Etimologjia e fjales.

[Strokulli]

αἴξ , αἰγός, ὁ, ἡ: dat. pl.
A. [select] “αἴγεσιν” Il.10.486, “αἴγεσσιν” Choerob. in Theod.323; also Boeot. ἤγυς, = αἴγοις, IG7.3171: — goat, mostly fem., “μηκάδας αἶγας” Od.9.124; “λεύκας αἶγος” Sapph.7(s.v.l.), cf. Ar.Nu.71, Pl.Lg.639a, etc., but masc. in Od.14.106,530; also “τῶν αἰγῶν τῶν τραγῶν” Hdt.3.112:—once in Trag., S.Fr.793 (anap.).

Pas ktij -αἴγ- (-äg-) elenik, muo më ndjet se pshihet e arbanesha fjalë: edh (kedh, kac, i vogli i dhisë) - që, mpë të përpikët, porsi kec gati munt të shkruhet käc ndë toskërishtë (ani mirë se asht edhe një ë- e theksuome, jo krejt ä- si ae latine, a ai greke, a η greke?), se vjen prej njëi kâc me hundak, ashtu edhe edh, ädh (e kështu shumë fjalë të tjera që u rruodhnë prej nnonjëi hundaku â-ô, mirë se shkruhet thjesht ë-, krh. bânë » bärë, bërë).

lat. hädus : eng. kid = arb. edh : arb. kedh (mirë se ndë arbanisht kë- asht parashtesë, krh. andë (geg. annë) » kandë, dhe t.tj.)

{Dh} bunimore përhirret ndë d-(me dhanë » për të *dharë » italianoja dare) ose ndë g- (eng. give) -- g-ëja e d-ëja po ashtu ndërkëmbyehen. Shihni edhe latinon hädus 'kid' (eng. kid - arb. fig. kedh?) ndë lidhje me t'ynin edh - njish (por), me përapashtesnë latinobanëse. Muo më duket se edh, kedh = kac, kec i ndërlidhnë -ac dhe -edh (-ädh?) që tingëllonjën si c- e -dh- të dy foljeve që mpë të shprehunit janë të përafërta: hjec (ec), hjedh -- e ndë se e mëndon, vërtetë: i vogli i dhisë heCnë, heDHet, hiDHet -- tingëlluon, por s'e dinj..
(ma tyhe nuk po muntem me gërrmuon)..

Sa për të dhisë rranjë dh-, mba se munt të ndihnjën fjalët: dhënë-a (e ëgrë dhi), sh. dhenë (të leshtat dhe të dhishtat = dhentë e dhitë) -- fjala dhenë si shumës për delet, deshtë dhe shqerrat, më tingëlluon e pagłanë (që nuk ngłan, që nuk shkon) me dh- ndë lidhje me delen e dashin me d-, por ndoshta dh-ja njëkha shprehnë gjagjë ma në përgjithësì, ndë lidhje me gjithë rodin e përbashkët të dhisë dhe delevet (bovidae), s'e dinj..

δίζα: αἴξ (Lacon.), Hsch. -- (duket se ruon dh- bunimore pa e banë g-) më tingëlluon një dhizë, një dhi me -z-ën zvogluose femënuore,
di-mos bahet fjalë vërtetazë për nnonjë edhe të vogëlzë?...

[faon perrovarri]

Shume e qelluar kjo shprehje,jeta ne perendim me ka bere te kem mall te degjoj te vetvetishmen,spontanen.Sinqerisht nuk ndjeva keqardhje,por menjehere me vajti mendja tek vitet e jetes alla shqiptarce, qe kaq shume me mungon ne te perditshmen time.Falemnderit bardus qe me dhurove kete cast.

Qe fjala Dhi eshte 100% e gjuhes shqipe askush nga etimologjistet nuk ka dyshim.Edhe ketu kemi diskutuar me pare fjalet dhi dhe kec si autoktone te trasheguara te gjuhes shqipe.

