"Moreover, you scorned our people, and compared the Albanese to sheep, and according to your custom think of us with insults. Nor have you shown yourself to have any knowledge of my race. Our elders were Epirotes, where this Pirro came from, whose force could scarcely support the Romans. This Pirro, who Taranto and many other places of Italy held back with armies. I do not have to speak for the Epiroti. They are very much stronger men than your Tarantini, a species of wet men who are born only to fish. If you want to say that Albania is part of Macedonia I would concede that a lot more of our ancestors were nobles who went as far as India under Alexander the Great and defeated all those peoples with incredible difficulty. From those men come these who you called sheep. But the nature of things is not changed. Why do your men run away in the faces of sheep?"
Letter from Skanderbeg to the Prince of Taranto ▬ Skanderbeg, October 31 1460

Etimologjia e fjales.

Diskutim profesional për gjuhën.
Post Reply
User avatar
Zeus10
Grand Fighter Member
Grand Fighter Member
Posts: 4227
Joined: Thu Jun 04, 2009 6:46 pm
Gender: Male
Location: CANADA
Contact:

Re: Etimilogji e fjaleve...

#976

Post by Zeus10 »

Nuk mendoj se alb eshte rrenja e fjales qe pershkruan ononimin per banor i lumejve. Albero(italisht) dhe arbor(latinisht) jane fjalet perkatese per pemen(pyllin) dhe ne pergjithesi, eshte perdorur prej latineve per vende malore, prej nga ku mund te kete ardhur dhe fjala alp.
The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing
User avatar
Mallakastrioti
Galactic Member
Galactic Member
Posts: 2936
Joined: Thu Jul 23, 2009 4:23 pm
Gender: Male
Location: Italy
Contact:

Re: Etimilogji e fjaleve...

#977

Post by Mallakastrioti »

Zeus10 wrote:Nuk mendoj se alb eshte rrenja e fjales qe pershkruan ononimin per banor i lumejve. Albero(italisht) dhe arbor(latinisht) jane fjalet perkatese per pemen(pyllin) dhe ne pergjithesi, eshte perdorur prej latineve per vende malore, prej nga ku mund te kete ardhur dhe fjala alp.

Image

Linguistic Wonders Series


Words Growing In Your Garden
Philip Baldi
Professor of Linguistics and Classics
The Pennsylvania State University
Image
Gardhi i Ondrrave
Senior Member
Senior Member
Posts: 153
Joined: Fri Jan 20, 2012 4:09 pm
Gender: Male

Re: Etimilogji e fjaleve...

#978

Post by Gardhi i Ondrrave »

Zeus10 wrote:Nuk mendoj se alb eshte rrenja e fjales qe pershkruan ononimin per banor i lumejve. Albero(italisht) dhe arbor(latinisht) jane fjalet perkatese per pemen(pyllin) dhe ne pergjithesi, eshte perdorur prej latineve per vende malore, prej nga ku mund te kete ardhur dhe fjala alp.
Edhe vet nuk ma trek shume ky kuptim. Vazhdoj me preferu kuptimin per mal, dmth banor i zonave malore, nga e njajta rranje e italishtes alpi dhe latinisht albus i bardhe, pra ven i mulu me bore. Asht shume domethanse qe Skocezet ne gjuhen gaelike e thrrasin Skocin, Alba!!!!! tamam si Shqypnia, highlander=malsor ;) . Mase alb, elb dhe arb jane tana te lidhuna nga kuptimi i bardhe, i kulluar, i pasten, karakteristika te ujit dhe te malit. Lidhja qe ban Mallakastrioti me Arbusto ma pelqen, po personalisht rranjen arb nuk e naj prej alb, se m'duken dy variante i t'njajtes fjale.
edben
Member
Member
Posts: 19
Joined: Fri Dec 09, 2011 7:19 am
Gender: Male

Re: Etimilogji e fjaleve...

#979

Post by edben »

Nuk i kam lexuar akoma te gjitha postimet por desha te kontriboja me etimologjine e fjales AKIL meqesne duke u nxitur nga nje debut ne facebook harrita nje konluzion qe mendoj ja vlen te diskutohet:

Heori i legjendes se Homerit: AKIL (Akili, Akile)

A + K + IL = A (Ashte) + Ky + Yll = AKYLL = AKIL
dmth sipas gjuhes standarte te sotem do thoshim "Ky eshte si yll" por duke u nisur nga versioni me i vjeter i gegerishtes A/Ashte = Eshte, KY + YLL = KYLL pasi ska kuptim ne shqip te thiret 2 here Y-ja ne shqip, pastaj perdorimi ne dialektin e jugut Y=I (qyp= qip, pyll= pidh, shpesh edhe ll=l eshte i mundur)

Mierpres mendime.

