"Moreover, you scorned our people, and compared the Albanese to sheep, and according to your custom think of us with insults. Nor have you shown yourself to have any knowledge of my race. Our elders were Epirotes, where this Pirro came from, whose force could scarcely support the Romans. This Pirro, who Taranto and many other places of Italy held back with armies. I do not have to speak for the Epiroti. They are very much stronger men than your Tarantini, a species of wet men who are born only to fish. If you want to say that Albania is part of Macedonia I would concede that a lot more of our ancestors were nobles who went as far as India under Alexander the Great and defeated all those peoples with incredible difficulty. From those men come these who you called sheep. But the nature of things is not changed. Why do your men run away in the faces of sheep?"
Letter from Skanderbeg to the Prince of Taranto ▬ Skanderbeg, October 31 1460
Këtu mund të flisni mbi historinë tonë duke sjellë fakte historike për ndriçimin e asaj pjese të historisë mbi të cilen ka rënë harresa e kohës dhe e njerëzve.
Nje shpate e Heroit tone ka qene e ekspozuar ne muret e kishes se "Shen Irenes" ne Kostandinopoje (Stamboll).
Hagia Irene
From Wikipedia, the free encyclopedia
Hagia Irene or Hagia Eirene (Greek: Ἁγία Εἰρήνη, "Holy Peace", Turkish: Aya İrini), often erroneously rendered in English as St Irene, is a former Eastern Orthodox church located in the outer courtyard of Topkapı Palace in Istanbul, Turkey. It is open as a museum.
Constantinople (1895)
Author: Grosvenor, Edwin A. (Edwin Augustus), 1845-1936
Siç kemi shkruar më parë arkivat greke fshehin shumë dokumenta historike që lidhen me shqiptarët. Nëpër arkivat shtetërore, kishat, manastiret, bibliotekat private mund të gjenden gjëra me vlera të larta për shqiptarët si në fushën e gjuhësisë ashtu edhe atë historike. Deri më sot asnjë studiues shqiptar zyrtarisht nuk ka mundur të futet nëpër arkivat e shtetit grek sepse Greqia është kujdesur që konservimi i tyre ti mbulojë pluhuri i harresës. Ka ndonjë studiues që ka siguruar leje nga autoritetet greke që të studiojë vetëm disa ngjarje historike që i përkasin fillimeve të shek. XX, por revolucioni kulturor i rilindjes së vetëdijes shqiptare ka nisur në fillimet e shek. XIX. Me plot gojë mund të thuhet lirisht se ka shumë dokumenta historike, gjuhësore e kulturore që janë botuar në gjuhën shqipe dhe greke në fillimet dhe nga mesi i viteve 1800 në Greqi. Por siç dhamë më lart Greqia është kujdesur që këto gjëra me vlera të larta për kombin shqiptar të mos dalin në dritë.
Rreth një viti më parë në rubrikën MILOSAO sollëm faksimilet e disa librave grek që shkruajnë për Skënderbeun, por këtë herë do të sjellim për herë të parë një faksimile ku pasqyrohet Gjergj Kastrioti si dhe libra të autorëve të ndryshëm të shek. 19 që kanë shkruar për Heroin tonë.
Figura e Heroit Kombëtar të Shqiptarëve Gjergj Kastrioti duke qenë një figurë madhështore e kanë ende zili fqinjët tanë të afërt dhe të largët dhe janë munduar duke paguar studiues të huaj për të krijuar turbullira rreth legjendës së Heroit tonë kombëtar. Por qëllimet dashakeqe nuk kanë mundur të ngrenë pikëpyetje për Skënderbeun dhe bëmat e tij madhështore. Shumë popujt tek figura e Skënderbeut shikonin udhëheqësin që mund t’u printe atyre për tu çliruar nga pushtuesit e ndryshëm. Një ndër popujt që u frymëzuan nga betejat e udhëhequr nga Skënderbeu ishin grekët e shek.XIX. Grekët e shekullit XIX duke mësuar për trimëritë Skënderbeut frymëzoheshin dhe luftonin kundër Osmanëve për të fituar pavarësisë. Ka shumë shembuj për heronjtë e Kryengritjes greke të 1821, që ishin shqiptar ose siç i thërrasin grekët arvanitas, të cilët mbanin me krenari shenjën e Bricjapit që dikur e ka mbajtur Leka i Madh, Pirro i Epirit dhe Skënderbeu.
Gjatë kërkimeve të mia nëpër disa biblioteka private dhe shtetërore gjeta shumë libra në gjuhën greke që flasin për historinë e kombin tonë të botuara në shek.XIX. Disa prej këtyre librave përmenden tek-tek si bibliografi e shfrytëzuar, por që nuk na janë sjellë të plota në botime. Midis shumë librave dhe broshurave gjeta disa libra origjinalë në gjuhën greke që flisnin për trimëritë e Gjergj Kastriotit- Skënderbe.
Në çdo libër që flet për Historinë e Bizantit, për Historinë e Perandorisë Osmane dhe për Historinë e Kryengritjes greke të 1821, ka një kapitull të veçantë për Skënderbeun të shoqëruar me pamjen e tij. Shpresojmë që biografët që merren me figurën e Skënderbeut do ti shfrytëzojnë këto libra që hedhin dritë mbi këtë mbret të shqiptarëve që i rezistojë pushtimit të Osmanëve.
"I never gave anybody hell! I just told the truth and they thought it was hell."~Harry S. Truman
Zeus meqe e njeh frengjishten, do te doja qe te analizoje kete paragraf:
Elle allait entrer dans cette partie de la Macédoine qui confine à la Thrace et au golfe de Salonique, en Emathie, quand un transfuge vint signaler à Scanderbeg son campement et l'ordre de sa marche.
