Shekmbim mendimesh ne nje blog reth Etymology dhe Gjuhesise.

[Orakulli]

Po jap ketu nje shkembim mendimesh me perkthyesen Brunilda Ternova,ose me thjesht pergjigjen per dy pyetje te saj ne blogun e Elton Varfit "Enigma e gjuhes Shqipe".Thjesht,dikush mund te jete i interesuar te dije pikepamjet e mija e reth Etymologjise.Ajo qe eshte e rendesishme ,do te doja te behej e njohur ne kete forum per ato cfare kam shkruar.
Ne mund te dislutojme edhe ketu reth /Satana/,/Vija/,/Rruga/...etj.

Anonimo ha detto...
Urime Doktor(Alberto Areddu).
Kam lexuar pothuaj gjithë faqenweb-in tuaj.Më ka lënë mbresë të thellë dy veçanti tuajat:
Talenti i jashtëzakonshmën në analizë (jo vetëm atë gjuhësore) si dhe paanësia.
Keni thyer një mur jo të vogël që hasin në hapin e parë gjithmonë të gjithë kërkuesit e vërtetë.
Po të vazhdoni me këtë lloj metode shkencore me siguri do të gjeni faktet dhe argumentet e duhura për të thyer murin e madh të etymologjise fallse të shkencës zyrtare.(Analizoni vetë lidhjet "et(shumesi i "at=padre,mo(geg;mo=më),lo(geg:lo=lën) dhe "gji të gjuhës Shqipe në termin etymologĭa)
Nuk është problemi vetëm i gjuhës Shqipe,po ashtu si dhe Sarde,se kush është Babai dhe Nëna e saj.
I njëjti problem qëndron edhe për gjuhën greke të vjetër dhe gjuhën latine.
Unë ,vetem habitem reth nje diçkaje kaq të thjeshtë;Dikur filozofë dhe gjuhëtarë kërkonin dhe hidhnin hipoteza për origjinën e tyrë.Ndërsa sot,ky drejtim diskutohet vetëm për popujt e vegjël.Kurrë nuk është pyetur që këta popuj të vegjël mund të kenë pasur gjuhë të mëdha të folura(të cilat duhet të kenë shumë të pakta në numër),prej te cilave më vonë lindën gjuhët e shkruara(dhe jo vetëm ajo greke dhe latine,por edhe disa të tjera shumë më të vjetra se ato).
Atmir Ilias.
16 febbraio 2010 03.08

Brunilda.Ternova ha detto...
Zoti Atmir Ilias duke pare aftesite tuaja ne zberthimet etimologjike do doja t'ju pyesja e te njihja opinionin tuaj per nje fjale/emer qe me ka bere shume pershtypje.

Fjala eshte "satana". Konkretisht nese lexohet nga e djathta ne te majte rezulton te jete "A - NATA-S", pra ne gjuhen gegnishte i rezulton te jete pak a shume 'eshte nate'. Por ne mos gaboj ne greqishten e lashte shkorna "A" nenkupton mohim pra "PA" apo e kam gabim?
Gjithashtu rrenja e fjales rezulton te jete "ata" pra ati/babai/prindi mashkull dhe mbrapashtesa rezulton te jete ndofta (nuk jam e sigurte) "ana" e cila ndofta mund te lexohet ne shqip = "jona" pra e "jone".
ATA JON ????
Nuk e di nese jam korrekte ne analizen time prandja do me interesonte opinioni i dikujt qe ndofta di me shume sesa une.
Me ka lindur ky dyshim nga nje fraze latine qe kam lexuar para dia vjetesh "DEMON EST DEUS INVERSUS" qe do te thote "demoni eshte e kunderta e zotit" ose "demoni eshte zoti ne te kundert".

