Nje krahasim i shkurter per vjetersine e dialekteve te shqip
Posted: Wed Sep 11, 2013 7:01 pm
Gjithmonë kam pasur dyshim, nëse dialekti geg, përfaqëson trashëgimtarin, e të folmes më të vjetër, ndër shqiptarë. Më poshtë, do të sjell një shembull, që tregon, që kjo mund të jetë e vërtetë. Gjuha shqipe, ashtu sic cdo gjuhë e folur, ka rezervuar termin përkates, për gjendjen e sëmure:
është pak i pamundur
Në fakt, fjala s(ë)murë, apo s(ë)mundje, është e njëjta gjë, me i pamund-ur
i s(ë)murë(tosk)=i s(ë)mun(geg)=i s(ë)mund(ur)=i pamundur.
Pra, fjala origjinale ideoformuese, para së cilës, vendoset privativja pa, ështëe, MUND. Sic shihet qartë, dialekti geg, eshte i pari, që e ka shfrytezuar këtë koncept, për të na dhënë, kuptimin e sëmundjes:
s'mund=që nuk mundem
Rotacioni n~r, prej të cilit përftohet toskja s'mur(sëmurë), është një fenomen i mëpasshëm, duke e bërë fjalën toske, automatikisht më të re.
Por, cdo të thotë, te jesh sëmure? Ajo, që ka kuptuar njerëzimi, me atë gjendje, është paaftësia, për të kryer aktivitetin normal njerëzor. Prandaj, për dikë, që është sëmure, thuhet:SËMURË mb.1. Që ka një sëmundje, që vuan nga ndonjë sëmundje; që sëmurët shpesh, shëndetlig; kund. i shëndoshë. Fëmijë i sëmurë. Me zemër (me mëlçi, me mushkëri) të sëmurë. Me këmbë (me dorë) të sëmurë. Kafshë (bimë) të sëmura. Ra në shtrat i sëmurë. Ka qenë shumë i sëmurë.
është pak i pamundur
Në fakt, fjala s(ë)murë, apo s(ë)mundje, është e njëjta gjë, me i pamund-ur
i s(ë)murë(tosk)=i s(ë)mun(geg)=i s(ë)mund(ur)=i pamundur.
Pra, fjala origjinale ideoformuese, para së cilës, vendoset privativja pa, ështëe, MUND. Sic shihet qartë, dialekti geg, eshte i pari, që e ka shfrytezuar këtë koncept, për të na dhënë, kuptimin e sëmundjes:
s'mund=që nuk mundem
Rotacioni n~r, prej të cilit përftohet toskja s'mur(sëmurë), është një fenomen i mëpasshëm, duke e bërë fjalën toske, automatikisht më të re.