Mais la prétendue retraite de l'Albanais vers Alessio n'avait été qu'une feinte. Au lieu de se diriger sur cette ville, c'est tout près de l'ennemi, dans des fourrés épuis, qu'il s'était jeté. Non loin de là s'élevait une haute montagne , le Téménios, dominant l'Emathie : après avoir reconnu les divers aspects de cet observatoire, Scanderbeg y posta un homme intelligent et sûr, Pic Manuel. Pour être plus promptement informé par lui des mouvements de l'ennemi, des banderoles, élevées en l'air, devaient s'abattre du côté de son apparition
ALBPelasgian wrote:Zeus meqe e njeh frengjishten, do te doja qe te analizoje kete paragraf:
Elle allait entrer dans cette partie de la Macédoine qui confine à la Thrace et au golfe de Salonique, en Emathie, quand un transfuge vint signaler à Scanderbeg son campement et l'ordre de sa marche.
Mais la prétendue retraite de l'Albanais vers Alessio n'avait été qu'une feinte. Au lieu de se diriger sur cette ville, c'est tout près de l'ennemi, dans des fourrés épuis, qu'il s'était jeté. Non loin de là s'élevait une haute montagne , le Téménios, dominant l'Emathie : après avoir reconnu les divers aspects de cet observatoire, Scanderbeg y posta un homme intelligent et sûr, Pic Manuel. Pour être plus promptement informé par lui des mouvements de l'ennemi, des banderoles, élevées en l'air, devaient s'abattre du côté de son apparition
Nese s'gaboj ne Shqiperine e mesme ose ne prapatoken e Krujes a eshte nje mal me te tille emer (Temen)?
Nuk di te kete mal me emrin Temen ne Shqiperi, por nje gje e di me siguri, qe emrat Emathi, Hellas, Macedonia etj etj, nuk perkojne ne realitet gjeografikisht me ate qe propagandohet. Gjithe historia e lashte eshte me se shumti nje sajim.
The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing
Zeus10 wrote:
Nuk di te kete mal me emrin Temen ne Shqiperi, por nje gje e di me siguri, qe emrat Emathi, Hellas, Macedonia etj etj, nuk perkojne ne realitet gjeografikisht me ate qe propagandohet. Gjithe historia e lashte eshte me se shumti nje sajim.
erix77 wrote:ka shume mundesi qe ketu te flitet per Matin dhe jo maqedonine.megjithate as une nuk di ndonje mal qe quhet temen por ndoshta emri ka humbur ne kohe.
Erix77 dhe Zeus10, mundet qe edhe thjesht kam gabuar me hamendesimin tim rreth nje mali me po kete emer. Ama, nese ekziston nje toponim i tille atehere s'do te duhej te na cudiste aspak, sepse maqedonasit origjinal (ata rreth Emathise dhe Pierise) gjate kohes se dyndjeve sllave e bullgare te jene shprengulur ne drejtim te Maqedonise malore, pra Arberise sone nga ku jane bartur edhe toponimet sic eshte Emathia eshte reduktuar ne Matin e sotem dhe lumin me po te njejtin emer.
sidoqofte, s'di se ku e kam degjuar nje vend apo fjale ne shqip me 'temen'?!
Ne sot po hedhim faren me emrin Bashkim,
Qe neser te korrim frutin me emrin Bashkim!
emri i Matit (Imath)eshte pothuajse aq i vjeter sa vete emri i maqedonise,te dy emrat jane te njejte dhe nuk ka ardhur nga levizjet e shkaktuara nga presioni sllav.
Nqs ky mal Temen ekziston me siguri qe eshte ne mat,por ndoshta nuk eshte aq i madh sa te hyje ne hartat gjeografike edhe pse duket se ka patyr nje pozicion strategjik.
Lec i Madhe was born in Emadhija in the Mati, began the old man, and was interrupted by three small shrieks of excitement.
Alexander the Great born in Albania! WE EXCLAIMED. But-but it is written that he was born in Macedonia!
There were at the time two capitals of the united kingdom,” said the old man.“There was Pela, between Salonika and Monastir, and there was Emadhija, the old capital, lying in the valley which is now Mati,
In Pela and in Emadhija Filip the Second had great houses, and sometimes he was in Pela and sometimes in Emadhija. There was trouble between Filip the Second and his wife, because she loved Emadhija and would not go to Pela.
She went it is true but did not want to. And there was trouble between them because of a Greek woman of Pela.
I do not know the song, but I think that it was fancy and foolish, for Filip the Second was a good man and a wise king.
But this true that before Lec i madhe was born his mother left Pela and came back to Emadhija, and it was in Emadhija that Lec i Madhe was born, and there he lived until he was out of the cradle.
He rode a horse on a horse when he first went down to Pela, and Filip the Second came out from Pela to meet him, and it was from the back of a horse Lec i Madhe first saw his father
Dhe e bëmë me besa besën ja të rrojmë ja të vdesëm!
Ishte thënë prej Zotit që të nderohen armët e Shqipërisë!
Erion, shume mire bere qe citove Rouse Wilder Lane dhe pershtypjet e saj nga udhetimi ne Shqiperine Veriore! Çka me habit jashtemase eshte sesi Shqiperia Veriore ka ruajtur me shume se cdo zone tjeter ballkanike, nje trashegimi te pasur mbi Leken e Madh. A.Karkasidou ne librin e saj 'Fushat e grurit, kodrat e gjakut' veren sesi banoret sllav ose 'grek' te Maqedonise se sotme te Egjeut s'kane kurrfare kujtese mbi Leken e Madh; Leken e Madh me shume e kane mesuar si konvecion nga institucionet edukative sesa qe e kane te percjellun nga brezi ne brez. Ne nje liber qe pat postuar forumisti yne Mallakastrioti, lexova nje kapitull te tere mbi gjurmet e Lekes dhe Filipit ne Maqedonine e sotme; eshte e vertete se kishte gjurme te Lekes atje, mirepo shumica ishin vecse shenjime gjeografike.
E kunderta ndodh me shqiptar. Trashegimia per Leken nuk eshte statike apo relike; eshte teper e gjalle sepse eshte bartur nga brezi ne brez kujtimi per te. Legjendat shqiptare per Leken e Madh jane mbreselenese (si kjo qe tregon R.W.Lane) ose te tjera qe e konsiderojne Leken stergjysh te shqiptareve (R.Elsie). Nje studiues tjeter shqiptar (A.Lluka) thote se ne koleksionin e tij privat ka nje numer te madh medalionesh e monedhash me Leken e Madh te gjetuna kryesisht n'Shkoder ose rrotull saj. Nje studiues tjeter ulcinak, veren sesi roja bregdetare e Ulqinit e quante Ulqinin qytet te Lekes se Madh.
