Etimologjia e emrit Zeus.
Posted: Sun Jan 03, 2010 1:03 am
Emri i kesaj Hyjnie te lashte, ka ndoshta etimologjine me komplekse. Me nje forme leksikore shume te ndryshme nga fjalet e tjera "greqisht", por dhe per faktin se eshte emri i kryeperendise se lashte pellazge, ajo meriton nje studim te kujdesshem sepse emri i tij, nuk shpreh vetem nje kuptim te vetem, por ai bart ne vetvete, nje sere kuptimesh te gjitha te lidhura me cilesite e e kesaj hyjnie te vecante.
Ne librin 16 te Homerit kur Akili i lutet kesaj perendie, shohim se si ndryshon emri i tij nga rasa ne rase:
Δία δ' οὐ λάθε τερπικέραυνον
ne kallezore)
Ζεῦ ἄνα Δωδωναῖε Πελασγικὲ τηλόθι ναίων(ne thirrore)
Por cfare eshte ky emer qe ngjason kaq shume me fjalen shqipezë?
Ai quhej shpesh ne mitologji: " ai qe gjemon nga siper", ose "ai qe leshon rrufete".
Ne te gjithe e dime qe rrufete, shoqerohen me gjemimin(bubullimën), pra:
dia----> ndricim(rrufe, dite, dije, drite)
zeu---->gjemim(ze, bubullime)
Pra egziston mundesia qe dualizmi i emrit te tij te lidhet me driten & zhurmen qe shoqerrojne rrufene, pra ai te jete thirrur me dy emra, perkatesisht ate te drites(dites, ndricimit) dhe ate te gjemimit(zerit).
Per etimologjine e emrit DIA, kemi folur me pare, por tani le te perqendrohemi tek emri ZEU.
Linguistet pretendojne qe keto jane forma te inflektuara te njera tjetres ne rasa te ndryshme. Une mendoj se jo. Sic e thashe me pare ZEU duhet te jete e lidhur me zerin, tingullin kurse DIA me driten rrufene, por ato percaktojne te njejtin objekt: ' kryeperendine pellazgjike '.
le te shohim cfare thuhet ne librin e Arthur Cook per kete gje:

Banoret e Kretes(ne vitin 1879) qe banojne ne Luginen e Zeusit, shpeshhere luten:

Autori jo fare rastesisht e lidh kete shprehje me shqiptaret dhe betimin e tyre:

autori nuk harron te nenvizoj perputhjen gjeografike, menjehere sapo jep versionin e tij te krahasimit(banoret e Kretes nuk kane qene greke, por shqiptare, sepse kombi grek ishte akoma ne proces kristalizimi):

por ky nuk eshte nje emer i ri per Zeusin, sepse ai qe ne lashtesi quhej:

Pra ai therritej Zani i Kronosit. Ne fakt zan dhe zon, nuk jane gje tjeter, vecse varianti dialektor i fjales zë per me shume se gjysma e shqiptareve.
Eshte gjithashtu interesante, qe tekstet nga autoret e vjeter, na i sjellin perkrah njeri-tjetrit te dy emrat(krahas formave te rasave te tjera perkatese), nje gje qe nuk i ka shpetuar dhe autorit ne citimet qe ai sjell:

Ne librin 16 te Homerit kur Akili i lutet kesaj perendie, shohim se si ndryshon emri i tij nga rasa ne rase:
Δία δ' οὐ λάθε τερπικέραυνον

Ζεῦ ἄνα Δωδωναῖε Πελασγικὲ τηλόθι ναίων(ne thirrore)
Por cfare eshte ky emer qe ngjason kaq shume me fjalen shqipezë?
Ai quhej shpesh ne mitologji: " ai qe gjemon nga siper", ose "ai qe leshon rrufete".
Ne te gjithe e dime qe rrufete, shoqerohen me gjemimin(bubullimën), pra:
dia----> ndricim(rrufe, dite, dije, drite)
zeu---->gjemim(ze, bubullime)
Pra egziston mundesia qe dualizmi i emrit te tij te lidhet me driten & zhurmen qe shoqerrojne rrufene, pra ai te jete thirrur me dy emra, perkatesisht ate te drites(dites, ndricimit) dhe ate te gjemimit(zerit).
Per etimologjine e emrit DIA, kemi folur me pare, por tani le te perqendrohemi tek emri ZEU.
Linguistet pretendojne qe keto jane forma te inflektuara te njera tjetres ne rasa te ndryshme. Une mendoj se jo. Sic e thashe me pare ZEU duhet te jete e lidhur me zerin, tingullin kurse DIA me driten rrufene, por ato percaktojne te njejtin objekt: ' kryeperendine pellazgjike '.
le te shohim cfare thuhet ne librin e Arthur Cook per kete gje:

Banoret e Kretes(ne vitin 1879) qe banojne ne Luginen e Zeusit, shpeshhere luten:

Autori jo fare rastesisht e lidh kete shprehje me shqiptaret dhe betimin e tyre:

autori nuk harron te nenvizoj perputhjen gjeografike, menjehere sapo jep versionin e tij te krahasimit(banoret e Kretes nuk kane qene greke, por shqiptare, sepse kombi grek ishte akoma ne proces kristalizimi):

por ky nuk eshte nje emer i ri per Zeusin, sepse ai qe ne lashtesi quhej:

Pra ai therritej Zani i Kronosit. Ne fakt zan dhe zon, nuk jane gje tjeter, vecse varianti dialektor i fjales zë per me shume se gjysma e shqiptareve.
Eshte gjithashtu interesante, qe tekstet nga autoret e vjeter, na i sjellin perkrah njeri-tjetrit te dy emrat(krahas formave te rasave te tjera perkatese), nje gje qe nuk i ka shpetuar dhe autorit ne citimet qe ai sjell:
