδάω, leap, spring,
leap (n.)
c.1200, from O.E. hliep, hlyp (W.Saxon), *hlep (Mercian, Northumbrian) "a leap, bound, spring, sudden movement; thing to leap from;"
ALBPelasgian wrote: Skambonidai - popull ne Atike, sipas Stefanit qe me rrenje i afrohet edhe nje lumi ne Troje i quajtur Skamandros (shih. S.Bizantin);
A mund te jete kjo e njejte me shqip "shkamb"?
Albpelasgian,duket mjaft i besueshem aresyetimi yt.
Skamandros ka qene quajtur edhe lumi i Bistrices ne Sarande,emer qe e solli Helenus nga Troja kur u vendos ne Butrint(Troje).
Eshte pak e cuditshme se Skamander ose Ksanthos, ishte nipi i Zeusit dhe djali i Ajakidit Epirot ndersa emri i lumit paska ardhur nga Turqia(?).
Dy lumenjte Aous 'Vjose' qe permend Homeri jane po aty ne Epir,Zeusi rrinte aty nga Laberia ne Akroceraune,Mali Ida nga ku Zeusi veshtronte luften e Trojes shume thjesht mund te jete Dodona ose Mali Dajtit (Dia_T -Zeus).Andej poshte nga Epiri duket se jane rrenjet e mitologjise.
Kjo fjala shkemb,shkamb qe solle u be shtyse per te sjelle nje fjale dialektore te gjuhes shqipe, shkam 'stol i vogel'.
Cuditerisht fjala shkam gjendet edhe ne Old English scamol 'stol,karrike',gjithashtu edhe ne Rumanisht scaun 'karrike, Latinisht scamillius 'tavoline e vogel'.
Dikush mund te thote se eshte huazim nga latinishtja por scamol e OE nuk eshte cilesuar si huazim dhe se latinet e zhvendosen kuptimin e fjales "tavoline'.Ndoshta eshte fjale iliro-trako-dake.
Fjala shkamb "stol,karrike ' duhet te kete ardhur nga s`kamb 'qe rri ne kembe'.
Shkojne disi me larg toponimet apo emertimet e vjetra dhe vetem shqipja mund te japi nje shpjegim te duhur. Nje perpunim qe kam bere duke u mbeshtetur ne vepren "A Mythological, Etymological, and Historical Dictionary" me autor.Jacob Bryant. Disa toponime apo emertime nuk lindin pa nje baze gjuhesore te lashte edhe pse me vone mund te pesojne ndryshime me kalimin e kohes.
Vazhdojme perseri me lidhjen e greq,lashte me gjuhen shqipe.Kete rradhe poe sjell fjalen kellef.
κέλυφος,sheath, kellef,klluf
si dhe derivatet e saj ,κελύφανον. κελυφανώδης, like a shell
Prejardhja e kesaj fjale, eshte onomatopeike, nga imitimi i tingujve kllup,krrup qe akoma perdoren ne dialektet e gjuhes shqipe.
Desha te permend se, kjo fjale gjendet edhe ne turqisht ne trajten kilif dhe duket qe eshte para osmane, ashtu sic jane edhe shume fjale te tjera, per te cilen na thone se jane huazime.
KADE f.--- κάδος
1. Vozë e vogël druri, zakonisht me grykë të hapur e me kapak, që shërben për të mbajtur bulmet, drithë etj.; talër i madh, tinar. Kade djathi (gjalpi). Kade me rrush.
Kade për turshi. Mbush kaden. Hedh në kade.
Meqenese kam degjuar aty ketu neper forume te thone se fjala kade eshte huazuar nga sllavishtja po vendos me poshte perdorimin e kesaj fjale nga disa gjuhe.E para qe dua te permend, eshte greq.vj. qe ka ne leksikun e saj fjalen κάδος, jar 'kavanoz,poce, qyp', nga ku mund te themi se, kjo fjale nuk u soll ne ballkan nga sllavet, por perdorej ketu mijra vjet perpara, gjithashtu nuk e dime se si eshte bere asimilimi i ilireve nga sllavet, per te cilin une mendoj se roli i fese ortodokse sllave ka qene primar,njesoj sikurse Himara e sotme nga greket.Gjuhet e sllaveve te jugut kane relika te shumta ilire ne leksikun e tyre, qe dallohen lehte po ti ballafaqosh me gjuhet tjera sllave .
.κάδος, jar, kade
καδοποιός making pails , (kadebojes) KADEBËRËS κουβάς bucket, pail, kove
Ne sanskrit kemi:
कोश koza m. pail ,kosh
सेचन secana n. bucket , sheke
सेक्त्र sektra n. bucket ,sheke
secchio bucket, pail, bucketful.it.,sheke
канта , bucket, bin, can, pail, kanta fjale ilire .(fjala kanta eshte trajtuar edhe nga Zeusi ne kete teme)
кадка tub, vat, pail,Russ.
buicéad,Irish bwced,Welsh, kjo ndoshta lidhet me bucele.
sách nước pail,Vietnam, sheke??