Perves kesaj, humanisti yne Frang Bardhi thoshte se vendlindja e Lekes se Madh eshte Petrela (te cilen mendonte ta lidhte me Pelen). S'di ku e pata lexuar nje reportazh mbi Liqenet e Lures, ku populli ruan nje legjende se nje qytet te lashte aty rrotull e ka themeluar vete Filipi. Ate zone banoret e Lures e quanin Fusha e Pelave.
Ne sot po hedhim faren me emrin Bashkim,
Qe neser te korrim frutin me emrin Bashkim!
Nqs dikush do te interesohej per te kerkuar kete qytet te Maqedonise ne luginen e matit me siguri qe gojedhenat e popullit do ta ndihmonin shume kete pune dhe gjetja e nje qyteti te tille do te hiqte cdo mjegull mbi origjinen e maqedonasve,por me sa di une askush nuk eshte munduar ta kerkoje kete qytet.
te mos harrojme se cdo mit apo legjende ka lindur nga nje ngjarje e vertete qe me kalimin e kohes eshte rritur dhe zhvilluar ne rrjedhen e kohes.
Nentoka shqiptare fsheh akoma thesare te medha dhe dikush duhet ti zbuloje.
Pela dhe Imathi jane dy fjale te pastra shqiptare qe nuk kane ndryshuar aspak per gati 3000 vjet prandaj keto gojedhena te njerezeve jane nje tregues qe duhet studiuar me shume vemendje.
Dhe e bëmë me besa besën ja të rrojmë ja të vdesëm!
Ishte thënë prej Zotit që të nderohen armët e Shqipërisë!
Emblèmes et pensée symbolique en Lorraine, 1525-1633
Titre Emblèmes et pensée symbolique en Lorraine (1525-1633)
Sous-titre « Comme un jardin au cœur de la chrétienté »
Auteur Paulette Choné
Collection Hors collection Klincksieck
Langue français
Éditeur Klincksieck
ISBN-10 2-252-02754-1
ISBN-13 978-2-252-02754-7
AvecIndex ; Bibliographie http://www.klincksieck.com/livre/?GCOI= ... fa=details
“Nëse doni të zbuloni historinë para Krishtit dhe
shkencat e asaj kohe, duhet të studioni gjuhën shqipe !"
-----------------------------------------------------------------
Gottfried Wilhelm Leibniz - albanolog, matematicient, filozof gjerman
The battle is fought and won
By King Ladislaus the Hun,
In fire of hell and death's frost,
On the day of Pentecost.
And in rout before his path
From the field of battle red
Flee all that are not dead
Of the army of Amurath.
In the darkness of the night
Iskander, the pride and boast
Of that mighty Othman host,
With his routed Turks, takes flight
From the battle fought and lost
On the day of Pentecost;
Leaving behind him dead
The army of Amurath,
The vanguard as it led,
The rearguard as it fled,
Mown down in the bloody swath
Of the battle's aftermath.
But he cared not for Hospodars,
Nor for Baron or Voivode,
As on through the night he rode
And gazed at the fateful stars,
That were shining overhead
But smote his steed with his staff,
And smiled to himself, and said;
"This is the time to laugh."
In the middle of the night,
In a halt of the hurrying flight,
There came a Scribe of the King
Wearing his signet ring,
And said in a voice severe:
"This is the first dark blot
On thy name, George Castriot!
Alas why art thou here,
And the army of Amurath slain,
And left on the battle plain?"
And Iskander answered and said:
"They lie on the bloody sod
By the hoofs of horses trod;
But this was the decree
Of the watchers overhead;
For the war belongeth to God,
And in battle who are we,
Who are we, that shall withstand
The wind of his lifted hand?"
Then he bade them bind with chains
This man of books and brains;
And the Scribe said: "What misdeed
Have I done, that, without need,
Thou doest to me this thing?"
And Iskander answering
Said unto him: "Not one
Misdeed to me hast thou done;
But for fear that thou shouldst run
And hide thyself from me,
Have I done this unto thee.
"Now write me a writing, O Scribe,
And a blessing be on thy tribe!
A writing sealed with thy ring,
To King Amurath's Pasha
In the city of Croia,
The city moated and walled,
That he surrender the same
In the name of my master, the King;
For what is writ in his name
Can never be recalled."
And the Scribe bowed low in dread,
And unto Iskander said:
"Allah is great and just,
But we are as ashes and dust;
How shall I do this thing,
When I know that my guilty head
Will be forfeit to the King?"
Then swift as a shooting star
The curved and shining blade
Of Iskander's scimetar
From its sheath, with jewels bright,
Shot, as he thundered: "Write!"
And the trembling Scribe obeyed,
And wrote in the fitful glare
Of the bivouac fire apart,
With the chill of the midnight air
On his forehead white and bare,
And the chill of death in his heart.
Then again Iskander cried:
"Now follow whither I ride,
For here thou must not stay.
Thou shalt be as my dearest friend,
And honors without end
Shall surround thee on every side,
And attend thee night and day."
But the sullen Scribe replied
"Our pathways here divide;
Mine leadeth not thy way."
And even as he spoke
Fell a sudden scimetar-stroke,
When no one else was near;
And the Scribe sank to the ground,
As a stone, pushed from the brink
Of a black pool, might sink
With a sob and disappear;
And no one saw the deed;
And in the stillness around
No sound was heard but the sound
Of the hoofs of Iskander's steed,
As forward he sprang with a bound.
Then onward he rode and afar,
With scarce three hundred men,
Through river and forest and fen,
O'er the mountains of Argentar;
And his heart was merry within,
When he crossed the river Drin,
And saw in the gleam of the morn
The White Castle Ak-Hissar,
The city Croia called,
The city moated and walled,
The city where he was born,--
And above it the morning star.
Then his trumpeters in the van
On their silver bugles blew,
And in crowds about him ran
Albanian and Turkoman,
That the sound together drew.
