Etimologjia e fjales.

[Mallakastrioti]

Qe bukes ti thuhet buke,... pa tjeter qe duhet ai i quajtur "D-RITH" dhe mbetja e grurit apo elbit quhet thjeshte "KASHT/A" (perdoret neper fshatra dhe behen te keshtuquajtur pirg apo mullar dhe u jepet bagetive gjate dimrit)




Nenvizova me siper ne figure pasi doja te shihnim deri ku arrin mosnjohja apo mos levrimi i gjuhes shqipe nga keta autor.
Por tradhetohen kur p.sh vazhdojne si me poshte (ne te njejten faqe)

[Mallakastrioti]

Te MJELESH T'AMLIN sigurisht rrenja eshte MIL=MJEL

[Mallakastrioti]

...ku zakonisht mjelja e bagetise apo kafsheve pa dyshim qe behet naten (mbremje vone) ose heret ne mengjez....por ndoshta autoret kete gje nuk e dine:


--------

[Mallakastrioti]

[HylliArbenor]

Tani ta provosh 100% esht disi e veshtire po nuk u ktheve mbrapa ne kohe e te degjosh si flisnin greket e lashte ..megjithate analiza gjuhesore nje fare sigurie e jep, ashtu si mund te provohet digamma(vau) F/w, e greqishtes arkaike para fjaleve me zanore, e zhdukur ne dialektin jonik. fjalet si oinos,idea,hreksis<*woinos, widea, *wreksis(me fal qe nuk perdor germat greke) nga IE* vid-shoh,di, lat.videre jane nje shembull. Aspirata H doli po me renien e F/v ne fillim te fjaleve duke e svendesuar ate (ashtu si ndodhi me S-te), dhe kur kjo gjendej ne mes te fjaleve, provokonte nje kontraksion te germave duke krijuar nje "iato"( rrokjet "ndaheshin" ne 2 zanore duke krijuar theks "cirkonfleks" dhe si rrjedhoje zgjateshin, fenomen ionik-attik i shpeshte qe tek veprat e Omerit, po jo ne greqishten arkaike te Kretes,Lesbos o Beotise. ). fenomeni i svendesimit te buzo-dhemboreve me nje frymore nuk e hasim vetem ne greqishte po edhe ne gjuhe te tjera madje dhe ne shqip. mund te thuhet qe esht nje fenomen linguistik kur jemi ne prezence te disa rrethanave te veçanta, ku e pergjithshmja esht renia e germes se pare. p.sh. ne gjuhet gjermane kopia hw<IE*kwe esht nje shembul i alternimit frymore/buzore (krah. ang.whole-shqipt.Hole-i tere-scand.hel<*hwole, who-shqipt.Hu-kush…po ne gjerm.kemi wo/welche/wer-shqipt.vo/velqe/ver). Ne shqip ky fenomen shihet tek alternimi u/v( i ngjashem me ate grek F/Y, p.sh.u-pronom refleksiv-ve(h)t-une vet,) ose tek kopjet e fjaleve me kuptim komplementare. p.sh. tingelloj-vringelloj-hingelloj (renia e T-se, svendesim me H,renia e V-se, pastaj e R-se svendesim me H). tete<*(h)ete<*ehte(metateze)-krah.lat.okto,ang.eight, tjeter<*heter/jeter-lat.ceteris, ose kap-*ap-Hap, korre/*(sh)karr-*arre-harre(harroj-lett.shrrenjos/shkul),ngath-shkath-(H)ath/(H)eth/hedh-hedhur-i shpejt,i shkathet, (h)yll-dyll-djell(h-ja nga renia e d-se), ose ne levizjen e theksit (fenomen i shqipes se lashte) ne dialektet gege..ngrene-(H)anger(H-ja esht mjaft e theksuar), ndiej/nduj-Hunde(fjale gege e trasheguar,spostim i theksit tek rrokja e pare), ndroj-(h)ander(cope teshe e qepur, H-ja me kalimin e kohes esht zbehur), nga(h)-te lesh rehat, te mos