B.T.
26 aprile 2010 15.56

Anonimo ha detto...
Brunilda,
Do t’më falësh që pas një kohe të gjatë lexova postin tënd ,gjetur indirect nëprmjet google.
Satana,ose Zotana rjedh nga i njëiti kocept ndërtimor gjuhësor për Zotin dhe duhet të ketë qënë Zotana.Që të kesh nje konkluzion me vlerë mbi ndërtimin gjuhësor duhet të mënjanosh në një fare mase etimologjinë.Unë kërkoj të bëj ndërtimet e duhura te mundshme te para dhe pas transformimeve seriale të mundshme fonetike deri në ditët tona dhe t’zbatoj gjuhësinë përshkruese në prioritet ndaj asaj krahasuese.Dihet që gjatë transformimeve të pavullnetshme të fjaleve;të parat janë ndërtuara në mënyrë të qëllimshme,humbet deri diku ndërtimi i parë.Në transformimet fonetike ndodh një process I habitshëm që unë e quaj deformim I pavullnetshem I fjales dhe rindryshim i qëllimshëm i saj për tu mos u përlasur me një ndërtim të njejtë strukturo-fonetik por të n jë koncepti të ndryshëm kuptimor gjuhësor.Dimë që në shqip kemi ‘oma’,e cila në gjuhën standart është edhe “ama,ëma”.Shiko rrugën fonetike O-A-ë.AT i sotëm ka shumë mundësi të ketë qënë shume heret OT(ruhet akoma me “O” ne vendet nordike).Ruhet vetëm në formën e pandryshuar fonetikisht deri më sot,që për mua është shumë e habitshme,në formën Zot.Mund të jetë ruajtur nga arsyeja si fjalë shumë e rëndësishme dhe njerëzit preferonin të ndryshonin,ose të linin të ndryshuarat fonetikisht,njësi të tjera gjuhësore dhe mos të preknin ndertimin e pare t’“Zot”.Indirekt këtë e vërtetojnë ndërtimet e Anglishtes dhe Gjermanishtes “God” dhe “Gott”,të cilat kanë në vetvete transformim e të ngjashmeve “D-T” dhe konceptin sinonim kodik “G-Z”.Ndërtimi i tyre në unicitet është shumë i qartë.Kemi të bëjmë me AT,OT ,krijuesi jonë i parë material dhe Zot(thot,Od’,krijues I At(d),ose Ot(d).Në Zotana,ose Satana në versionin e sotëm që na vjen me ndryshim fonetik ,mendoj që theksin llogjik ndryshimor mendimor të njësisë e mban mbaresa ‘An(a),e cila do të thote Zoti anësor,ose i njërës anë.Pra Zot,por jo i anës së Zotit.Ti e di që në Shqipe themi ‘njera anë’ dhe ‘ana tjetër”,e cila jep dhe konceptin e të kundërtës,ose e dy pjesëve të vendosjeve (hapesie) ekstreme.’An” është një nga njësitë kryesore shumë të vjetra që ka krijur njësi gjuhësore që kanë të bëjnë me toponimet gjeografike(scandinavia –Ska-andinavia,meridian,kutulan..),koncepte biblike(anathem),koncepte filozofike.Prandaj kemi në gegënisht ‘skani”,e cila do të thotë “nuk ka anë” që në thelb merr kuptimin ‘kufi’.
Kështu,si pasojë kemi ndërtime dy e mëshumë katëshe,në menyrë të qëllimshme për herë të parë dhe apriori në kalimet e tyre nga brezi në brez, duke zbatuar njësitë më të vjetra për të ndërtuar koncepte më të reja.
Ne nuk i zbërthejmë dot plotësisht gjuhën në ditët e soteme sepse nuk kemi qënë dhe nuk kemi kujtesë të shkruar në ditët e para te krijimit të qëllimshëm të tyre dhe disponojmë sot vetëm anën apriori të tyre.
Merita e popullit Shqiptar qëndron tek ruajtja e njësive gjuhësore të parandërtuara për mijëra vjet.Karakter i habitshëm dinjiteti dhe krenarie.Gjuha është e lidhur shumë me lirinë.
Ndryshimi i saj për Shqiptarët kuptonte njëkohësisht dhe nënshtrim e skllavëri.
Gjuha shqipe dëshmon që shqiptarët nuk kanë jetuar asnjëherë në skllavëri ndaj ndonje fuqie të huaj,në kundershtim të hapur me historinë qe na serviret.
Atmir Ilias,
12 luglio 2010 00.40

Brunilda.Ternova ha detto...
Zoti Atmir Ilias,
ju falenderoj per komentin tuaj shume interesant dhe ndriçues te argumentit. Ne nje fare menyre me perforcuat bindjen qe tashme kisha brenda meje por kisha vetem nevoje per nje konfirmim nga dikush me ekspert se une.