And he feasted with his friends,
And when they were warm with wine,
He said: "O friends of mine,
Behold what fortune sends,
And what the fates design!
King Amurath commands
That my father's wide domain,
This city and all its lands,
Shall be given to me again."
Then to the Castle White
He rode in regal state,
And entered in at the gate
In all his arms bedight,
And gave to the Pasha
Who ruled in Croia
The writing of the King,
Sealed with his signet ring.
And the Pasha bowed his head,
And after a silence said:
"Allah is just and great!
I yield to the will divine,
The city and lands are thine;
Who shall contend with fate?"
Anon from the castle walls
The crescent banner falls,
And the crowd beholds instead,
Like a portent in the sky,
Iskander's banner fly,
The Black Eagle with double head;
And a shout ascends on high,
For men's souls are tired of the Turks,
And their wicked ways and works,
That have made of Ak-Hissar
A city of the plague;
And the loud, exultant cry
That echoes wide and far
Is: "Long live Scanderbeg!"
It was thus Iskander came
Once more unto his own;
And the tidings, like the flame
Of a conflagration blown
By the winds of summer, ran,
Till the land was in a blaze,
And the cities far and near,
Sayeth Ben Joshua Ben Meir,
In his Book of the Words of the Days,
"Were taken as a man
Would take the tip of his ear."
“Nëse doni të zbuloni historinë para Krishtit dhe
shkencat e asaj kohe, duhet të studioni gjuhën shqipe !"
-----------------------------------------------------------------
Gottfried Wilhelm Leibniz - albanolog, matematicient, filozof gjerman
Por edhe kjo ndodhka kur, në stinë krimbash, me “të drejtat e njeriut” i qepet qefini kombit.
“Spjegimet” janë të ndryshme, arsyeja është një. Është një kryqëzatë në llojin e vet kundër
kombit shqiptar. Për ta shuar, pastaj për ta coptuar, nisin me goditjen e Majave të shquara: Ca i
njollosin, ca i groposin, ca i shtrembërojnë, ca t’i përvetësojnë. Dramë me veshje komedie që po
luhet gjatë. Që më 1636, Frang Bardhi boton polemikën e shkëlqyer ku mbron kombësinë
shqiptare të Heroit të Madh kundër shpifësit sllav T. Maranoviç, dhe “Gjergj Kastrioti i rikthehet
Atdheut e popullit të vet”. Shqipëria ndodhet mes dy fqinjësh ende me ëndrra të fandaksura për
Perandori Mesjete: Njemanie në Veri e Bizantine në Jug. Me kryqin e përbashkët «ortodoks» në
ballë ata synojnë të puqen në Shkumbin. Po përballë zotëve të vendit me rrënjë të thella, ndodh
si në luftë mes kundërshtarëve: Kush të kapë “kuotën” më të lartë për të zotëruar fushëluftën!
Në histori, kjo “Kuotë” është Heroi ynë i Madh. Kush merr atë, ka ngritur lart veten e ka lënë
shkretë tjetrin për ta shtruar. Gjërat më tej rrokullisen vetë. Kjo i bëhet Shqipërisë edhe ngaqë
shihet e vogël dhe shpesh mbrojtësit e saj janë me dy mëndje, sipas lëvizjes së hënës mbi
qiellin e tyre. Frang Bardhi këtë dramë e pikaste që në kohë të vet kur u drejtohej
përvetësuesve të historisë se rrëmbimin e heronjve të tjetrit (bie fjala Jul Qezari, Karli i Madh
etj.) nuk do guxonin ta bënin te popujt e mëdhenj. (Në fjalëgrindjet Shkup Athinë një diplomat
maqedon i sotëm tha mes të tjerash, se ju nuk kuptoni çfarë “çeku” fshihet te përkatësia
kombëtare e Aleksandrit të Madh)! Vlerësim shumë i saktë.
Fqinjët tanë të mbrapshtë nuk mund të pajtohen me gjykimin e dijetarit Carmen Moier për
Shqipërinë: “Një vend i vogël ku mund të takosh njerëz të mëdhenj”, apo me atë të Hygoit:
“Madhështia e një populli nuk matet me numrin e banorëve, ashtu si madhështia e një njeriu
nuk matet me gjatësinë e trupit”. Çabej e thoshte saktë se “Histori e Shqipërisë është histori e
personaliteteve. Në pragun e kohës së re ia mbërrin Gjergj Kastrioti të bashkojë fiset e
shpërndara shqiptare e t’i fusë aktivisht në histori…”. Në këtë gjykim është Profesori amerikan
Bollduin: “Për të njohur një popull sa më mirë duhen studiuar cilësitë, veprimet dhe idealet e
njerëzve më të shquar të atij kombi. Heronjtë janë majat më të larta ku janë drejtuar sytë e
popujve. Tregoni heronjtë e një kombi që t’ju them se me ç’komb ke të bësh”! E më tej:
“Skënderbeu, vigan nga trupi e nga mëndja, ish i zoti të luftonte si për lirinë e shqiptarëve, dhe
të Europës”. Ripërtërijmë gjykimin - të dallosh Gjergj Kastriotin nga populli i Tij, është njëlloj si
në lumin Drin të dallosh ujërat e njërës majë dëbore nga të majës tjetër. Historiania Josefine
Dedet në librin “Mbretëresha Geraldinë” gjykon se “Për të kuptuar temperamentin e shqiptarit
është e domosdoshme të njohësh historinë e të Madhit Skënderbe”. Heronjtë ushqehen nga
populli dhe populli lexohet te Heronjtë e tyre. 2300 vjet më parë Aristoteli thoshte: “Një qytet a
një popull është fisnik kur është rrënjës; kur krerët e tij janë njerëz të shquar dhe kanë bërë
vepra për të cilat t’u ketë zili tjetri”. Në këtë vlerësim është De Rada: “Në botëkuptimin e
shqiptarëve fisnikëria qëndron në mirësinë, kështu bijtë e fisnikëve thuhet se janë të lindur prej
të mirësh”.