bezdisesh-(h)ang,(h)angerdhi(o ankth,pa H)-inat,dufe(edhe ktu H-ja ndonje here theksohet, ndonje here jo, varet nga zonat o dialektet), ndore/ndone/dare/dane-*(h)and/(h)ond(nuk ekziston ne shqip standart, po esht hasur rastesisht ne zonat malsore ne kufi me kosoven, shih ngjashmerine me strukturen e gjerm.se lashte Hond/hand-dore<*hanthjan-te kapesh me dore), dhe se fundmi, si fenomen ne mes te fjales, e has ne ndarjen e djalekteve keltike (continental nga ishullor, gallik nga britonik dhe goidelik) ku keltishtja continentale esht e tipit "P" ishullorja e tipit "Q"(krah.gall.pump-irl.cuig/coig-pese-lat.quinque,gall.pryn-irl.cren-te blesh, greqishtja e lashte mund te themi esht e tipit "P" se kemi pente/pempe-pese, hippos, (h)opos, kunder lat.equus-kal-gjerm.*ehu, lat.quinques-pese,succus-leng). Kjo ndarje ka ardhur nga grad 0 e rrenjes (me H) qe pastaj dha 2 dalje nje me *Kw dhe nje me *P. Keshtu permbyll, se si prezenca e nje H-je ne fillim te fjales (o mes) ndodh nga disa arsye dhe fenomene, qe sipas shembujve mund te supozojm kane ndodhur edhe ne greqishten e lashte, natyrisht me dyshime (ne asgje nuk ke siguri 100%).
persa i perket paralelizmit "brenda ne gjuhe" selene-helios, siç thash, esht strukturalisht shume i mundshem, duke konsideruar se si S-te kane rene ne greqishten e lashte(sipas shembujve), ne krahasim p.sh. me latinishten. Ne shqip "renia" e S-ve ne te vertet nuk esht renie po karakteristike strukturale "satem" e kesaj gjuhe..shembuj. gjorbe-lat.sorbeo-thith, gjolle/gjelle-lat.salis-krip, gjarper-lat.serpis,gjalle-lat.salvus, gjak-lat.succus(lit.sakas,gr.(h)opos,sl.soku) gjalpe-gjerm.*salbo/salvo-vaj, dergjem-gjerm.*sorge-dhimbje, djell-nor.sol, thellime-lat.gelus,gjerm.kalt, etj etj. persa i perket etimologjise "siper<sy+per" esht nje forcature qe jam i sigurt as ti vete nuk beson . Paraleli siper-lat.super-gr.hyper esht tejet evident, semantikisht dhe strukturalish, per tu injoruar o shtremberuar. shembuj te tjere ke sup-gjerm.huefte-ang.hip-bel-lat.cubitus-kocka e belit. mund ta lidhesh ne te shumten me fjalen cipe/*thip-dmth "siperfaqesore" e "cipshme" por prape esht forcature e papranueshme. Zeus duhet te kesh GJITHMONE para syve rregullat e gjuhesise kur krahason o pershtjellon nje fjale, ndryshe çdo here analiza do jete tejet e devjuar dhe ne kuadrin e nje "vizioni personale" qe ska lidhje me zhvillimin diakronik te fjaleve. ki parasysh gjitnje strukturat paralele midis gjuheve, pastaj pershtjello me analiza me te "perholluara" (qe s'jane te gabuara).

[Mallakastrioti]

Tani ta provosh 100% esht disi e veshtire po nuk u ktheve mbrapa ne kohe e te degjosh si flisnin greket e lashte

Qe do te thote se veprat e Homerit sikurse Hesiodit apo autoreve te lashte jane perkthyer gabim, po jo?

[HylliArbenor]

Mallakastriot kete nuk e di, po thellesisht e dyshoj(ne çfare jane perkthyer gabim??me jep shembulla)..un po i referohesha vetem mungeses se digamit Vau(F) ne Iliaden dhe Odisen.