From PAlb. *aiδ-í(i)a̅. {2} Alb. formation with the suffix -(ë)në/-(ë)rë < *-e/ono-. {3} Probably, an ancient Wanderwort.
Alb. dhi , ‘(she-)goat’ {1}; (i) dhirë / dhinë [adj] ‘goat’s (milk, wool, skin)’ (Pok. 13)


Nuk e kuptoj se si kjo fjale shkoi ne dialektin Laconian te gr.vj.Pokorny e theksoi se edhe grekja αἴξ erdhi nga ilirishtja.

δίζα: αἴξ (Lacon.), Hsch.

δίζα diza goat (Attic aix) and Hera aigophagos Goat-eater in Sparta,
Gr. αἴξ ‘(she-)goat’

Akoma me teper me poshte shihet se fjala dhi e ka gjetur rrugen deri tek Aramaikja,me pare kemi permendur gedi 'edh,kec' ne Hebraisht.Iliret jo vetem shetisnin andej por edhe ua mesonin emrat e bagetive.

Tek libri i Saul Levin
Semitic and Indo-European, Volume 1,fq 119

Dy gjera me kane mbetur ne koke ,si coban me dhi qe isha.E para eshte se JADË quaja dhine me te zgjuar,qe ishte .... dhije dm.th, më qumeshtore me te shendetshme , me pjellore dhe që udhehiqte kopene,dhe qe ''fliste'' me shumë me mua,dhe e dyta keçave u thosha dhe EDU (njëjës) EDZJË,EXJË (shumës),dhe se ftujës i thosha dhe VËTUJË.
Shqipja ka nje substrat gjuhesor shume,shume me te hershem me gjermanishten, elemente ose struktura kodike shume te hershme . Me siguri 100%, shume me te hershem se me greqishten e lashte ,Dhe nqs se eshte e vertet qe DHIJA ,JIDHA gr eshte simbol ZEUSIT ,përgjigjen do ta gjeni tek keto lidhje,ky substrat gjuhesor.

[Orakulli]

Eshte numri dy, os "di" i Tzamerishtes Eshte njesoj si te thaush me shqipen e sotme "dysheja", ose "dieja". Eshte "dh"-d-ja ,ose me e sakta "dh" e shqipes eshte "d"-zuar ne gjuhet e tjera, si "deer" per shembull, ku edhe ne vete shqipen ndodhi me vete fjalen e saj "dreri", dhe kaq ishte. Rusishtja e ka hapur fare qe shte "dy"-shi me nje fjalet per dhine , sepse gjuhet jane perziere tashme duke pasur shume fjale per nje objekt te vetem, me дурень, e cila eshte e hapur fare ne kodin e shqipes.
bubblehead, dolt, clod, looby, prat, goat Pse e ka "delja"? Sepse ashtu eshte ndertuar gjuha. Cdo njesi elemenatre brenda nje fjale nuk ka te njeten rendesi, peshe ne semantiken e fjales. Vetem njera e ka. te tjerat jane ndihmese te domosdoshme pere te bere dallimin ne rritjen gjuhesore nga fjalet etjera. Ka edhe fjale qe na vijne me humbjen fonetike, ku kodiku baze eshte transformuar rrenjesit dhe eshe e veshtire te gjendet , ose te zberthehet.
Ndersa keci nuk ka lidhje me dhine ne rrenjen kodike, por me pjesen sound simbolizem qe eshte akoma me e vjeter se vete fjal dhi. Ka mundesi qe ne fillim "dhija' eshte quajtur "khehe" nga e vetmja fjale qe di na kendon "mheee" dhe "khee", nga e cila ndoshta Hungarishtja ruan akoma me te vjetren me "kecske", dhe Turqishtja me "keci, ku "h"- te rezohen me vone gjate perdorimit dhe shtimit. Njesoj edhe per "delen". Belegerin s'do shume njohur per ta gjet origjinen e fjales qe eshte vete 'delja" me "bee", e cila ngrihet ne "ble+gërrin" , ku "grrr" eshte nje tjeter rrenje semtike qe vjen po prej sound simbolizem, e cila vete tek "gërrhit" e shqipes.
Ajo qe thashe per dhine erdhi si formim nga briret qe kane mbi koke, jo zakonshme po t'a krahasosh me shumicen e kafsheve te tjera, perjashto lopen, buallin, kaun,... Ndresa vete fjala "bri" vjen po nga i njejti burim, ose krua.
Dhe mos shani asnji gjuhe tjeter. Cdo gjuhe ka aq shume te thella brenda sa jo gjuhetaret miope te sotem, por edhe ata te nesmit do te duan shume pune e mendje ti nxjerrin. Doja te thoja me mire qe do duhen breza gjuhetaresh te nxjerrin rrenjet e gjuhes..

[Strokulli]

Për dhenën (të egrën dhi), dhinë, cjapin (bagëtit e dhishta, ndryshej nga dhenët e leshtë), thuhet edhe se blegëret, bén, dhe t.tj., por thuhet edhe ma mposë (po për dhi, cjap): vërret, vjerr, vekrron, kërrhet, mekërrin; virrma e dhisë, mëkrima e cjapit, vakërrima e dhenës..

Dhi gërrvajkë, thuhet për një dhi që lëshon za shumë..
Dhi e dhastër, që ka dy vjetësh; ftujë..


Kja në pamje ashtë një dhenë drene (me brina të larta), ose dhenë bricimbile (me brina të głata e të mprehta).

Të eleneshet kanë qitun ndë fjalësin e tyne edhe kët fjalë: Ἀμάλθεια 'which means mountaing goat', tuk -θεια më tingëlluon porsi e jana dhî me dh»th (krh. madh » math), (ndoshta një dhì me të theksuomën ì- të nënjëtuome si ëi, dhëìa, krh. edhe oì, aì -- ose thjesht një {dhë:ja} me rranjën {dhe-} që shihet tek fjala dhena 'e egër dhi').

[faon perrovarri]

Dhi gërrvajkë, thuhet për një dhi që lëshon za shumë..
.

dje po mundohesha te pershtatja ne shqip nje shprehje qe degjoja nga plakat zakonisht ne qimitirio>>>>>cmentash(polonisht)=varreze
''' kë vaj'' di nësu,dinoj,tini etj ,që perkthehet '' mjer ai qe iku'' , ''a re i ziu,korboshi ti'' , ''a mor i uruar ,cna bere, na mbylle deren'' '' hëëë mor derëzi i mblodhe këmbet shpejt'' etj, nuk ka pershtatje fjale per fjale, por identike eshtë intonacioni i shprehjes si ne shqip,cfare tregon kjo? pyetje per fonologet ne vecanti,dhe per Matzingerat dhe Schumacherat në pergjithësi, qe nuk mund te hujne dot ne keto aspekte gjuhesore te shqipes.
gërrvajkë=gërnjeshti, gërrnjosu,ai qe esht i sikletshem,ose grindaveci ,si puna e foshnjës qe te gjitha i thote duke qare.Dhia shfaq nje larmi shume te madhe notash muzikore me zerin e saj ,dhe si e tille cdo e ''bërtitur e saj'',(per dhine themi se bertet dhe jo blegeron) eshte nje burim informacioni me i kuptushem,me i qarte me i pasur se shume kafshe(pas qenit vecse) te tjera.
F JALA QIMITIRIO QE NGA KRAHASIMI ME POLONISHTEN SHIKOJME QARTE SE DO TE THOTE
qimitirio=që më ti cmentash= ci mënti=ci më në ti
që do te thone QE KALON NË KUJTESE,NE DIJE,NE MENDIE ,pra varrezat jane kalimi i njeriut ne duart e PERËNDISE=PËR NË DI
ORE ZEUS më duket se zeusi ka qënë DHIA!