Për Skënderbeun janë mbi 2000 botime. Vlerësimet pa fund përbëjnë një breshëri yjore përballë
të cilave ata që njollosin Heroin e Madh ngjajnë krimba mbi letra.
Në “KUJTIME”, Ismail Bej Vlora shënon: “Për 30 vjet Skënderbeu mbuloi Evropën me zhurmën
e armëve dhe me lavdinë e emrit të Tij, duke bërë luftë të pandërprerë kundër fuqive turke e cila
gjer ahere quhej e pamposhtur”. Por le të flasim sadopak me gjuhën e të huajve. Ronsari thotë:
“Skënderbeu është nderi i shekullit…Shqipëria është Atdheu i kuajve të harbuar e i trimave”.
Dijetari Louis shkruan se shqiptarët “bashkohen nën flamurin e Skënderbeut e hyjnë denjësisht
në histori”. Me nderim të madh vlerësohet nga Prifti historian Zhan Klod Faverial: “Lufta e
mahnitshme që bëri Shqipëria nën udhëheqjen e Skënderbeut për ruajtjen e Pavarësisë së saj”.
La Martini më tej: “…Vetëm një njeri kundërshtonte fitoret e otomanëve, e ky njeri ish një prijës
malësorësh i panjohur gjer ahere nga bota; ky ish Skënderbeu. Për turqit Skënderbeu ish i
padukshëm e i pathyeshëm. Emri i Tij u kish futur tmerrin në palcë”. Studiuesi gjerman H. A.
Bernatzik te “Shqipëria, vendi i shqiptarëve” shkruan: “Që nga viti 1444 gjer më 1468 u zhvilluan
24 beteja të përgjakshme në të cilat Skënderbeu, heroi gjenial i shqiptarëve, arriti t’i zmbrapste
turqit të cilët, pa dyshim do kishin vërshuar në gjithë Evropën”. Në këtë gjykim Volteri vlerëson
Gjergj Kastriotin: “Sikur Perandoria bizantine të kish pasur njerëz si Skënderbeu, Perandoria e
Lindjes do t’i kish shpëtuar pushtimit turk”. Gjenerali anglez Uolf: “Ai (Skënderbeu) ua kalon
gjithë komandantëve të vjetër e modernë, në taktikën mbrojtëse të një ushtrie të vogël”. Gazeta
“Le Petit Meridional”, 19 maj 1897 botonte: “Instikti luftarak i këtij populli…nuk u dobësua gjatë
shekujve, kurse në luftërat kundër pushtimit osman patën lavdinë të bëjnë qëndresën e fundit.
Heroi i tyre, Skënderbeu, u bë legjendar…” Studiuesi Francisk Pal: “Në këtë periudhë të gjatë
Shqipëria u bë pengesë e vërtetë që sulltanëve u ndalonte marshimin gjatë bregut lindor të
Adriatikut, drejt Italisë, drejt Perëndimit”. Pikolomini vlerësoi me kohë: “Me një grusht ushtarësh
Skënderbeu dërmoi ushtrinë e madhe të osmanëve”. Studiuesi i njohur Farlati shënon më tej
për Skënderbeun: “Fill i vetëm ai i qëndroi furisë së osmanëve mizorë si një ledh i patundur,
duke mos i lënë t’i afroheshin e t’i turreshin krishterimit”. Historiani italian Biemmi më 1742
vlerëson mes të tjerash: “Ajo që të çudit më fort e të gëzon zemrën është kur sheh një Princ të
një krahine të Shqipërisë shteti i të cilit nuk arrin një të qindtën pjesë të Perandorisë Otomane, e
ushtria e të cilit zakonisht nuk ish veç 10, 12, a shumë shumë 15 mijë burra; e me një numër
kaq të vogël ushtrie, për 24 vjet resht të luftonte e të dilte fitues kundër asaj fuqie, para së cilës
tërë bota dridhej e gjithçka i përkulej; të arrinte mëse një herë, që i tmerrshmi Mehmet Fatihu i
cili përditë rrëzonte frone mbretërish e perandorësh, të lypte paqe e miqësi”! Raguza i
shkruante Letër-lavdërimi: “Të vazhdoni luftën, duke qënë pasqyrë e shembull për gjithë princat
e të krishterëve e për gjithë popujt. Emri juaj do kurorëzohet me lavdi të amshuar”.
Më 1561 në Bazel botohet një Libër me vlerësim të veçantë për Skënderbeun: “Asnjë princ a
Mbret i botës së krishterë s’i ka drejtuar armët më fuqishëm e më fatbardha kundër osmanëve
se Gjergj Kastrioti. Asnjë si Ai nuk ka mbetur kaq shpesh i fituar në sheshin e luftës”. Në
plotësim të lavdisë së pabesueshme, jepet dhe portreti i Heroit.
Miss Durham shkruan: “Më 1403 kish lindur Burri i Madh i Shqipërisë, Gjergj Kastrioti i
mbiquajtur Skënderbej…Suksesi i Gjergjit si Skënderbe, princ i Shqipërisë, qe fenomenal.
Shqiptarët gjetën Njeriun e fortë, e tani qenë të pathyeshëm. Evropa buçiste me emrin e Tij”.
Eseisti anglez Sër V. Temple shkruan “Mbi virtytet heroikë” e aty thotë: “Skënderbeu mbetet
ndër 7 mbretërit e pakurorëzuar të Evropës”. Dora D’Istria vlerëson: “Ashtu si Gustav Vasa në
Suedi, dhe Skënderbeu në Shqipëri ka qenë një fenomen i veçantë”. Falmerajer: “Gjergj
Kastrioti është ndër kryeluftëtarët më të mbaruar, më fatbardhë e më të mëdhenj të botës”. Më
tej dhe më bukur: “Forcat fizike të Skënderbeut ishin të pashtershme ndaj çdo lodhjeje e
tejmundimi, ndërsa shpejtësia e lëvizjeve të tij ushtarake mund të krahasohej vetëm me
“Incredibilis celeritas” (shpejtësi e pabesueshme) të një Cezari, ose me vezullimin e rezeve të
diellit”. Duke vlerësuar shqiptarët «me vitalitet të tejzakontë” Milan Shuflaj thotë: “Luftëtari më i
tmerrshëm që krijoi përgjithësisht përleshja me turqit është Gjergj Kastrioti Skënderbeu” e
shton: “Shqipëria u bë e famshme në atë kohë…Lufta e Skënderbeut qe një epope e një
hapësire të shquar…që ngjalli në gjithë Europën idenë e Shqipërisë së mëvetësishme”.
