Perkthime tekstesh prej gjuheve te huaja.
Posted: Thu Apr 08, 2010 8:34 pm
Do u lutesha atyre qe dine greqishten mire te me perkthenin kete tekst:
"Γκλιούγα ε ζόγκου (Gljuha e zogut)
Νίκος Εγγονόπουλος, Πορτραίτο του ναύαρχου Μιαούλη
"Nuku di gljuhënë e zogu?" "Δεν ξέρεις τη γλώσσα του πουλιού?". Αυτή τη φράση μου είχε πει κάποιος παππούς ότι την έλεγαν παλιά όταν κάποιος "ξένος" που πήγαινε στο χωριό δεν καταλάβαινε τί έλεγαν οι ντόπιοι, επειδή απλούστατα ο "ξένος" δεν ήξερε αρβανίτικα.
Ο παππούς αυτός ένιωθε πέρα για πέρα Έλληνας, όπως και όλοι όσοι έλεγαν τη φράση αυτή, και ας δεν είχαν την ελληνική μητρική τους γλώσσα, και ας είχαν εγκατασταθεί στον τόπο τους γύρω στα 1400 ή λίγο πιο πριν, μετά από μια μεγάλη περιπλάνηση που, από τα βουνά της Μαλακάστρας ή τον κάμπο της Μουζακιάς, στη σημερινή Αλβανία, τους έφερε σε ένα αιγαιοπελαγίτικο νησί. Το νησί αυτό το βρήκαν να ονομάζεται Άνδρος, αυτοί το προσάρμοσαν στη γλώσσα τους και το έκαναν Ëndra, λέξη που θυμίζει το όνειρο, ëndrra, μόνο που το ρ στη λέξη "όνειρο" είναι διπλό και το ρολλάρουν όταν το προφέρουν, κάπως όπως στα ισπανικά. Ίσως-ίσως, ο συσχετισμός της ονομασίας του μεγάλου κυκλαδίτικου νησιού με την ομόηχη σχεδόν λέξη που δηλώνει το όνειρο να μην ήταν εντελώς τυχαίος...
Σιγά-σιγά, η καταγωγή των "καινούριων" κατοίκων του βορεινού μέρους της Άνδρου ξεχάστηκε από τους ίδιους, χάθηκε μέσα στον αέναο κύκλο του καθημερινού μόχθου και της οικογενειακής ζωής μέσα στις μικρές τους αγροτικές κοινότητες. Η γλώσσα όμως παρέμεινε μέχρι τις μέρες μας, η γλώσσα που αυτοί την ονόμαζαν arbëristhë και αργότερα, από επιρροή της ελληνικής, arvanite και arvanitiqë. Μια γλώσσα που ούτε και αυτοί ήξεραν από που ήρθε, γι' αυτό και την είπαν "γλώσσα του πουλιού", "gljuha e zogu", που, όπως αυτή των πουλιών, δεν γράφεται, παρά μονάχα μιλιέται. Και αν τώρα, που η γλώσσα πια σβήνει όπως το νερό της λακούβας που εξατμίζεται σιγά-σιγά καθώς έρχεται το αμείλικτο καλοκαίρι, τη γράφουν κάποιοι μελετητές χρησιμοποιώντας ένα προσαρμοσμένο λατινικο αλφάβητο, είναι επειδή οι φθόγγοι της δεν μπορούν όλοι να αποδοθούν με το ελληνικό αλφάβητο. Πώς άραγε να αποδώσεις με τα σύμβολα του ελληνικού αλφαβήτου το ημίφωνο ë, το παχύ τσ (ç), το παχύ ζ (zh) και το παχύ σ (sh);
Πού τα θυμήθηκα τώρα αυτά για μία άγραφη τοπική γλώσσα που χάνεται (ένα patois που λένε οι Γάλλοι); Τα θυμήθηκα όχι μόνο επειδή οι "περίεργοι" ήχοι από τη γλώσσα αυτή βρίσκονται μέσα στα πρώτα μου παιδικά ακούσματα, αλλά και επειδή σε δύο μέρες έχουμε την εθνική μας επέτειο. Και καλό είναι να αναστοχαστούμε μερικά πράγματα, όχι στο πλαίσιο μίας "μετα-εθνικής" ιδεολογίας, ούτε για να πλασάρουμε έναν στρατευμένο "αναθεωρητισμό", ούτε για να φανούμε "πολιτικώς ορθοί", αλλά μόνο και μόνο προς χάριν της ιστορικής αλήθειας.