Diçka tjeter:
Ne shqip dhe ne italisht kemi dy fjale interesante qe çuditerisht konfirmojne njera-tjetren por jo ne gjuhen e tyre. Konkretisht e kam fjalen per:
- VIA perkthehet ne Shqip RRUGA. Po kjo e fundit ka nje ngjashmeri te çutditeshme me fjalen italiane RIGA e cila perkthehet çuditerisht ne shqip VIA/VIJA.
A mund te themi qe shkronjat I dhe U jane te nderkembyeshme dhe ketu ne te dyja rastet kemi te bejme me fjale shqipe ose etruske?
B.T.
12 luglio 2010 23.23

Anonimo ha detto...
Jo.Simbolet I dhe U janë të pashkëmbyeshme me njera tjetrën dhe kanë kuptim thellësisht të ndryshëm kodik.Të shkëmbesh I-në me U-në do të thoshte të ndërtosh një njësi të re.
Janë dy koncepte të ndryshme kodike.Vija e gjuhes Italiane është koncept më i kuptueshëm ,kusht të dish gjuhën Shqipe, dhe më modern me *Vijën e gjuhës Shqipe.Rruga e Shqipes është shumë më e ndërlikuar dhe do më duhej shumë letër tjua shpjegoja.Po kështu dhe deri diku Riga.Riga është e lidhur deri diku me viia,ndërsa rruga është plotësisht e veçantë.Ndërtimi i saj është kyç gjuhësor.
Vizato një vizë dhe ajo është /vija/,ose rruga në gjuhën Italiane. Rruga e gjuhes Italiane kupton nje ideosimbol te pakuptueshem per ate gjuhe, por modern, dhe te nje /vije/ te kuptueshme dhe te thjeshte te gjuhes Shqipe.Ketu qendron lartesia e shqipes.Me 'viia" Shqipja mban një kuptim më konkret të ndryshëm,shumë të afërt me objektin që simbolizon dhe shumë të vjetër por që nga ana tjetër shpjegon një koncept tjëtër të mbivendosur më vonë mbi të në një kohë,komb,gjuhë,fe,shtet tjeter.Me vone ajo eshte kategorizuar si kuptim i ndryshem ne nje gjuhe tjeter tepë të re,siç eshte gjuha Italiane.Mbivendosja,unë mendoj,është shumë e mëvonshme dhë është ndërtim prej njerëzve me njohuri të jashtëzakonshme gjuhësore.Njërëz të ngritur që aftësinë më të madhe nuk e kishin tek numri i gjuhëvë, siç do mund të thoshte dikush, që dinin por tek njohja e kodikëve ndërtimore gjuhësore.
Disa ndërtime jane shume te thjeshta,por mëqënëse nuk kanë unicitet me njësi të tjera brënda gjuhës ku bëjnë pjesë bëhen sot aq te pakuptueshme ne syte e gjuhetareve.Gjëndja negative rëndohet më shumë kur vishet me mjegullen e etimologjise spekulative të formës "vjen nga Lat ose Grek..",e cila ka qorruar shumicën e tyre.
Thuhet ,gjuhet europiane janë ndërtime ideogram.Disa të tjerë kanë teori që vijnë nga imitimi i tingujve.Disa thonë që vijnë prej të kënduarit të shumtë.Të tjerë nga figura.Këto teori mundohen të shpjegojnë ndërtimin gjuhësor dhe asnjëherë nuk është bërë një përpekje,sikur minimale, për të lidhur tezat e ndryshme,ose kërkuar në gjithë drejtimet e mësipërpermendura reth krijimit gjuhësor.Gjuhët Europiane janë edhe logogramike(figura),si rasti vija,edhe ideogramike si rasti vija e gjuhës Italiane,ose Rruga,edhe imitimi i tingujve si rasti "bubullim',edhe kombinacione të tyre.
Studjo me nge fjalorin anatomik Latin dhe do të zbulosh ,pa shumë mundim,Shqipen e fshehur në mënyrë të mrekullueshme në të.
A.I
13 luglio 2010 00.18

Anonimo ha detto...
Anagignoskomena=
Ana=la parte
Gi=questo
Gno=uno
Sko=andare
Me=con
Na=noi
24 luglio 2010 16.02