Profesori danez me prejardhje norvegjeze, Ludvig Holberg boton “Hyrje në historinë e shteteve
më të mëdha të Europës” ku 32 faqe i ka për Skënderbeun. Mes të tjerash shkruan : “Bota e
tërë po habitej nga fuqia e Turqisë e cila kish lemerisur Evropën e Azinë; e kjo fuqi po thyhej
nga një krahinë e vogël! Një rast habie se si vetitë dhe aftësitë e një njeriu, të një vëndi të vetëm
t’i bënin ballë!..Për këtë Burrë mund të thuhet se ai qe Heroi më i madh dhe askush, as në
historinë e vjetër as në të renë s’mund të krahasohej me Të…Me dorën e vet Ai shkatërroi
plotësisht 20 ushtri të tejforta…Skënderbeu ishte luftëtari, prijësi e në të njëjtën kohë - Heroi më
i madh në histori». Në fund e mbyll me pohim të qetë prej zotnie nordik: “Dhuntia ime poetike
është e varfër kur vjen rasti t’i këndoj një Burri të tillë të cilin të gjithë e mbajnë për të shkëlqyer”.
Të kujton një rast tjetër të ngjashëm. Në bibliotekën e Padovës u gjet një Poemë për
Skënderbeun viti 1775; autori, nën madhështinë e Heroit që “e la pa mënd” dëshiron të mbetet
pa emër. Skënderbeun e cilëson “Princi më luftëtar i atyre kohëve…Heroi më i lartë, Hero i
pavdekshëm”. Në fund e mbyll: “Këndoji, lexues i ndershëm, luftërat e këtij kampioni të
pathyeshëm e mëshiro muzën time të varfër që, duke u skuqur para lexuesve, qëndron e
fshehur, pa emër”!
Fama “Skënderbe” hynte hijshëm dhe në sallat mbretërore të Anglisë. Më 1559 mbretëresha
Elisabetë në Lutësoren e saj lë shënimin me qetësi e nderim mbretëror: «Më 17 janar, si këtë
ditë, vdiq Princi i mirë Skënderbeu, mbret i Epirit e ngadhnjimtar kundër turqve». Më 1564 në
Krakov të Polonisë qe shkruar «Kronika e mbarë botës» e më pas studiuesi M. Bielski e
pasuron me “Historia e Skënderbeut” që mungonte, duke shtuar: “Skënderbeu i Maqedonisë,
princ arbëror”. Më 1579 shkrimtari e historiani Lavardin shkruan “Historia e Gjergj Kastriotit të
quajtur Skënderbe, mbret i Arbërisë…emri i pavdekshëm i të cilit meriton, pa dyshim, të
përmendet në tempullin e Kujtimit”. Më 1620 në kështjellën Pjeshtan të Sllovakisë, seli e
perandoreshës austro-hungare Marie Tereza, qe vënë tabloja me portretet e Aleksandrit të
Madh, Hanibalit, Skënderbeut (me shpatën ngulur hijshëm në tokë) dhe Huniadit. Mëse e
çuditshme, për Skënderbeun këndohej gjer në Filipine. Në gjuhën tagalog tregohet se pas
ripushtimit osman të Shqipërisë luftëtari Florantes vajton fatin kombëtar, (mesa duket si Filipinet
pushtuesin e tyre). Citojmë për kureshtje nga zbulimi në anglisht prej studiuesit A. Tare:
“Paalam Albamang/ pinama mayanan/, ng casama, t, lurit/ bangis ca lihulam/ a cong tangulan
mo, i/ cusa mang pinatay/, sa iyo, i, malaavi/, ang panghi hinayang…” (Lamtumirë, Shqipëri/
tanimë mbretëri/ ku ra djalli mizor/, egërsi e pabesë./ Unë mbrojtësi yt/ që tek ti rashë fli/, fatin
tënd kaq të zi/ do ta qaj sa të vdes »). Fallmerajer shton si profet: «Skënderbeu qëndronte në
kulmin e lavdisë, madhështisë e fatbardhësisë kurse Shqipëria ish mbështjellë me një si rè të
mrekullueshme e të magjepsur, e cila qe dhe ngushëllim dhe shpërblim për tërë vuajtjet që kish
hequr e do të hiqte më tej kësaj kohe të shkëlqyer».
Është e kuptueshme pse për Të sulltan Murati tha: “Duhet të jetë vetë djalli, në mos, ndonjë
magjistar”! Kur Heroi vdiq, sulltan Mehmeti shtoi gjithsesi i gjunjëzuar: “Evropa dhe Azia janë të
miat. Një luan të tillë s’do lindë më bota”! Është një e vërtetë madhështore, e pohuar jo thjeshtë
nga ne, shqiptarët, por nga dijetarë e dëshmitarë tejembanë botës, se qëndresa shqiptare me
vetëflijimin e saj shpëtoi Evropën. Shqipëria dhe Perëndimi i qytetëruar qenë brenda një fati.