Dhi gërrvajkë, thuhet për një dhi që lëshon za shumë..

Dhi e dhastër, që ka dy vjetësh; ftujë...

''dhaster'' po te shikosh këtu viewtopic.php?f=82&t=5081 STROKULL do te kuptosh se sa i sakt jam.

[Strokulli]

per dhine themi se bertet dhe jo blegeron

Bërrtet dhia, bërrtet nuk ashtë folje e mposë për dhinë.. Blegëret, ben, beos (që bërrtet bheeehe), thomi për dhentë. Vakrron, kërrhet, mekërrin, vjerrnë për të dhishtat..
Porsi kukuvajka, huruvajka, që thërret ku-ku hu-ru, nj'ashtu edhe dhia gërrvajkë, gërrvajka, mëndonj se ashtë një 'vajke', por një që bërrtet 'gërr-', që ''gërrthet'', kërrhet, me za shumë..

[faon perrovarri]

.

Argumentet e mesiperme Strokull ,shoqeruar me kete fotografi i, perqasen me afer te vertetes se larget ,se sa mitologjia.
Ky eshte me te vertet ZEUSI ,ne malet e Epirit.

[Mallakastrioti]

Kryesisht folja "bertet" perdoret per njerezit e jo per kafshet .

BËRTAS jokal.
1. Flas me zë shumë të lartë, them diçka duke thirrur fort, gërthas, thërres. Bërtet me zemërim. Bërtet fort. Mos bërtit!
2. Lëshoj thirrje të fortë, këlthas. Bërtiti nga dhembja (nga frika). Bërtiti me të madhe (fort, në kupë të qiellit). Qan e bërtet.
3. E qortoj ose e shaj dikë duke i thirrur, i flas për një gabim a për një faj që ka bërë. I bërtiti kot (rëndë). I bërtet djalit. U bërtet nxënësve. Mos i bërtit! I bërtet së bijës, të dëgjojë e reja. fj.u.
4. keq. Flas ose shkruaj shumë për diçka, bëj shumë zhurmë për një çështje, duke u përpjekur me çdo mjet të tërheq vëmendjen ose të arrij, një qëllim; çirrem. Bërtet me të madhe. Çirret e bërtet.
5. vet. veta III. Nxjerr tinguj a zë të fortë e të lartë (për kafshët). Bërtet dhia. Bërtasin sorrat.
* Qet e bërtet shih te QIT. Bërtet (çirret, flet) në të gjitha udhëkryqet libr. shih te UDHËKRYQ,~I.
BËRTITJE f.
1. Veprimi sipas kuptimeve të foljes BËRTAS.
2. shih BËRTITUR,~A (e).
BËRTITUR f. kryes.
1. Fjalë ose thirrje me zë tepër të lartë, britmë. Të bërtitura të forta. Të bërtiturat e fëmijës. Nisi nga të bërtiturat.
2. Qortim ose sharje me zë të fortë e të lartë. S'duron të bërtitura.

[Strokulli]

Kryesisht folja "bertet" perdoret per njerezit e jo per kafshet .

Shtû.

.

Argumentet e mesiperme Strokull ,shoqeruar me kete fotografi i, perqasen me afer te vertetes se larget ,se sa mitologjia.
Ky eshte me te vertet ZEUSI..

Na të arbaneshet kemë edhe andje si kja me lahutë:

Zot, a flet dhija në mal?
Paska folë dhija në mal!
Ça ka qitun e ka thanë?
Sa t’banjë dritë ka ndoren dielli,
t’errmen natë, ka ndoren hana,
armët e brezit i a ruon zana!
Fort Halili m’asht friguon.
Ç’asht kjû za, zot, ndëpër çeta?
Po a thuo flasin dhitë e malit?
Mos gabuò, se s’jemë dhi malit,
se na jemë tri dhi prej shkambit,
që rrinjëm bashkë me zana.
Sa mirë djali u ka përgiegië:
Mirë po e di se â logu i zanave
e fjalës s'uoj un nuk i luonj!