Si perfundim fjala kade nuk eshte huazim por eshte nje fjale qe perdoret ne shume gjuhe dhe eshte veshtire ti gjendet i zoti(ILIR).
1. Enë balte si tepsi e thellë, në të cilën pjekin bukën. Buke çerepi. Një çerep buke. Shtie (pjek) në çerep. Vë çerepin në zjarr.
Pas ndryshimit te zakonshem L -- R dhe anasjelltas ne grq.e lashte duket qarte se κελέβη , Eng. pan , eshte ÇEREPI i shumeperdorur ne trojet tona.
κελέβη ,skam dyshim vjen nga κερά, qe perfaqeson balten me te cilen beheshin enet, si qyp,cerep,tjegull (qeramidhe=keramidhe) si dhe poça (potis,gr.) te ndryshem .
Perkthimi i drejtperdrejte i κερά ne shqip eshte dhera , nga ndryshimi fonetik k > d, kjo e formuar shume kohe me pare, sepse gjendet edhe ne sanskrit ne formen dharA , earth 'dhe' ,por origjinen te gjjitha e kane nga KHEM, 'toke,dhe',Tocharian kem, tkam 'dhe',arvanite kiv 'dhe', Sumerishte, ki "dhe".
Tek latinet κερά u shendrua ne CERES , perendesha e agrikultures,e drithrave,e pjellorise dhe eshte e njeta perendi si DHEMETRA( dhe-metra).
Ne gjuhen shqipe κερά , akoma eksiston si çereç 'gelqere=gelkere' .
Padrejtesisht e lene jashte standartit te gjuhes shqipe, kjo folje e vjeter e meritonte te perdorej sepse eshte shume e vjeter ( mijeravjecare) dhe qe ka mbijetuar stuhive te pamershirshme te kohes.
Dua te shpjegoj kuptimin e dy fjaleve analoge, nje ne shqip dhe nje ne latinisht:
Line: 26 Mbanete stemangte Sinistrorsum
Fjala qe ne sot e themi: 'e majte', eshte ne fakt evoluimi i fjales e mangte(s'ka nevoje per interpretim, sepse te gjithe e dime qe dores se majte, i mungon dicka).
Po ashtu dhe fjala latine sinistror-sum eshte ne fakt nje shprehje frazeologjike shqipe : sun e shtruar= e pa shtruar dmth qe : nuk eshte shtruar sipas kesaj ndarjeje:
sinistro= sine(sun=nuk=pa) + stro(shtru=shtruar)
Nga fjalori i Frang Bardhit
Line: 397 sine --- Paa
Line: 542 sternere --- Me struem, me ndeem per truelit
sepse dora e majte eshte dora e pashtruar, e paushtruar per te kryer veprimet ne menyren me te mire.
The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing
Vazhdimisht kemi kembengulur, qe drita e di-ellit eshte ajo qe na siguron di-turine per boten, eshte ajo qe i jep shpirt di-tes, eshte Di-u vete Peren-DI-ja. Nga kjo nuk ben perjashtim dhe latinishtja(+ gjuhet neolatine)
Line: 429 sol ______ Dieli
.....
Line: 431 solarium______ Hora e dielit
.....
Line: 435 solers______ Iditune
Line: 436 solerter______ Me teditune
The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing
Fjala latine: 'seruare' sot rendome mund te perkthehet : me e mbajte, por po te hedhesh nje veshtrim ne nje shqipe me te hershme:
Line: 323 seruare ____ Me eruetune, me embluem
atehere fare mire e kupton se cili ka qene kuptimi fillestar i saj dhe ç'folje elemantare shqip i ka dhene kuptim/jete kesaj fjale latine. Ajo eshte folja: 'me ru' ose sot 'ruaj', qe fare mire evidentohet ne fjalen latine seruare.
RUAJ kal.
5. Mbaj në gjendje të mirë diçka të vlefshme që të mos dëmtohet; mirëmbaj; kund. prish. Ruaj rrobat (këpucët, librat). Ruaj armën. Ruaj pasurinë e popullit.
6. Vazhdoj të kem a të mbaj në gjendjen e mëparshme diçka pa e ndryshuar, nuk e lë të prishet, të hiqet, të zhduket, të humbasë; mbaj; kund. humbas. Ruaj largësinë (forcën, fuqinë). Ruaj qetësinë (rregullin). Ruaj gjakftohtësinë. Ruaj miqësinë (dashurinë). Ruaj marrëdhëniet. Ruaj lirinë (pavarësinë). Ruaj traditat. Ruaj shëndetin (bukurinë). Ruaj të drejtën. Ruan koncepte të vjetra. Ruaj vendin e parë.
7. Mbaj veçan diçka për ta mbrojtur nga dëmtimi a prishja ose për ta përdorur më vonë, kur të duhet; heq, ndaj mënjanë diçka për të kursyer; vloj. Ruaj ushqimet (verën). Ruaj për farë. Ruaj për dimër. Ruaj një pjesë nga rroga. Ruaj në arkën e kursimit. Ruaj një pjesë nga ushqimet.
