Etimologjia e fjales.

[Zeus10]

Prapashtesat deshirores ne shqip jane shume te çrregullta, keshtu qe do te ishte e veshtire, qe te gjendej lidhja me 'ndoshta', duke u nisur nga format e tyre.
Nga shembujt qe ke permendur: ndaj---ndafsha(V1)-----ndaftë(v3)
jap(dho/dha)-----dhënsha(dhënça)(v1)----dhëntë(v3)(tosk)------dhaftë(geg)

por asnjera prej tyre nuk mbaron me grupin sht (si tek ndoshta).

[col]Zotni, ju a thash që janë tri mbaresa dëshiroresh; në vetën e tretë njëjës kemi për shëmbull -të (» -ntë) si te dhantë, -ftë si te dhaftë dhe -shtë si te dhashtë.

Përapashtesa të dëshirores me -shtë i thomi për shëmbull te mos e lashtë (me lanë), mos e thashtë (me thashun), mos drashtë (me drashun), mos e dashtë (me dashun), mos e dhashtë (me dhanë).

Por nuk bana fjallë për folljen me da, po për folljen me nde, rri me nde (me nde-jtë), por se me përapashtesën folljore -e (me nd-e) të ardhun prej -a/o (nd-a/nd-o), ashtu sikur bë (bërë) e ka e-në prej -a/o me ba/bo.|[/col]

Strokull une nuk po them qe e keni gabim(kur e lexova pergjigjen tuaj me teper ishte shume bindese, dhe me beri ta ndryshoja pergjigjen time), por format, qe keni sjelle, jane te panjohura per mua, ato egzistojne vetem ne gjuhen e vjeter dhe ate rurale, prandaj une e kam te veshtire te bej nje lidhje midis nje menyre foljeje ne shqip, me nje pjesëz dyshuese siç eshte ndoshta, por duke gjykuar nga nje pjezes tjeter dyshuese:
kushedi---kush e di
mendova qe dhe ndoshta ishte formuar ne te njejten menyre:
ndoshta---ndodh (qe) eshte

[Strokulli]

Strokull une nuk po them qe e keni gabim(kur e lexova pergjigjen tuaj me teper ishte shume bindese, dhe me beri ta ndryshoja pergjigjen time), por format, qe keni sjelle, jane te panjohura per mua, ato egzistojne vetem ne gjuhen e vjeter dhe ate rurale, prandaj une e kam te veshtire te bej nje lidhje midis nje menyre foljeje ne shqip, me nje pjesëz dyshuese siç eshte ndoshta, por duke gjykuar nga nje pjezes tjeter mohuese:
kushedi---kush e di
mendova qe dhe ndoshta ishte formuar ne te njejten menyre:
ndoshta---ndodh (qe) eshte

U fallem nerit.

U mendonj se nuk duhet hedhun poshtë "ndodh që ashtë" si shprehje, por nuk qëndron '-sht' si tkurrje e ''ashtë'' në se ndoshtë e ndofta janë me të njëjtën prejardhje.
Të menduomët t'ëm ashtë që pjesëza dyshuose ndosht-a ose ndoft-a u kthye si shprehje prej një dëshiroreje në vetën e tretë njëjës ndoshtë = ndoftë (si dhoshtë = dhoftë),
të një follje "ndo" - që mund të jetë edhe follja me nde (me ndejtë) me e-në e thashun si -a/o, ashtu sikur bë (bërë) prej me ba/bo.
Këta do të tregonte edhe vjetërsinë e kësaj fjalle: ndoshta/ndofta në se ashtë prej folljet me ndejtë, ashtë qëkur follja me ndenjun thuhej me ndonjun/me ndanjun (ndo/nda).
Dhe kështu, po me folljen rri me ndenjun, do të shtillej edhe lidhëza jonë ndorri, ndorri se si "ndo rrin", "ndo rrin se".