Por, të kërshtenat dhe të helenat historì, për muo, nuk kanë lidhje me kto besime të vjetra vëndase të arbanesha sikur dhitë e malit, orat, zanat (mirë se në se të helenat głanjën diku me të arbaneshat (për shkak të zdo besimeve të vjetra që u dhanë vëndasit e vjetër 'atje' orthodhoksve?), përapë janë në thalb të përziena me të kërshtenat). Thjest i jimi mëndim.

Un mënduonj se αμαλ_θεια, a-mal-thëia (e malit dhia) që ushqyevi Ζευς-in -- isht edhe ndonjë dhi që ushqyevi Krishtin me tambël.

Qye dhinë nj'kha:

I jimi mëndim: ksaj dhie që me tambël ushqyevi Krishtin, të helenet u thanë αμαλθεια e Ζευς-it, a gjagjë të tillë..

Thjesht një pandehje mpë flurë..

[bardus]

Edhe ne ate qe solli Arbani nuk shoh emrin e Jezusi por Zusit:


Credo Cattolico in lingua arvaresha:

Adhibishapo
Adhibishapo nd unij petziparu Dija, Babai gijtepostemontyu, kriadhore è kelu meme è ìtroka,
We believe in one God, the Father, the Almighty, maker of heaven and earth

meme è gijtà shendà kije si sheyana meme unku si sheyana.
, of all that is, seen and unseen.

Adhibishapo nd unij paru Tommeu, unijbatiu viz’è Dija, pariu è Babai par’è gijtà sekulà,
We believe in one Lord, Jesus Christ, the only Son of God, eternally begotten of the Father,

Dija pej Dija, Dridhora pej Dridhora, bautiu, mos kriau, pej petzija shushtassja è Babai,God from God,
Light from Light, true God from true God, begotten, not made, of one Being with the Father.

po’ meshu è Ai gijtà shendà jashene shtetja kriaà, po’ nà purrà, meme po’ janu orruonju eshte pikau ank’i
Through Him all things were made. For us and for our salvation He came down from heaven

kelu, meme pò opora è i shpiridhu shantu eshte mpezau nd ì(e) branza è Virgijna Mari meme si eshte bautiu purru.
: by the power of the Holy Spirit He became incarnate from the Virgin Mary, and was made man.

Ai jaìdhi kyrkau nd i poshitu è Pontziu Pilau, vatidhi meme jaidhi vorrau.
For our sake He was crucified under Pontius Pilate; He suffered death and was buried

I è teri didhi eshte bavatjau, sikunde (i)à shkritjà, eshte akikau ank’i kelu
. On the third day He rose again in accordance with the Scriptures; He ascended into heaven

, s’aperperinadha nd’ì(e) dadha è Babai
and is seated at the right hand of the Father.

. Meme è arre kadh’anka vinnj nd’i lumene po’ gijukiae è (i)à kije niallana, meme (i)à vatjaà meme i meriu su unk’kadhe ank’kae fundu.
He will come again in glory to judge the living and the dead, and His kingdom will have no end
Babai meme Vizu eshte adheriu meme lumenau, meme ai kà(dhe) falau po’ meshu è (i)à profetà. Adhibishapo ì(e) Kezha, unij, shanta, apostulika, Meshaposi unij petziparu batiu po’ ndiosonju è (i)à makadhà kap’hopes i bavatinju è (i)à vatja, è ì(e) nialla è ì(e) bota kije kadh’anka vinnj. Amen Zus.

.We believe in the Holy Spirit, the Lord, the giver of life, who proceeds from the Father and the Son With the Father and the Son He is worshiped and glorified. He has spoken through the Prophets. We believe in one holy catholic and apostolic Church. We acknowledge one baptism for the forgiveness of sins. We look for the resurrection of the dead, and the life of the world to come. AMEN


Me falni se nuk pata kohe ta rregulloj tamam.

[faon perrovarri]

Dhite ne epir strokull jane me MANARE se delet.