Η αδιάψευστη πραγματικότητα, λοιπόν, είναι ότι για πολλούς προγόνους μας που πολέμησαν και έχυσαν το αίμα τους στην Επανάσταση η ελληνική δεν ήταν η μητρική τους γλώσσα, ούτε καν η γλώσσα της μεταξύ τους επικοινωνίας. Όποιος δεν το πιστεύει, ας διαβάσει την Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως του Γεωργίου Φίνλεϋ (George Finlay), που εκδόθηκε πρόσφατα από τη Βουλή των Ελλήνων σε 2 τόμους και στην εξαίρετη μετάφραση στην καθαρεύουσα του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη. Και αν έψαχνε κανείς τους μακρινούς προγόνους αυτών των ανθρώπων που αγωνίστηκαν για να υπάρχει μία ελεύθερη Ελλάδα, είναι πολύ πιθανό ότι δεν θα τους έβρισκε στα όρια του ελληνικού - και ελληνόφωνου - χώρου, αλλά αρκετά βορειότερα.
Οιονεί Υστερόγραφο: Βαρέθηκα κάθε χρόνο τέτοιες μέρες τα ΜΜΕ να εκμεταλλεύονται το πιασάρικο θέμα τού ποιός πρέπει να κρατάει τη σημαία μας και να παραπαίουμε μεταξύ της μάταιας επίκλησης της "φυλετικής καθαρότητας" (αυτό το κάνουν αρκετοί γείτονές μας και γίνονται καταγέλαστοι) και του "προοδευτισμού". Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι αν ένας αριστούχος ξένος μαθητής ΘΕΛΕΙ όντως αβίαστα να κρατήσει την ελληνική σημαία στην παρέλαση, πρέπει να του δίνεται το δικαίωμα να το κάνει. Το να το θέλει, υποδηλώνει ότι μέσα του έχει αρχίσει να νοιώθει ΚΑΙ Έλληνας, χωρίς σώνει και καλά να του ζητάμε να απαρνηθεί την συνείδηση του τόπου καταγωγής του (άραγε, ένας Ελληνοαμερικανός δεύτερης γενιάς δεν νοιώθει και Αμερικανός και Έλληνας;). Αν αβίαστα πάλι δεν το επιθυμεί, για λόγους συνείδησης, τότε ας πηγαίνει η σημαία στον πρώτο επιλαχόντα.
Από την άλλη, θεωρώ εξαιρετικά ασυνεπές εκ μέρους τους να φωνάζουν οι επαγγελματίες "αντι-ρατσιστές" υπέρ του δικαιώματος των αλλοδαπών αριστούχων μαθητών να κρατούν την ελληνική σημαία, τη στιγμή που είναι κατά των εθνικών συμβόλων γενικά, αλλά και κατά των παρελάσεων. Δεν με ξετρελαίνουν οι μαθητικές παρελάσεις - από μαθητής τις σκυλοβαριόμουν και κοιτούσα να τη "σκαπουλάρω", παρ' όλο που ήμουν από τους πιο ψηλούς στην τάξη -, αλλά δεν το θεωρώ δα και πρόβλημα της χώρας μας (στο κάτω-κάτω, δίνουν και ένα "χρώμα" στην ημέρα, έναν τόνο "γραφικής επισημότητας" αν θες). Ούτε θεωρώ ότι έχει καθήκον η οποιαδήποτε χώρα υποδοχής των μεταναστών να μάθει στα παιδιά τους τη μητρική τους γλώσσα. Το να ιδρύσουν οι κοινότητες των μεταναστών νόμιμα φροντιστήρια ή ιδιωτικά σχολεία, αυτό είναι δικαίωμά τους. Μερικές το έχουν κάνει εδώ και χρόνια. Αλλά δεν είναι σε καμία περίπτωση δουλειά του ελληνικού κράτους.
Νομίζω, λοιπόν, πως το να βλέπει κανείς τα πράγματα ευρύτερα, μέσα στην ιστορική τους προοπτική και όχι στενά ιδεολογικά, δεν σημαίνει ότι αυτομάτως υιοθετεί θέσεις "διεθνιστικές".