Duan s’duan të verbrit apo shpifësit, Skënderbeu me shqiptarët skicuan me kohë (në formën e
saj të Mesjetës) një lloj “NATO”-je mbrojtëse të përbashkët nga rrebeshi aziatik. Fallmerajer
gjykon: “Skënderbeun e lavdëronin si kapitenin më të madh të shekullit dhe Kruja u bë vendi ku
mblidhej rinia luftarake nga tërë Perëndimi”…Në këto beteja kundër turqve, në verë e vjeshtë
1457 kalorësi anglez Xhon ov Njuport komandonte një grup harkëtarësh kundër osmanëve. Më
vonë, si dëshmitar i afërt bëri një vlerësim të tillë: “Pushtimi i Evropës është i sigurt pasi nuk ka
fuqi tjetër t’i bëjë këtë qëndresë nëse bie kështjella shqiptare». La Martini e kish gjykuar saktë
mbrojtjen e Evropës pas vitit 1453: “Muret e Kostantinopojës u zëvendësuan me shkëmbinjtë e
Ilirisë”. Dr. Norbert Hëlkël plotëson: “Qëndresa e guximshme dhe e vendosur e Skënderbeut
ndaj sulmeve të Perandorisë osmane pengoi kërcënimin e drejtpërdrejtë të Italisë nga turqit që
kishin ngritur një kryeurë në Otranto”. Skënderbeu është i ndërgjegjshëm për këtë mision, kur te
poema “Gjon Huniadi e Skënderbeu e De Radës shprehet: “Dhe si rrugë të shpëtimit/ për të
ardhmen, parashoh/: kombet tanë, sot të huaj/, rreth një flamuri të pastër/ tok e lirshëm të
bashkuar». Të jep përfytyrimin e Bashkimit Evropian e të mbrojtjes së përbashkët. Delegati i
mbretit të Bosnjës, Stefani, i qan hallin Orbinit latin e ky citon fjalët e ti: «U jam lutur dhe
hungarezëve, venetikasve e Gjergj Arbërorit, të kenë mirësinë të më vinë në ndihmë”! Në
Muzeun e Danimarkës është që nga viti 1614 një vulë ovale e Skënderbeut. Në pjesën e
poshtme të shqiponjës shkruhet: “Skënderbeu - mbret i Shqipërisë, Serbisë e Bullgarisë”!
“Çudia” vazhdon më tej. Më 1821 në Oborrin Vajmar të Gëtes, K. Sonderrchausen, prift
ceremonial, paraqet dy poezi dramatike nën emërtimin: “Çlirimi i Greqisë” ku Skënderbeu jepet
figurë qendrore komanduese, cilësuar aty “Mbret i Moresë e i Shqipërisë”. Kuptohet, këto
hapësira jashtë Shqipërie për mbrojtës mbanin Skënderbeun, i cili “mbrojtje raketore” për fqinjët
kish harkun e shpatës së Tij e të popullit të Tij. Francisko për Pal këtë të vërtetë pohon se
Gjergj Kastrioti qe “Figura më e shquar në luftën e madhe të popujve të Evropës Juglindore
kundër zgjerimit të fuqishëm të perandorisë Otomane nga mesi sh. 15. Udhëheqës i një populli
pa dyshim heroik…me forcë e madhështi të tejzakontë, me trimërinë e vet legjendare në këtë
qëndresë kundër shtetit më të fuqishëm e më të rrezikshëm të Meslindjes”. Më 1463 Peshkopi i
Tij Pal Engjëlli i shkruan Skënderbeut me qortim për Letërkëmbimin me Sulltanin ku pranonte
dhe një paqe të ndërsjelltë. Mes të tjerash i thotë: “Ty të kanë zgjedhur për Prijës, Komandant
dhe Gjeneral të Përgjithshëm të gjithë ushtrisë së krishterë…Papa ka vendosur të ta besojë Ty
drejtimin e kësaj lufte”. Autori thotë se veç Vatikanit e Venetikut, Aleanca bashkëeuropiane
përmbante dhe francezë, spanjollë, belgë, hungarezë, çekë, polakë, italianë…E tërë kjo mori
popujsh të Evropës vihej nën komandën shpëtimtare të Shqiptarit të Madh sepse, siç shkruan
Shuflaj: “Shqipëria në Mesjetë, pothuaj gjithmonë, përbënte bazën operative të fuqive
perëndimore kundër Bizantit (Perandorisë Osmane”.
Te “Lufta e turqve kundër Skënderbeut”, 1539, Dhimitër Frangu shkruan mes të tjerash për
qëndresën e përbashkët europiane: “Papa Piu II u vu në krye të Kryqëzatës kundër turqve,
kurse Skënderbeut t’i dhurohej Kurora e Mbretit të Epirit e të gjithë Shqipërisë, duke e emëruar
Gjeneral të Kryqëzatës e cila do sillte shkatërrimin përfundimtar të fronit të sulltan Mehmetit” (e
lexuar në “gjuhën” e sotme, Skënderbeu çmohej si Komandant i Përgjithshëm i NATO-s, kurse
Papa - një lloj “komisari” i qetë si Z. Solana). Asnjë habi për kryerolin shqiptar në mbrojtje të
Evropës. Fallmerajer plotëson: “Shqipëria qe vatra, dhe pak a shumë qendra në të cilën
përqendrohej kundërshtimi i armatosur i krishterimit evropian kundër madhështisë së dinastisë
Osmane e cila kërcënonte tërë qenësitë e tjera politike. Dhe atë që Perëndimi nuk mundi ta
arrinte me forcat e tij në Marica (1632), Kosovë (1389), Nikopojë (1396) e në Varnë (1444),
shpresonte ta arrinte tani me aq sa mundej, nëpërmjet një dore të huaj. Skënderbeu qe Kapiteni
i Përgjithshëm…Për 25 vjet resht Skënderbeu mbajti pezull fatin e kontinentit Ilirik në këtë
epokë të shkëlqyer të shqiptarëve dhe Prijësit të tyre të madh». Dijetari Tunman vlerëson më
tej: «Shqiptarët në atë kohë luajtën rolin më të shkëlqyer. Duke luftuar për Atdheun dhe lirinë e
tyre e të frymëzuar nga heroizmi i Prijësit të tyre, ata u bënë edhe vetë heronj. U bënë mburojë
e princave të pafat evropianë të dëbuar, aleatë të dashur të mbretërve më të mëdhenj si dhe
pritë kundër gjithë armëve tmerruese të osmanëve» (mendoj janë lexime me vend sidomos në
prag të hyrjes së Shqipërisë në NATO).