[Zeus10]

U mendonj se nuk duhet hedhun poshtë "ndodh që ashtë" si shprehje, por nuk qëndron '-sht' si tkurrje e ''ashtë'' në se ndoshtë e ndofta janë me të njëjtën prejardhje.
Të menduomët t'ëm ashtë që pjesëzat dyshuose ndosht-a e ndoft-a u kthyen si shprehje prej një dëshiroreje në vetën e tretë njëjës ndoshtë = ndoftë si dhoshtë = dhoftë,
të një follje "ndo" - që mund të jetë edhe follja me nde (me ndejtë) me e-në e thashun si -a/o, ashtu sikur bë (bërë) prej me ba/bo.
Këta do të tregonte edhe vjetërsinë e kësaj fjalle: ndoshta/ndofta në se ashtë prej folljet me ndejtë, ashtë qëkur follja me ndenjun thuhej me ndonjun/me ndanjun (ndo/nda).
Dhe kështu, po me folljen rri me ndenjun, do të shtillej edhe lidhëza jonë ndorri, ndorri se si "ndo rrin", "ndo rrin se".

Le ta zgjerojme me tej diskutimin. Ne ndajfoljet ashtu/keshtu, besoj te gjithe biem dakort qe ato jane formuar ne kete menyre:
ashtu-----> buron nga fjala asht(është)
kështu <-----> qeashtu<------->që asht(është)

le ti zevendesojme a----ô, do te kishim ôshtu, ose ndo-ôsht-a=ndo(dh)ashtu. Pra i vetmi tingull qe bie gjate perdorimit si parazitar eshte dh, pra kemi ndo(dh)ashtu~ndoashtu~ndoshta
Mua me duket se mund te ndodh ashtu

[Strokulli]

Ne ndajfoljet ashtu/keshtu, besoj te gjithe biem dakort qe ato jane formuar ne kete menyre:
ashtu-----> buron nga fjala asht(është)
kështu <-----> qeashtu<------->që asht(është)

A-shtu e kë-shtu kanë parashtesat a- dhe kë- si te a-tu, kë-tu, a-tej, kë-tej. A-ja shpreh largësì, kë-ja afërsì. A-shtu e kë-shtu nuk janë prej folljet ashtë me kjanë, por janë prej pjesëzet pohuose shtu, që e thomë për shëmbull edhe si përgjegjie për "ashtu ashtë, po".

pra kemi ndo(dh)ashtu~ndoashtu~ndoshta
Mua me duket se mund te ndodh ashtu

Po edhe mundet (me ndodhun ashtu si shprehje jet), por se 'shtu' si tkurrje e ndajfolljes ashtu nuk e shtjellë të ndërlidhunët e pjesëzave ndofta e ndoshtë, siç thash përsipri.

[Zeus10]

Falemnderit Strokull per bashkebisedimin, ishte megjithemend i kendshem. Bie dakort me ju ne shume komente.

[Strokulli]

Na, u fallemi nerit.

Juve Zoti u dhashtë hir,
siç ju e ka dhanë me ndihun edhe nga larg të jetënximin dhé të Arbanit, përkah zdritja e së shkuorës dhe vajtja përpara.


P.S. Urime për 3333 postimet.

[illyrianboyful]

Na, u fallemi nerit.

Juve Zoti u dhashtë hir,
siç ju e ka dhanë me ndihun edhe nga larg të jetënximin dhé të Arbanit, përkah zdritja e së shkuorës dhe vajtja përpara.


P.S. Urime për 3333 postimet.

Strokullë, duke ju falënderuar në fillimë, kam një pytje:

Për ç'arsye përdorni, MENDONJË e jo mendoj, cili është definicioni juaj për fjalën MENDIMË?

[Strokulli]

Për ç'arsye përdorni, MENDONJË e jo mendoj, cili është definicioni juaj për fjalën MENDIMË?

Se ndajshtesën -nj e thomi në vetën e parë njëjës e shumës dhe vetën e tretë shumës të së tashmes. Arsyenë përse e thomi kështu, t'ju thom të drejten nuk e dimë, zoti Bojful.