8. Vë mënjanë diçka për dikë, e lë për dikë, ia lë dikujt. I ruaj pjesën. Ruaj një vend (në teatër). Ruaj një biletë. Ruaj një libër për dikë. Ruaj për shokët.
The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing
Qe latinishtja eshte nje perzjerje fjalesh shhqip ,nuk kam dyshim.Po sjell ketu nje shembull te veshtiresise qe paten latinet me shqiptimiin e fonemes H ne fillim te fjales, natyrisht e marre nga gjuha shqipe, e cila e futi kete tingull ne fillim te fjaleve qe fillojne me zanore.(ap-hap,yll-hyll, etj.)
Shohim se, H e shqipes u reflektua si J ne latinisht:
joke (n.) ,hoke
,HOKË f. kryes.
Fjalë që thuhen për të qeshur; shaka; tallje, shpoti zakonisht pa të keq. Bën hoka.
1660s, joque, "a jest, something done to excite laughter," from L. iocus "joke, sport, pastime," from PIE root *yek- "to speak
Jana,, ' HANA' (fjala hene eshte perdorur nga Lycanet njesoj si ne shqip)
JANA is a moon goddess who presides over the great Wheel of the Year
Janus, 'henor', gjthashtu edhe gr. anax 'henor'.
jete ,ballet step, 1830, from Fr. (pas) jeté, from pp. of jeter "to throw" (see jet (v.)). 'hedh'
jectura Lewis & Short 4 0 a throwing, casting, 'hedhura'
jaceo Lewis & Short 4,192 3,130 to be thrown or cast,lat. ,' heq'
jerk (n.1) , H-erk, t-erk(terhek),prandaj Herkul ka kuptimin Ylli Vertites.( V-ert. ku V eshte prefiks para rrenjes ert)
1550s, "stroke of a whip," from jerk (v.1). Sense of "sudden sharp pull or twist
Ne kete menyre nen te njejtin pasqyrim,
juice (n.) , ' H-ujez',
c.1300, "liquid extract obtained by boiling herbs," from O.Fr. jus "juice, sap, liquid"
junk (v.) , H-unk=' cung',pra fjala cung ka qene Hunk ne shqipen e vjeter.H ne C
1803, "to cut off in lumps," from junk (n.1). The meaning "to throw away as trash, to scrap" is from 1908. Related: Junked; junking.
Zeus,
Ne baze te njesive: e majte dhe e djathte qendron cfare ju kapet, por, me thelle qendron tek kuptimet i "ze" dhe "nis", *rris(rrit) dhe *e parritura, dhe *e lena ose " e mangeta"=e mengjera. Shiko tek nje gjuhe e larget: Malay=meninggalkan
A) *i nis>s'inis>nuk e nis= cfare nuk e nis? kuptohet levizjen e para, punen e para. Baze e vjeter eshte: nji zë=filloj
B) * e stro>d' e stro> te shtro> e shtruar.
Baze e vjeter e saj eshte "d'z>te zë=te nis=filloj te bej / ose e zena( e bera)= d+e+zena
left vjen nga "e lena"=LBT>LFT. Cfare lihet? Kuptohet me gjuhen sot- e pazhvilluara. Ky koncept ka shkuar deri ne gjuhen Vietnamese "còn lại"=kon la= me kon e lan(Shqipja sot)=me qen e len
C) *reight vjen nga z-s-g kalim dhe rotullim i "rizd", pra e rritura, qe do te thote e pjekura, e bëra, e rritura. Kjo te con edhe tek nje koncept tjeter qe vjen perseri nga Shqipja " e ndaluara"=arrest, por ne dimensionin negativ me ane te perdorimit te kodit mohues "a" :*a ris tera"= nuk rritet më= ndalohet rritja, qe cuditerisht te con tek nje njesi shume e njohur me performance kuptimore. Shumedimensionimi i te kodeve te Shqipes.
Duket qarte sesi djalleezisht Anglishtja e ka marre si koncept nga *e majta tek Greqishtja e kishes: *aristera:
*ristera= rris tëra, me a-ne mohuese prefix behet* aristera= e parritur e tëra= e parritur plotesisht, e cila eshte nje e majte per Greqishten , por nese heqim a-ne behet e djathe per Anglishten. Shume e zgjuar por nje njohesi te mire te Shqipen nuk i shpeton dot.
Gjuha Shqipe eshte kodi ndertues, sepse semnatika e manget thote qe nuk eshte e tëra, por vetem nje pjese. Eshte koncept shume i vjeter qe shqiptaret padashje e kane ne gjen kur shqiptojne nje njesi tjeter: "nxuq" ne vend te "jo"-se. Eshte kodi *ng qe lidhet me g-ne e shkruar te se ashtuquajtur "greqishte e vjeter" ose thuhet qe eshte kopjuar nga ajo "fenikase", por qe ne fakt eshte shume me e vjeter edhe se gjuha Egjyptiane.