Mirëpo monarkët e Evropës qenë shumë të vegjël për misionin e madh të Skënderbeut. Miss Durham shkruan se Gjergj Kastrioti “i bëri thirrje Papës për ndihmë, dhe po të kish marrë
ndihmën e kërkuar, ndoshta historia e Gadishullit do qe shkruar ndryshe.. Skënderbeu vazhdoi
luftën i pandihmuar”. Fallmerajer po ashtu: “Sikur, si për një mrekulli (gjë që s’kish ndodhur e
s’do ndodhte kurrë) tërë popujt - shqiptarë, grekë, vllehë, serbo-bullgarë…të kishin rrëmbyer
armët, e me të njëjtën zjarrmi gëzimi e dashuri lirie të qenë bashkuar me Skënderbeun.., një
kryengritje e tillë me një mbështetje prej të paktën 2 milionë frymëve e me një Prijës si biri i
Gjon Kastriotit do kish arritur një përfundim të mbarë e do siguronte një shpëtim të
qëndrueshëm nga zgjedha osmane”.
Agim SHEHU, Janar 2009
Liri-A-Vdekje
Qui tacet consentit
Heshtja eshte Hjeksi!
The battle is fought and won
By King Ladislaus the Hun,
In fire of hell and death's frost,
On the day of Pentecost.
And in rout before his path
From the field of battle red
Flee all that are not dead
Of the army of Amurath.
In the darkness of the night
Iskander, the pride and boast
Of that mighty Othman host,
With his routed Turks, takes flight
From the battle fought and lost
On the day of Pentecost;
Leaving behind him dead
The army of Amurath,
The vanguard as it led,
The rearguard as it fled,
Mown down in the bloody swath
Of the battle's aftermath.
But he cared not for Hospodars,
Nor for Baron or Voivode,
As on through the night he rode
And gazed at the fateful stars,
That were shining overhead
But smote his steed with his staff,
And smiled to himself, and said;
"This is the time to laugh."
In the middle of the night,
In a halt of the hurrying flight,
There came a Scribe of the King
Wearing his signet ring,
And said in a voice severe:
"This is the first dark blot
On thy name, George Castriot!
Alas why art thou here,
And the army of Amurath slain,
And left on the battle plain?"
And Iskander answered and said:
"They lie on the bloody sod
By the hoofs of horses trod;
But this was the decree
Of the watchers overhead;
For the war belongeth to God,
And in battle who are we,
Who are we, that shall withstand
The wind of his lifted hand?"
Then he bade them bind with chains
This man of books and brains;
And the Scribe said: "What misdeed
Have I done, that, without need,
Thou doest to me this thing?"
And Iskander answering
Said unto him: "Not one
Misdeed to me hast thou done;
But for fear that thou shouldst run
And hide thyself from me,
Have I done this unto thee.
"Now write me a writing, O Scribe,
And a blessing be on thy tribe!
A writing sealed with thy ring,
To King Amurath's Pasha
In the city of Croia,
The city moated and walled,
That he surrender the same
In the name of my master, the King;
For what is writ in his name
Can never be recalled."
And the Scribe bowed low in dread,
And unto Iskander said:
"Allah is great and just,
But we are as ashes and dust;
How shall I do this thing,
When I know that my guilty head
Will be forfeit to the King?"
Then swift as a shooting star
The curved and shining blade
Of Iskander's scimetar
From its sheath, with jewels bright,
Shot, as he thundered: "Write!"
And the trembling Scribe obeyed,
And wrote in the fitful glare
Of the bivouac fire apart,
With the chill of the midnight air
On his forehead white and bare,
And the chill of death in his heart.
Then again Iskander cried:
"Now follow whither I ride,
For here thou must not stay.
Thou shalt be as my dearest friend,
And honors without end
Shall surround thee on every side,
And attend thee night and day."
But the sullen Scribe replied
"Our pathways here divide;
Mine leadeth not thy way."
And even as he spoke
Fell a sudden scimetar-stroke,
When no one else was near;
And the Scribe sank to the ground,
As a stone, pushed from the brink
Of a black pool, might sink
With a sob and disappear;
And no one saw the deed;
And in the stillness around
No sound was heard but the sound
Of the hoofs of Iskander's steed,
As forward he sprang with a bound.
Then onward he rode and afar,
With scarce three hundred men,
Through river and forest and fen,
O'er the mountains of Argentar;
And his heart was merry within,
When he crossed the river Drin,
And saw in the gleam of the morn
The White Castle Ak-Hissar,
The city Croia called,
The city moated and walled,
The city where he was born,--
And above it the morning star.
Then his trumpeters in the van
On their silver bugles blew,
And in crowds about him ran
Albanian and Turkoman,
That the sound together drew.
And he feasted with his friends,
And when they were warm with wine,
He said: "O friends of mine,
Behold what fortune sends,
And what the fates design!
King Amurath commands
That my father's wide domain,
This city and all its lands,
Shall be given to me again."
Then to the Castle White
He rode in regal state,
And entered in at the gate
In all his arms bedight,
And gave to the Pasha
Who ruled in Croia
The writing of the King,
Sealed with his signet ring.
And the Pasha bowed his head,
And after a silence said:
"Allah is just and great!
I yield to the will divine,
The city and lands are thine;
Who shall contend with fate?"
Anon from the castle walls
The crescent banner falls,
And the crowd beholds instead,
Like a portent in the sky,
Iskander's banner fly,
The Black Eagle with double head;
And a shout ascends on high,
For men's souls are tired of the Turks,
And their wicked ways and works,
That have made of Ak-Hissar
A city of the plague;
And the loud, exultant cry
That echoes wide and far
Is: "Long live Scanderbeg!"
It was thus Iskander came
Once more unto his own;
And the tidings, like the flame
Of a conflagration blown
By the winds of summer, ran,
Till the land was in a blaze,
And the cities far and near,
Sayeth Ben Joshua Ben Meir,
In his Book of the Words of the Days,
"Were taken as a man
Would take the tip of his ear."
Ky medaljon i arte eshte punuar ne shek.15 ne Itali, ndersa tash gjindet ne Muzeun Britanez te Londres
Pasi qe nuk ka te dhana historike te mjaftueshme per figuren ne medaljon, ekspertet angleze, pas studimit te saj
jane te mendimit se figura paraqet Skenderbeun, mbretin e shqiptareve !