Gjithashtu mendoj se fjalet
Greke pasuese jane 'Aqil', 'Arqile', etj.
Italiane (Akili ishte si shqiponje) 'Aquile'
Angleze (Akili ishte vrases) 'a Kill'
User avatar
Zeus10
Grand Fighter Member
Grand Fighter Member
Posts: 4227
Joined: Thu Jun 04, 2009 6:46 pm
Gender: Male
Location: CANADA
Contact:

Re: Etimilogji e fjaleve...

#980

Post by Zeus10 »

edben wrote:Nuk i kam lexuar akoma te gjitha postimet por desha te kontriboja me etimologjine e fjales AKIL meqesne duke u nxitur nga nje debut ne facebook harrita nje konluzion qe mendoj ja vlen te diskutohet:

Heori i legjendes se Homerit: AKIL (Akili, Akile)

A + K + IL = A (Ashte) + Ky + Yll = AKYLL = AKIL
dmth sipas gjuhes standarte te sotem do thoshim "Ky eshte si yll" por duke u nisur nga versioni me i vjeter i gegerishtes A/Ashte = Eshte, KY + YLL = KYLL pasi ska kuptim ne shqip te thiret 2 here Y-ja ne shqip, pastaj perdorimi ne dialektin e jugut Y=I (qyp= qip, pyll= pidh, shpesh edhe ll=l eshte i mundur)

Mierpres mendime.

Gjithashtu mendoj se fjalet
Greke pasuese jane 'Aqil', 'Arqile', etj.
Italiane (Akili ishte si shqiponje) 'Aquile'
Angleze (Akili ishte vrases) 'a Kill'
Zakonisht mundesia per te bere gabim, gjate dhenjes se etimologjise se mundshme te emrave te pervecem eshte shume e madhe. Per rastin konkret, nese i referohemi gjuhes me te cilen ne kemi te shkruar Iliaden, emri i tij paraqitet Ἀχιλλε-ύς ku us eshte thjeshte nje prapashtese. Problemi eshte, qe rendja pas etimologjise grafike, duke copezuar ne rrokje qe prezupozohen fjale imagjinare, mund te na drejtoje ne shume gjuhe te mundshme duke na futur ne qorrsokak. Une nuk kam ndonje ide per kete emer, por me duket se kam nje variant te besueshem per emrin lokal te tij Aspetus. Mendimi im eshte qe ky emer do te thote pa-shpetim, sepse sipas mitologjise kur atij ju dha mundesia te zgjidhte midis nje jete te gjate e te perulur dhe nje jete te shkurter e te lavdishme, ai zgjodhi kete te fundit, pra fati i tij ishte percaktuar: ai s'kishte shpetim, do te vdiste.
ashpetu-s----> a(parashtese privative, pa) + shpetu(forma dialektore e shpetoj)

SHPËTOJ kal.1. E nxjerr ose e largoj dikë a diçka nga një rrezik, nga një fatkeqësi a e keqe e madhe, nga një gjendje e vështirë etj.; e mbroj dhe e ndihmoj që t'i shmanget dikujt a diçkaje, të çlirohet nga dikush a diçka, të dalë nga një gjendje e rëndë. E shpëtoi nga vdekja (nga mbytja). I shpëtoi jetën (kokën). E shpëtuan shokët. Shpëtoi veten dhe fëmijët. Shpëtoi nderin. E shpëtuan grurin nga zjarri. Partia e shpëtoi popullin nga shtypja dhe shfrytëzimi. Kanali e shpëtoi fushën nga thatësira. Na shpëtoi nga sëmundjet. Na shpëtoi nga halli (nga telashet).

SHPËTUES mb.1. Që bëhet a që shërben për të shpëtuar dikë a diçka, që sjell shpëtim; shpëtimtar. Punime shpëtuese. Unazë (gomë) shpëtuese.
2. Përd. em. sipas kuptimit të

The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing
User avatar
bardus
Star Member
Star Member
Posts: 882
Joined: Mon Jan 30, 2012 3:44 pm
Gender: Male

Re: Etimilogji e fjaleve...

#981

Post by bardus »

Etimologjia fjales OHER,liqeni Ohrit:

Rastesisht hasa ne fjalen gjermane ohr, ear,ne shqip vesh.Mendova se a ka mundesi qe fjala vesh ti kete dhene emrin liqenit te Ohrit.

Personalisht mendoj se fjala vesh e shqipes ka ardhur nga auso pas zhvillimeve fonetike te saj.Ne gjuhen latine per fjalen vesh eksiston ausin si dhe aurem.