[Zeus10]

Ai po vazhdon diskutimin me mua, por eshte me disa kohe vonese. Le te kthehemi tek pruja jote:



Eshte e qarte se folja kalimtare amelgein, permban brenda fjalen shqip mjel, bile ka te njejtin kuptim me te. Ne fakt amelgein eshte nje fjale me strukture te tille:
amelgein=a(si ashte e shqipes) + melg(si mjel e shqipes) + ein (prapashtesa skolastike e kalimtares).
Pra rrenja eshte melg. Le ta shohim pak ne shqip:

MJEL kal.
1. I marr qumështin një kafshe shtëpiake, duke i shtrydhur gjirin. Mjel lopën (delet, dhitë).
2. fig. Ia ha a ia marr dikujt ca nga ca paratë; mallin ose pasurinë që ka; shfrytëzoj punën, mundin e pasurinë e dikujt për të nxjerrë përfitime për vete, zhvat. E moli mirë.
* Milte dy qyqe dele (dhi) ishte fshatar i varfër, ishte i këputur.


MJELCË f.
Enë për qumështin kur mjelim bagëtinë; vedër. Mjelcë druri. Një mjelcë me qumësht. Laj (pastroj) mjelcën.

Une mendoj qe a-melgo te vetmen pjese te rrenjes e cila nuk ndryshon eshte mel, shih si shfaqet ajo ne nje fragment te Euripidit:
κρατῆρα δ᾽ ἐξέπλησεν ὡς δεκάμφορον,
μόσχους ἀμέλξας, λευκὸν ἐσχέας γάλα,
σκύφος τε κισσοῦ παρέθετ᾽ εἰς εὖρος τριῶν

vazhdon

[Zeus10]

Pra nga ἀμέλγω kemi ἀμέλξας(amelkas), ku qartesisht duket qe rrenja e vertete eshte μέλ ose ajo qe shqipja sot e ka mjel. Une nuk jam ne gjendje te them cili ka qene evolucioni i fjales shqipe gjate shekujve, i rregullt, i parregullt apo pasiv, por mund te them me siguri qe fjala "greke" eshte produkt i standartizimit gramatikor te nje fjale me te thjeshte qe mesa duket paska qene shqip.

[Mallakastrioti]

Mallakastriot kete nuk e di, po thellesisht e dyshoj(ne çfare jane perkthyer gabim??me jep shembulla)..un po i referohesha vetem mungeses se digamit Vau(F) ne Iliaden dhe Odisen.

Ky me poshte eshte nje shembull p.sh per foljen Qaj=lament (eng.) si jane shtremberuar disa fjale dhe tashme nuk dime ende cilat te marrim per te verteta neper studime edhe pse qe te dyja fjalet e nenvizuara kane te njejten rrenje ate qe ne shqip eshte Qaj apo Kjaj

...dhe ajo eshte fjale ne shqip.

[Mallakastrioti]

Faleminderit Zeus, shume i qarte dhe me baza shpjegimi i metejshem qe dhe,me te vertet profesional.

[Zeus10]

Mallakastriot kete nuk e di, po thellesisht e dyshoj(ne çfare jane perkthyer gabim??me jep shembulla)..un po i referohesha vetem mungeses se digamit Vau(F) ne Iliaden dhe Odisen.

Per cfare Iliade dhe Odise e ke fjalen ti, kur kopja me e vjeter e plote e tyre i perket vetem shekullit te 10-te pas Krishtit:



kurse para saj gjenden ne rastet me te mira, fragmente te tilla?



Ketu diskutohet absolutisht autenticiteti, ti kerkon mungesen e digames. Behu realist, njerezimi nuk zoteron asnjegje autentike nga Homeri, pervecse kopje te dyshimta te shkruara gjate periudhes se krishtere, pikerisht nga ata, qe deshironin ta varrosnin kulturen e lashte, me thundren e intolerances.

[Mallakastrioti]

Pra nga ἀμέλγω kemi ἀμέλξας(amelkas), ku qartesisht duket qe rrenja e vertete eshte μέλ ose ajo qe shqipja sot e ka mjel. Une nuk jam ne gjendje te them cili ka qene evolucioni i fjales shqipe gjate shekujve, i rregullt, i parregullt apo pasiv, por mund te them me siguri qe fjala "greke" eshte produkt i standartizimit gramatikor te nje fjale me te thjeshte qe mesa duket paska qene shqip.