...
Flm.
"Γκλιούγα ε ζόγκου (Gljuha e zogut)
Νίκος Εγγονόπουλος, Πορτραίτο του ναύαρχου Μιαούλη
"Nuku di gljuhënë e zogu?" "Δεν ξέρεις τη γλώσσα του πουλιού?". Αυτή τη φράση μου είχε πει κάποιος παππούς ότι την έλεγαν παλιά όταν κάποιος "ξένος" που πήγαινε στο χωριό δεν καταλάβαινε τί έλεγαν οι ντόπιοι, επειδή απλούστατα ο "ξένος" δεν ήξερε αρβανίτικα.
Ο παππούς αυτός ένιωθε πέρα για πέρα Έλληνας, όπως και όλοι όσοι έλεγαν τη φράση αυτή, και ας δεν είχαν την ελληνική μητρική τους γλώσσα, και ας είχαν εγκατασταθεί στον τόπο τους γύρω στα 1400 ή λίγο πιο πριν, μετά από μια μεγάλη περιπλάνηση που, από τα βουνά της Μαλακάστρας ή τον κάμπο της Μουζακιάς, στη σημερινή Αλβανία, τους έφερε σε ένα αιγαιοπελαγίτικο νησί. Το νησί αυτό το βρήκαν να ονομάζεται Άνδρος, αυτοί το προσάρμοσαν στη γλώσσα τους και το έκαναν Ëndra, λέξη που θυμίζει το όνειρο, ëndrra, μόνο που το ρ στη λέξη "όνειρο" είναι διπλό και το ρολλάρουν όταν το προφέρουν, κάπως όπως στα ισπανικά. Ίσως-ίσως, ο συσχετισμός της ονομασίας του μεγάλου κυκλαδίτικου νησιού με την ομόηχη σχεδόν λέξη που δηλώνει το όνειρο να μην ήταν εντελώς τυχαίος...
Σιγά-σιγά, η καταγωγή των "καινούριων" κατοίκων του βορεινού μέρους της Άνδρου ξεχάστηκε από τους ίδιους, χάθηκε μέσα στον αέναο κύκλο του καθημερινού μόχθου και της οικογενειακής ζωής μέσα στις μικρές τους αγροτικές κοινότητες. Η γλώσσα όμως παρέμεινε μέχρι τις μέρες μας, η γλώσσα που αυτοί την ονόμαζαν arbëristhë και αργότερα, από επιρροή της ελληνικής, arvanite και arvanitiqë. Μια γλώσσα που ούτε και αυτοί ήξεραν από που ήρθε, γι' αυτό και την είπαν "γλώσσα του πουλιού", "gljuha e zogu", που, όπως αυτή των πουλιών, δεν γράφεται, παρά μονάχα μιλιέται. Και αν τώρα, που η γλώσσα πια σβήνει όπως το νερό της λακούβας που εξατμίζεται σιγά-σιγά καθώς έρχεται το αμείλικτο καλοκαίρι, τη γράφουν κάποιοι μελετητές χρησιμοποιώντας ένα προσαρμοσμένο λατινικο αλφάβητο, είναι επειδή οι φθόγγοι της δεν μπορούν όλοι να αποδοθούν με το ελληνικό αλφάβητο. Πώς άραγε να αποδώσεις με τα σύμβολα του ελληνικού αλφαβήτου το ημίφωνο ë, το παχύ τσ (ç), το παχύ ζ (zh) και το παχύ σ (sh);
Πού τα θυμήθηκα τώρα αυτά για μία άγραφη τοπική γλώσσα που χάνεται (ένα patois που λένε οι Γάλλοι); Τα θυμήθηκα όχι μόνο επειδή οι "περίεργοι" ήχοι από τη γλώσσα αυτή βρίσκονται μέσα στα πρώτα μου παιδικά ακούσματα, αλλά και επειδή σε δύο μέρες έχουμε την εθνική μας επέτειο. Και καλό είναι να αναστοχαστούμε μερικά πράγματα, όχι στο πλαίσιο μίας "μετα-εθνικής" ιδεολογίας, ούτε για να πλασάρουμε έναν στρατευμένο "αναθεωρητισμό", ούτε για να φανούμε "πολιτικώς ορθοί", αλλά μόνο και μόνο προς χάριν της ιστορικής αλήθειας.