Pa u zgjatur shume i hodha nje sy pamjes se jashtme te liqenit dhe cuditerisht ka formen e nje veshi te njeriut.Image
Image

A mund te supozojme qe ky emer u vendos nga fisi gjermanik i Gotteve qe dihet se kane ardhur deri ne Shqiperi por kjo rrezohet duke ditur se gotet veshit i thonin auso.
Mos eshte fjale maqedonase?.Dialektet ilire kane qene te shumte ne numer keshtu qe edhe mund te supozojme qe i perket njerit nga ato.
edben
Member
Member
Posts: 19
Joined: Fri Dec 09, 2011 7:19 am
Gender: Male

Re: Etimilogji e fjaleve...

#982

Post by edben »

Zeus10 wrote:
edben wrote:Nuk i kam lexuar akoma te gjitha postimet por desha te kontriboja me etimologjine e fjales AKIL meqesne duke u nxitur nga nje debut ne facebook harrita nje konluzion qe mendoj ja vlen te diskutohet:

Heori i legjendes se Homerit: AKIL (Akili, Akile)

A + K + IL = A (Ashte) + Ky + Yll = AKYLL = AKIL
dmth sipas gjuhes standarte te sotem do thoshim "Ky eshte si yll" por duke u nisur nga versioni me i vjeter i gegerishtes A/Ashte = Eshte, KY + YLL = KYLL pasi ska kuptim ne shqip te thiret 2 here Y-ja ne shqip, pastaj perdorimi ne dialektin e jugut Y=I (qyp= qip, pyll= pidh, shpesh edhe ll=l eshte i mundur)

Mierpres mendime.

Gjithashtu mendoj se fjalet
Greke pasuese jane 'Aqil', 'Arqile', etj.
Italiane (Akili ishte si shqiponje) 'Aquile'
Angleze (Akili ishte vrases) 'a Kill'
Zakonisht mundesia per te bere gabim, gjate dhenjes se etimologjise se mundshme te emrave te pervecem eshte shume e madhe. Per rastin konkret, nese i referohemi gjuhes me te cilen ne kemi te shkruar Iliaden, emri i tij paraqitet Ἀχιλλε-ύς ku us eshte thjeshte nje prapashtese. Problemi eshte, qe rendja pas etimologjise grafike, duke copezuar ne rrokje qe prezupozohen fjale imagjinare, mund te na drejtoje ne shume gjuhe te mundshme duke na futur ne qorrsokak. Une nuk kam ndonje ide per kete emer, por me duket se kam nje variant te besueshem per emrin lokal te tij Aspetus. Mendimi im eshte qe ky emer do te thote pa-shpetim, sepse sipas mitologjise kur atij ju dha mundesia te zgjidhte midis nje jete te gjate e te perulur dhe nje jete te shkurter e te lavdishme, ai zgjodhi kete te fundit, pra fati i tij ishte percaktuar: ai s'kishte shpetim, do te vdiste.
ashpetu-s----> a(parashtese privative, pa) + shpetu(forma dialektore e shpetoj)

SHPËTOJ kal.1. E nxjerr ose e largoj dikë a diçka nga një rrezik, nga një fatkeqësi a e keqe e madhe, nga një gjendje e vështirë etj.; e mbroj dhe e ndihmoj që t'i shmanget dikujt a diçkaje, të çlirohet nga dikush a diçka, të dalë nga një gjendje e rëndë. E shpëtoi nga vdekja (nga mbytja). I shpëtoi jetën (kokën). E shpëtuan shokët. Shpëtoi veten dhe fëmijët. Shpëtoi nderin. E shpëtuan grurin nga zjarri. Partia e shpëtoi popullin nga shtypja dhe shfrytëzimi. Kanali e shpëtoi fushën nga thatësira. Na shpëtoi nga sëmundjet. Na shpëtoi nga halli (nga telashet).

SHPËTUES mb.1. Që bëhet a që shërben për të shpëtuar dikë a diçka, që sjell shpëtim; shpëtimtar. Punime shpëtuese. Unazë (gomë) shpëtuese.
2. Përd. em. sipas kuptimit të

Diku tjeter e kam lexuar tendencen per te konsideruar a=pa, por eshte e pamundur ne gjuhen shqipe te ekzistoje nje shembull i till. Kurse per A = Ashte existon ne dialektin geg
psh. A Le = Ka (ashte) lindur. Keshtu qe smund me i dhen kuptim te kundert nga perdorimi i saj. (ne etimologji nuk mund te shtojme germa nga xhepi apo ti leme me njane disa germa po i konsideruar me perjashtim kur rregullat specifik te gjuhes se folur e lejojne)

Ne dialektin geg ka shume kontraktime dhe vetem ato shembuj mund ti perdorim si:
tryt ndera = te te ritet nderimi