Mendìm di që ka përapashtesën -ìm--i mashkullore, njëi valle me të femnoren -ìnë--a (apor » -ìrë--a në Arbanë të poshtëm) si te ambëlsìnë/»ëmbëlsìrë. Të dyja këto -ìm dhe -ìnë/»ìrë thom se janë prej përapashteset zanore -ì si te urrtì (e silla me përshtim kumbuos bahet edhe -nì, që kthehet edhe në -rì në Arbanë të poshtëm, si te madhì » madhnì/»madhërì).

Paçja me ju.

[illyrianboyful]

Për ç'arsye përdorni, MENDONJË e jo mendoj, cili është definicioni juaj për fjalën MENDIMË?

Se ndajshtesën -nj e thomi në vetën e parë njëjës e shumës dhe vetën e tretë shumës të së tashmes. Arsyenë përse e thomi kështu, t'ju thom të drejten nuk e dimë, zoti Bojful.

Mendìm di që ka përapashtesën -ìm--i mashkullore, njëi valle me të femnoren -ìnë--a (apor » -ìrë--a në Arbanë të poshtëm) si te ambëlsìnë/»ëmbëlsìrë. Të dyja këto -ìm dhe -ìnë/»ìrë thom se janë prej përapashteset zanore -ì si te urrtì (e silla me përshtim kumbuos bahet edhe -nì, që kthehet edhe në -rì në Arbanë të poshtëm, si te madhì » madhnì/»madhërì).

Paçja me ju.

Paçja edhe me ju, ju rritë nera, për përgjigjëjen, madje jo ashtu si e dasha. Më interesonte me të vërtet mendimi juaj (apo dhe i tjetër kujtë, por u lidhë pytja me mendonjë )për vetë fjalën MENDIA = mendimë pa prapashtesa.

Illyriani

[amathia]

Mal K'Ra'U
K--> K'e
Ra--> Ra'sh-bie
U-->U-ne-Ze'usi-ci z'mon(gj'mon maln ker bie)


kyr O Zeus i ner'um k't pr t'i:

the t'last Pliny :

http://i41.tinypic.com/339hvs4.png

[Zeus10]

Më interesonte me të vërtet mendimi juaj (apo dhe i tjetër kujtë, por u lidhë pytja me mendonjë )për vetë fjalën MENDIA = mendimë pa prapashtesa.

Illyriani

Une do te thosha gati me bindje te plote, qe fjala "mendje" ka te beje 'me dijen', njohjen. ndje---> në dije, prandaj dhe ne "greqisht" ajo quhet διανοια=dijenia, ose νους=njoh. Ajo eshte pare nga te lashtet, si organi ku ne "magazinojme" dijen, njohurine. Ky "magazinim" eshte memorja, prandaj kjo e fundit shihet e barazvlevshme me mendjen, μνημη=memorje/memorizim=te mbash mend=mendje

[bardus]

Mend, mendim, sipas menjes teme vjen nga Māt 'mas' qe u be mand mandya,manya,mana dhe me vone mend,

eshte ajo qe mat ,vlereson San.mAna 'measure '; mADa 'measure ', eshte ajo qe te tregon se sa e madhe

Mā(t) eshte dicka , Mā > Māht 'math' ,ndersa pas, t > nt mant,mand,mend.Sans.mati ''mind'' .

Sidoqofte mbetet tentative.

[illyrianboyful]

Ju rritë nera për përgjigjëjet e juaja plotë njohuri!

Ky postimë posht është bër nga Mano, në AL.co që e vlerësoj shumë:

Monomen perdoret ne myzeqe. Eshte fjale fyese. Me kuptimin qe nuk i ke Men(t) ne vend.

Fjala Pishman sic edhe mund ta dish do te thote pendimi. Kur dikush pendohet. Duhet te jete e perbere nga fjalet Pi(mbi)+man(nje varjacjon i fjales Ment e kokes). Nenkupton nje akte te pamenduar mire. Duhet te ket te bej me Epimetheus(pishmani) i cili ishte vellai i Prometheus (para ment) qe nenkupton njeriun e matur ate qe perdore mendjen. Epimetheus=Epi=Pi=Mbi+mendjen dhe Pro=para+Mendjen/Parashysh

Kurse fjala angl. Man(shumes Men) vjen nga fjalana Ment. Qe nenkupton Njeriun. Pra ate qe Mendon. Qenie inteligjente ne krahasim me kafshet.

Sigurisht qe rrenjen e fjales agnl. ja japin gjuhes hipotetike PIE me renjen *Men=te mendosh.

man (n.) Look up man at Dictionary.com
Old English man, mann "human being, person (male or female); brave man, hero; servant, vassal," from Proto-Germanic *manwaz (cf. Old Saxon, Swedish, Dutch, Old High German man, German Mann, Old Norse maðr, Danish mand, Gothic manna "man"), from PIE root *man- (1) "man" (cf. Sanskrit manuh, Avestan manu-, Old Church Slavonic mozi, Russian muzh "man, male").

Plural men (German Männer) shows effects of i-mutation. Sometimes connected to root *men- "to think" (see mind), which would make the ground sense of man "one who has intelligence," but not all linguists accept this. Liberman, for instance, writes, "Most probably man 'human being' is a secularized divine name" from Mannus [cf. Tacitus, "Germania," chap. 2], "believed to be the progenitor of the human race."

Por me sa di une asnje gjuhe nga neo-latinet nuk e perdore kete fjale ne formen e saj primitive pervec shqipes. p.sh egziston nje shprehje: "me gjith men?"

Ne shqip Mendja, me Mendue, Mendimi,

anglisht Mind, to think, thought

Italisht Mente, pensare, pensiero

Kemi edhe fjalen Mania e cila ka te bej me nje fiksim. Pra kur dicka te rri ne Men-je dhe te behet Mani.

Kemi edhe "mantal" edhe "hu-man" (pra ajo që po e karakterizojka njeriun nga kafshët qenka mendja) = men-dimtari = ai që mendon

[illyrianboyful]

Por personalisht kam një mendimë që mbrojë, atë se " mendia" është një fjalë e kompozuar nga dy fjalë:

1 - menia, dhe
2 - dia

çka dha MEN(ia)DIA, me zëvendësimin e "ia" dhe vendimin e DIA për të konceptuar fjalën MENDIA

Besoj se "menia" (geg) është fjala rrënjë dhe origjinal, dhe gjithashtu "dia" në kontekstin e vetë, dhe me fuzionimin e të dyjave lindi fjala MENDIA = memoria = rezervari i dituris =intelegjenca!

Besoj se NIERI(alb) merrë emrin si në shembullin lartë ( men = ai që mendon, është ndryshe nga kafshët) nga NIEH = nie(h) = NIE-ri!

Pra NIERI është e barabart me AI QË KA NJOHURI!

- NIERI = ai që NIEH = NJËson Zotin


Ndërsa, fjala NIO-huri = nieh = nioh (profeti NOE = Nuh?) besoj lindi nga NIO = 1 = njishi. Nga sepse i NIO-huri duhet të ishte patjetër ai që ka diturin e NJËsimit = NJËsimit të Zotit, MONO-teist. Pra njohuria e Zotit dhe NJËsimi i Tij nga atributet e krijesave është, ishte kusht për të qen njeriu dijëtar.

Pra NIOH = ai që ka diturin = njohurin e Atij që është NJË. Ndërsa MENIA ai që është ME-NIA = me Zotin NJI, = me niohurin e Atij që është NI mos të harrojmë se Njerëzit ju referoheshin dhe ju referohen në shumicë NIERIUT të parë Ademit, që Zoti e veçoi me një NJËsimë = dituri = NIO-huri = të pashoqë!

Ndërsa fjala DIA = shkenca, besoj se lindi nga DY= 2 = dyshi, nga DY nga DA = dallimi, dallimi i DY gjërave të ndërlikuara në mantalin njeriut, e mira dhee e keqja, çka e dallon njeriun nga kafshët, dhe e bën përgjegjës(që të përgjigjeet për veprat e tija, invalidi në mend, nuk është përgjegjës).