Η αδιάψευστη πραγματικότητα, λοιπόν, είναι ότι για πολλούς προγόνους μας που πολέμησαν και έχυσαν το αίμα τους στην Επανάσταση η ελληνική δεν ήταν η μητρική τους γλώσσα, ούτε καν η γλώσσα της μεταξύ τους επικοινωνίας. Όποιος δεν το πιστεύει, ας διαβάσει την Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως του Γεωργίου Φίνλεϋ (George Finlay), που εκδόθηκε πρόσφατα από τη Βουλή των Ελλήνων σε 2 τόμους και στην εξαίρετη μετάφραση στην καθαρεύουσα του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη. Και αν έψαχνε κανείς τους μακρινούς προγόνους αυτών των ανθρώπων που αγωνίστηκαν για να υπάρχει μία ελεύθερη Ελλάδα, είναι πολύ πιθανό ότι δεν θα τους έβρισκε στα όρια του ελληνικού - και ελληνόφωνου - χώρου, αλλά αρκετά βορειότερα.
Οιονεί Υστερόγραφο: Βαρέθηκα κάθε χρόνο τέτοιες μέρες τα ΜΜΕ να εκμεταλλεύονται το πιασάρικο θέμα τού ποιός πρέπει να κρατάει τη σημαία μας και να παραπαίουμε μεταξύ της μάταιας επίκλησης της "φυλετικής καθαρότητας" (αυτό το κάνουν αρκετοί γείτονές μας και γίνονται καταγέλαστοι) και του "προοδευτισμού". Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι αν ένας αριστούχος ξένος μαθητής ΘΕΛΕΙ όντως αβίαστα να κρατήσει την ελληνική σημαία στην παρέλαση, πρέπει να του δίνεται το δικαίωμα να το κάνει. Το να το θέλει, υποδηλώνει ότι μέσα του έχει αρχίσει να νοιώθει ΚΑΙ Έλληνας, χωρίς σώνει και καλά να του ζητάμε να απαρνηθεί την συνείδηση του τόπου καταγωγής του (άραγε, ένας Ελληνοαμερικανός δεύτερης γενιάς δεν νοιώθει και Αμερικανός και Έλληνας;). Αν αβίαστα πάλι δεν το επιθυμεί, για λόγους συνείδησης, τότε ας πηγαίνει η σημαία στον πρώτο επιλαχόντα.
Από την άλλη, θεωρώ εξαιρετικά ασυνεπές εκ μέρους τους να φωνάζουν οι επαγγελματίες "αντι-ρατσιστές" υπέρ του δικαιώματος των αλλοδαπών αριστούχων μαθητών να κρατούν την ελληνική σημαία, τη στιγμή που είναι κατά των εθνικών συμβόλων γενικά, αλλά και κατά των παρελάσεων. Δεν με ξετρελαίνουν οι μαθητικές παρελάσεις - από μαθητής τις σκυλοβαριόμουν και κοιτούσα να τη "σκαπουλάρω", παρ' όλο που ήμουν από τους πιο ψηλούς στην τάξη -, αλλά δεν το θεωρώ δα και πρόβλημα της χώρας μας (στο κάτω-κάτω, δίνουν και ένα "χρώμα" στην ημέρα, έναν τόνο "γραφικής επισημότητας" αν θες). Ούτε θεωρώ ότι έχει καθήκον η οποιαδήποτε χώρα υποδοχής των μεταναστών να μάθει στα παιδιά τους τη μητρική τους γλώσσα. Το να ιδρύσουν οι κοινότητες των μεταναστών νόμιμα φροντιστήρια ή ιδιωτικά σχολεία, αυτό είναι δικαίωμά τους. Μερικές το έχουν κάνει εδώ και χρόνια. Αλλά δεν είναι σε καμία περίπτωση δουλειά του ελληνικού κράτους.
Νομίζω, λοιπόν, πως το να βλέπει κανείς τα πράγματα ευρύτερα, μέσα στην ιστορική τους προοπτική και όχι στενά ιδεολογικά, δεν σημαίνει ότι αυτομάτως υιοθετεί θέσεις "διεθνιστικές".
...
Flm.