Anonimo ha detto...
Interesante,Brunilda,jane termat tek anatomia e veshit :"Vestibular cochlear nerve".
Ato kane lidhje me:
"Vestibular" me Vesh."Cochlear" me "koke" dhe "lë".Kuptimi eshte:
Nervi qe "le"-lear sinjalin sonor prej Veshit-Ves-tibular në "kok"=coch.Mungon vetem objekti plotesues per te formuar nje fjali te plote me dy merat "vesh" dhe "kok" dhe foljen "lear=lër".Fjalia duket si i maget:Vesh lear koke.Vestibular Cochlear.
Kë?
Ndertuesi e ka nenkuptuar.Ai nuk ka pasur nevoje te fuste edhe konceptin "Zon" ose song,ose suono(zon o-zan-zën,sepse per te dihet se per cfare behet fjale.
Nuk dihet ,vetem nga ne,perdoruesit e saj sot, se cila gjuhe C++ eshte perdorur per te rishkruar gjuhen njerezore,e ndertuar me pare,cuditerisht,me nje saktesi te jashtezakonshme.
Atmir Ilias.
25 luglio 2010 09.33

Anonimo ha detto...
Vestibullar, është më saktë ‘vesh i formës bullar’.
Shqipja ka thesare gjuhësore të jashtëzakonshme.
Bullari,ju e dini, është një gjarper.I thonë ndryshe dhe 'bollë'.
Shikoni me vëmendje sistemin Vestibular dhe krahasojeni atë me pamjet visibël përmbledhëse të një gjarpëri.Gjarpëri,si ndërtim gjuhësor bazë i nocionit të përgjithshëm 'gjarpër',është ai objekt që tërhiqet zvarë,ose xarrë ne tokë,ndërsa përcaktimet specifike si 'bullar' janë të lidhura me formën gjeometrike,ose figurën karakterestike të një gjarpëri.
Pra,si përfundim 'vestibular' është pjesa e veshit që ka format gjarpëruese 'bullar'.
Është e thjështe.Njeriu ka ndërtuar në fillim konceptet gjuhësore për objekte konkrete që shikonte me sytë e tij,dhe më vonë,në anallogji me to,për objekte të ngjashme brënda grupit dhe gradualisht për konceptet ideore abstrakte,të cilat fatekeqësisht janë shumë të pakuptueshme për gjuhëtaret e sotëm.
Në se do te klasifikonim gjithcka çfarë ne shikojme me sytë tanë,numri i grupeve,ndarja e te cileve bazohet në karakteristikat themelore te përbashkëta nuk do të kalonte numrin dyzet.Përkëmbimet që mund të krijohen midis tyre jane me mijëra.Tendenca ka qënë dhe është që të rritet ky numer përkëmbimesh gjatë evolucionin tonë.Ne gjithmonë jemi në krijim të pandërprere,ku në vënd të parë qëndron gjuha.Ne zhvillojmë atë dhe ajo na zhvillon neve në pjesen kryesore tonë,trurin njerëzor.Një nxënës i shkollës së mesme (High School) në Amerike di sot 4 herë më shumë fjalë sesa Shekspiri.
Brunilda,une jam Etimolgjisti më i keq që ekziston.Kam qënë dikur shumë i mire.Pothuaj më i miri në inventarin e Etimologjistëve të sotëm.Më vonë u bera i keq dhe për më tepër jam armik i saj,sepse ajo nuk më dha përgjigjet e duhura sesi njeriu ka ndërtuar gjuhën.Për më keq,ajo është nje devijim i qellimshem nga thelbi i problemit dhe me shume disponon vlera negative poltike-fetare-nacionaliste,ose vlera që në fakt nuk kanë asnjë vlerë gjuhësore.
Një pjesë të mirë të pergjigjes së kësaj pyetje ta jep ,pothuaj të gatshme, gjuha Shqipe.
Profesori gjeni që më ka dhënë leksione të pazëvëndësueshme reth ndërtimit të gjuhës universale prej njeriut ka qënë gjuha Shqipe.Është një thesar tepër i çmuar për njerëzimin.
Mendoj,do të vijë një ditë që ajo do t'zëri vëndin që i takon përsa i përket ndikimit të jashtëzakonshëm që ka pasur në zhvillimin njerëzor.
Faleminderit për pyetjen tuaj.
Atmir Ilias.
08 agosto 2010 07.22