Kre

[Zeus10]

Nese ka nje fjale, qe ka me shume identitet shqiptar se cdo fjale tjeter, ajo eshte fjala kre-kreu(e shquar). Jam ndalur disa here tek kjo fjale, por nuk mund ti thuash te gjitha, per nje fjale kaq te shkurter por kaq te fuqishme. Fjala kre(krye) ne shqip do te thote kokë, do te thote drejtues, do te thote udherefyes, do te thote sundues, do te thote qeveri. Kre si emer eshte i njejte me fjalen krye, shpreh te njejtin kuptim dhe ndryshon vetem si forme dialektore e shqipes kre(tosk)=kry(geg). Le te shfletojme fjalorin dhe te shohim kuptimet e saj:

KRYE
1. Koka e njeriut a e kafshës. Me kryet lart. Mbi kryet e mi sipër meje.
2. Kokë (bagëti). Pesëdhjetë krerë dhen (dhi). Dhjetë krerë lopë.
3. vet. nj. Secila nga pjesët kryesore, në të cilat ndahet lënda e një libri, e një teksti, e një rregulloreje etj.; kapitull. Kreu i parë (i dytë, i tretë...).
4. Udhëheqës, drejtuesi një organizate, i një partie etj. Kreu i imperializmit.
5. vet. Parësia, të parët e një vendi. Krerët feudalë. Krerët tradhtarë.
6. vet. vjet. Shumë të hollash që jepej me përqindje fitimi, kryet e gjësë, kryegjë.
I ktheu vetë krerët.

Pavaresisht se cili eshte kuptimi i vecante i kesaj fjale, kombinimi i I digrafes kr me zanoren y, e, apo i ne shqipen modern ne varesi te dialektit do te thote pak a shume: ajo qe qendron e/i/te par/i/ët, fillimi, koka:

KRYESOJ kal.1. Jam kryetar, jam në krye të një delegacioni, drejtoj një mbledhje etj.; drejtoj.
Kryeson delegacionin. Kryesoj mbledhjen.
2. jokal. Jam i pari a jam në krye në një klasifikim(në një garë sportive, në një varg njerëzish etj.).

Fjala kre ne shqipen e standartizuar, ne numrin shumes jep krerë, apo krerët ne trajten e shquar, por ajo ne nje gjuhe te pastandartizuar mund te shprehet dhe kretë, si psh:

Njejes---Shumës
re--------->retë
qe--------> qetë
lum------->lumejtë
qiell------->qiejte
etj

ne nje ndertim te natyrshem gramatikor te shqipes.
Kjo fjale, qe ka aq identitet shqip, sa fjala buke dhe ujë, nuk duhet te ishte prezente, ne asnje gjuhe tjeter te ndryshme nga shqipja me kete kuptim. Por ajo eshte, eshte prezente ne te ashtequajturen :"Greqishte e Vjeter", si ne dialektin atikisht dhe ne ate aeolisht e dokumentuar dhe e njohur prej te gjitheve.

κράτος(attic)= κρέτος(Aeolic)

Cila eshte struktura e fjales? Le te marrim dialektin aeolik, duke e krahasuar me ate tosk, ajo eshte:

κρέτος= κρέ-τ + ος(prapashtese parazitive qe nuk determinon kuptimin e fjales)

Cdo te thote fjala κρέ-τ? Ajo do te thote pikerisht:

dominion, power, leader, rulers, government = (kuptimi nr 4, 5 i shqipes) Udhëheqës, drejtuesi një organizate,5. vet. Parësia, të parët e një vendi.

por ky eshte nje kuptim dytesor i fjales ne kete gjuhe, sepse fjala vete, ashtu si ne shqip ka kuptim paresor te qenit ne krye:



κρεισσον---transliterimi(kreisson)-----pronuncimi i mundshem(krison)

Pra njesoj si ne shqip per kuptimin e fjales KRYESOJ/KRYESON(veta e trete):

2. jokal. Jam i pari a jam në krye në një klasifikim(në një garë sportive, në një varg njerëzish etj.).[/typo_quote]

Sigurisht nuk mungon ne "ate" gjuhe dhe fjala thuajse identike me shqipen, prej nga ka rrjedhur kjo fjale:

κράς-----------head(eng)---------kre(alb)
(Show lexicon entry in LSJ Middle Liddell Slater) (search)

Pra fjala κράτος pervec prapashteses parazitive ος, eshte nje fjale shqipe ne thelb, e prejardhur nga shqipja, me kuptim shqip dhe gjithe dijetaret shqiptare te gjuhesise, duhet te japin nje shpjegim te kenaqshem, qe pse nuk arrijne te bejne kete lidhje, qe per mendimin tim flet vete dhe justifikon tezen, qe shqipja ka qene nje nga format e folura ku kleri krijoi "Greqishten e Vjeter".