Ne mos gaboj ky autor i shek.19 qe ka shkruar eshte i te njejtit mendim me ty Zeus

[Zeus10]

Ky nderlikimi i fjaleve me kuptim te paster shqip, eshte nje fenomen shume i dyshimte. Le te shikojme pak si quhet Dhemetra, ne nje fragment te Kalimakusit ne Hymnin kushtuar asaj:

χἄτις Ἐλειθυίαι τείνει χέρα χἄτις ἐν ἄλγει,
ὣς ἅλις, ὡς αὐτᾶν ἱκανὸν γόνυ: ταῖσι δὲ Δηώ
δωσεῖ πάντ᾽ ἐπίμεστα καὶ ὡς ποτὶ ναὸν ἵκωνται.

Pra ajo therritej shkurt Δηώ-Dheu, dhe ajo ishte perendeshe e pjellorise se TOKES apo te DHEUT, qe ne perdorim sot.
Dhe nese shume shkollare mendojne keshtu:

Many scholars assert that the first element of her name Da (Δα) (which became Attic De (Δη)) , is the Doric form of Ge (γή), the old name of the earth-goddess

atehere pse nuk hidhen syte nga gjuha e ketij populli qe akoma dhe sot e quan token: 'dhe'?

[Zeus10]

Pastaj le te shkojme pak me tej, nese per disa "grekë" fjala Δηώ(dheu)(1) eshte ajo qe shqiptaret kane sot per dheun dhe per ca ""greke"" te tjere per te njejten fjale perdornin γη, atehere dhe per kuptimin tjeter te fjales Δηώ(2):



na lind e drejta te mendojme qe disa "greke"" e therrisnin γη-o, qe korrespondon saktesisht me ate fjale qe ne perdorim sot:

GJEJ kal.
1. Zbuloj diçka a dikë që ka humbur ose është zhdukur, fshehur a mbuluar; kund. humb, humbas. E gjeti librin. E gjetën fëmijën. E gjeti poshtë shtratit (pas raftit). Mezi e gjeta. E kërkova, po s'e gjeta. Gjej rrugën nëpër errësirë.
2. Ndesh rastësisht diçka a dikë; shtie në dorë rastësisht. Gjeti ca të holla
(një kuletë). Gjeti një letër mbi tryezë. Nuk i kam gjetur në rrugë i kam siguruar me punë e me mundim.
3. Ndeshem, has me diçka a me dikë që po e kërkoja; shoh, vë re diçka a dikë që më duhet ose diçka që duhet ndrequr a rregulluar. Gjej emrin në listë. Gjej faqen në libër. Gjeti një shembull (një citat). Gjen gabimet e shtypit. Gjej të metat. E dërgoi të gjente mjekun. Rrallë e gjen. Nuk gjej fjalë ta shpreh.
4. Siguroj ose arrij të kem diçka a dikë që më duhet pas kërkimesh ose me përpjekje; shtie në dorë diçka që më duhet. Gjeti punë. I gjeta biletë (makinë). Gjen treg. Gjej forca. Gjej mjetet (fondet) e nevojshme. Gjeti një burrë (një grua) të mirë. bised. E gjeti mundësinë. Gjeti strehë. Kush kërkon, gjen. fj. u. Gjej njëherë bari, pastaj shko e bli dhi. fj. u.
5. Përcaktoj duke e menduar diçka; arrij përfundimin që kërkohet duke bërë veprime me mend, zgjidh me mend; i bie në të pasi e mendoj. Gjej shumen (përfundimin). Gjej zgjidhjen. Gjej pjesët e një fjale. Gjej rrënjën katrore të një numri. Gjej një gjëegjëzë. Gjeje sa janë (sa bëjnë)! Gjeje kush ma ka thënë!
6. Zbuloj diçka pas kërkimesh e studimesh të veçanta; bëj një zbulim; shpik. Gjetën naftë (mineral). Gjej një mënyrë (metodë) të re prodhimi. E gjetën burimin e lumit. Gjej të vërtetën.
......................................