Ndaj DY fjalët tona ( nioh dhe DI) që shprehin SHKENCËN lindën nga dy(....) NI-shi = NJËsimi, dhe DY-shi = DAllimi

[bardus]

Ju rritë nera për përgjigjëjet e juaja plotë njohuri!

Ky postimë posht është bër nga Mano, në AL.co që e vlerësoj shumë:

Monomen perdoret ne myzeqe. Eshte fjale fyese. Me kuptimin qe nuk i ke Men(t) ne vend.

Fjala Pishman sic edhe mund ta dish do te thote pendimi. Kur dikush pendohet. Duhet te jete e perbere nga fjalet Pi(mbi)+man(nje varjacjon i fjales Ment e kokes). Nenkupton nje akte te pamenduar mire. Duhet te ket te bej me Epimetheus(pishmani) i cili ishte vellai i Prometheus (para ment) qe nenkupton njeriun e matur ate qe perdore mendjen. Epimetheus=Epi=Pi=Mbi+mendjen dhe Pro=para+Mendjen/Parashysh

Kurse fjala angl. Man(shumes Men) vjen nga fjalana Ment. Qe nenkupton Njeriun. Pra ate qe Mendon. Qenie inteligjente ne krahasim me kafshet.

Sigurisht qe rrenjen e fjales agnl. ja japin gjuhes hipotetike PIE me renjen *Men=te mendosh.

man (n.) Look up man at Dictionary.com
Old English man, mann "human being, person (male or female); brave man, hero; servant, vassal," from Proto-Germanic *manwaz (cf. Old Saxon, Swedish, Dutch, Old High German man, German Mann, Old Norse maðr, Danish mand, Gothic manna "man"), from PIE root *man- (1) "man" (cf. Sanskrit manuh, Avestan manu-, Old Church Slavonic mozi, Russian muzh "man, male").

Plural men (German Männer) shows effects of i-mutation. Sometimes connected to root *men- "to think" (see mind), which would make the ground sense of man "one who has intelligence," but not all linguists accept this. Liberman, for instance, writes, "Most probably man 'human being' is a secularized divine name" from Mannus [cf. Tacitus, "Germania," chap. 2], "believed to be the progenitor of the human race."

Por me sa di une asnje gjuhe nga neo-latinet nuk e perdore kete fjale ne formen e saj primitive pervec shqipes. p.sh egziston nje shprehje: "me gjith men?"

Ne shqip Mendja, me Mendue, Mendimi,

anglisht Mind, to think, thought

Italisht Mente, pensare, pensiero

Kemi edhe fjalen Mania e cila ka te bej me nje fiksim. Pra kur dicka te rri ne Men-je dhe te behet Mani.

Kemi edhe "mantal" edhe "hu-man" (pra ajo që po e karakterizojka njeriun nga kafshët qenka mendja) = men-dimtari = ai që mendon

Po Ilirian,ky eshte edhe interpretimi i linguisteve te PIE *men.Edhe njehere tjeter e kam sjellur Maat ,perendeshen egjiptiane te Mencurise ,kurse equivalentja e saj romane eshte Minerva ne etruskisht MeneRua 'qe ruan ne mendje ' dhe barazimi Maat=MeneRua per mua thote se maat eshte mendje ,por kjo perendeshe bente edhe matjen,peshimin e zemres ne peshore si ne fig. prandaj them se maat ,mendje,mas (peshoj) eshte e njejta gje.Rrenja PIE*men s`ka se si te jape Mā sidomos kur arbereshet kan Mahe 'me shume,tamah'' dhe kalimi Mā > Māt me -t mbarese formuese mbiemrore shqipe me tutje shkalla tjeter e zhvillimit saj Māt > mand,mend eshte ilire [t > nt,nd].Sidoqofte sa per ta shkokluar pak mendimin.