[Mallakastrioti]

Dhite ne epir strokull jane me MANARE se delet.

Zoteri, ne Shqiperi nuk ekziston ndonje toponim gjeografik quajtur "Epir", por ekzistonte dhe ekziston Shqiperia e Jugut!

[Orakulli]

Mallakastrio,
Fjala epir ka lidhje me te vetmen gjuhë qe e ka bere, gjuhen Shqipe. Eshte "ip", ose "hip" ne gjuhen e sotme dhe Shqiptaret e atehershem kanë dash te thone vendet e larta , ose te iperm, qe vjen tek tjetra e sotme "siper". Rrenja qendron tek "hip". 'larta" vjen nga nje degezim verior i Shqipes se vjeter , e cila perfundon ne "alto" ne gjuhet latine, high(haj), etj.
Po te shikosh latinishten i ka te dy dialektet e shqipes me altus and sublime. Ku duhet jkerkuar qe shqipja eshte mëma? Jane fjale te tjera qe e vertetojne , dhe njekoheisht rrezojne shume teroine qe ato jane huazime.

Eshte rastesisht qe "supi" eshte lart?
Qe te con tek "shoulder" e Anglishtes dhe cuditerisht tek Latinishtja qe duket si e shtermberuar qellimisht me "spalla", qe duket hapur qe vjen nga deformim fonetik i mohueses "s" me njesine tjeter "para", pra qe do te thote "s'para" me shqipen e sotme dhe kupton pjesën e pasme , e cila nuk duhet te kete fillmisht qene "supi" por "shpina". Nuk ka edhe shume faj sepse nuk mund ta merrnin dot te plote menyren dhe kuptimet e thella formuese. Nuk i kuptojne do gjuhetare me shtate diploma.
Gjuha eshte njesoj si matematika.
Dhe te vemi te koncepti "pjesa e siperme" dhe "e ngritura", te cilen e kemi tek "sop" te Shqipes. Eshte njesoj si "kryeja", "kre", "kreu" qe eshte pjesa me e siperme e trupi qe eshte kthyer ne "kreshtë", por Shqipja nuk e ka marre nga latinishtja, por e kunderta. Latinishtja, dhe me teper bija e saj Ital-ishtja eshte damar i Shqipes sepse "kryet" = koka ka bazen llogjike ndertimore te asaj fjale, semantika e saj rri vetem ne Shqipe.
Latinishtja nuk e ka sepse eshte nje zhvillim i mevonshem, i ndryshuar me qellim nga elita Romake, duke krijuar fjale te reja dhe duke bere zevendesimin e atyre te gjuhes se vjeter. Dhe anglishtja e kopjon , merr te gatshme me "crest".
Nuk kuptoj vetem Japonishten me "Kuresuto"!!!!!!

[faon perrovarri]

Zoteri, ne Shqiperi nuk ekziston ndonje toponim gjeografik quajtur "Epir", por ekzistonte dhe ekziston Shqiperia e Jugut!

E kam fjalen per EPIRRYN Si fakt historik,si strukture gjeografike,demografike dhe organizative.....

[bardus]

Eshte sjellur me pare ketu mbishkrimi shqip.

"DIELLI O ATTA"

Dielli ishte Apollo dhe shqiptaret e vjeter e therrisnin diellin ATE ,baba.

Nen kete konteks ne fjalorin e Hesychius me ra ne sy emri i Apollos ne Argos .
Hesychius thote se atje Apollon e therrisnin ZOTEATAS 'zot ata', 'ati zot'. Natyrisht kjo eshte nje shqipe e paster ne Argos.




English , Albanian,Shqip
God , zot , perëndi
deity , zot
divinity , të qenit zot
divinity , zot perëndi {f}, perëndeshë {f}
God bless you! , Zoti të bekoftë! (sh Zoti ju bekoftë!)


English , Albanian,Shqip
father , atë {m}, babë {f}, baba {m}