Nga kjo kam ardh sot ne perfundimin e nje fjale tjeter:

Alexander (aleksander) = a le ksa nder = ashte lind me shume nder = asht lindur i nderuar
ksa ('x' lexohet 'ks' pra eshte 1 germe) = sa ( e perdorim ne shqip: te rosh SA malet)
a le = asht/ka lindur

Persa i perket 'aspetos/aspet' une i bashkohem mendimit te dikujt tjeter qe e barazon:
aspet = a spet = asht shpejt.
Gjithashtu me kujtohet nga te pleqte ne jug te vendit te perdornin fjalen 'asp' me sa mbaj mend 'shum i shpejt/shume i zhdervellte'.
edben
Member
Member
Posts: 19
Joined: Fri Dec 09, 2011 7:19 am
Gender: Male

Re: Etimilogji e fjaleve...

#983

Post by edben »

bardus wrote:Etimologjia fjales OHER,liqeni Ohrit:

Rastesisht hasa ne fjalen gjermane ohr, ear,ne shqip vesh.Mendova se a ka mundesi qe fjala vesh ti kete dhene emrin liqenit te Ohrit.

Personalisht mendoj se fjala vesh e shqipes ka ardhur nga auso pas zhvillimeve fonetike te saj.Ne gjuhen latine per fjalen vesh eksiston ausin si dhe aurem.

Pa u zgjatur shume i hodha nje sy pamjes se jashtme te liqenit dhe cuditerisht ka formen e nje veshi te njeriut.


A mund te supozojme qe ky emer u vendos nga fisi gjermanik i Gotteve qe dihet se kane ardhur deri ne Shqiperi por kjo rrezohet duke ditur se gotet veshit i thonin auso.
Mos eshte fjale maqedonase?.Dialektet ilire kane qene te shumte ne numer keshtu qe edhe mund te supozojme qe i perket njerit nga ato.
Kur flitet per etimologjine e nje fjale nisesh nga e shkruara sa me origjinale qe dihet. Pastaj konsiderohe historite gojore apo te shkruara reth emerimit duke i dhene prioritet atyre te kohes kur eshte thene ajo fjale.

Gjithashtu, kur fjala mendohet e perbere nga trajta te shkurtra duhen gjetur shembuj sipas gjuhes qe flitej ose asaj te trasheguar qe te mund te behet vleresim i sakt.

Ne rastin konkret si mendoni te jete shkruar origjinalisht ne shqip: Oher, Ohri ?

Nuk mjafton te krijosh nje legjende sot dhe te nxjeresh perfundim duke lidhur kuptimin e fjales mes gjuheve te ndryshme. Duhet te gjesh fjalen e shkruar ne origjine psh ne shqip dhe ta analizosh me fjale dhe rregulla te gjuhesh shqipe.

Ne linkun:
http://psikologji.net/forumi/index.php?topic=2343.0

gjeta: Lihnidi (Ohri) ne shekullin e shek.XVII-XVIII.
Pra sipas ketij materiali: ne lashtesi 'Ohri' quhej 'Lihnidi' dhe nese mund te zberthehet ne shqip me rregulla atehere provon gjenezen shqiptare. Kurse emri i dyte mund te jete vene me vone nga te huajt. Duke krahasuar vitin dhe kush pushtues erdhi ne ate vit, mund te nxiren disa perfundime te llogjikshme.

Ne shqip mund te ke qene rrenja: 'Liknid' a mund te gjenden fjale apo shkurtime kumptiplote me pjeset: L ik ni d , L ikni d, Lik nid, ...
edben
Member
Member
Posts: 19
Joined: Fri Dec 09, 2011 7:19 am
Gender: Male

Re: Etimilogji e fjaleve...

#984

Post by edben »

edben wrote:
bardus wrote:Etimologjia fjales OHER,liqeni Ohrit:
A mund te supozojme qe ky emer u vendos nga fisi gjermanik i Gotteve qe dihet se kane ardhur deri ne Shqiperi por kjo rrezohet duke ditur se gotet veshit i thonin auso.
Mos eshte fjale maqedonase?.Dialektet ilire kane qene te shumte ne numer keshtu qe edhe mund te supozojme qe i perket njerit nga ato.
Ne linkun:
http://psikologji.net/forumi/index.php?topic=2343.0

gjeta: Lihnidi (Ohri) ne shekullin e shek.XVII-XVIII.
Pra sipas ketij materiali: ne lashtesi 'Ohri' quhej 'Lihnidi' dhe nese mund te zberthehet ne shqip me rregulla atehere provon gjenezen shqiptare. Kurse emri i dyte mund te jete vene me vone nga te huajt. Duke krahasuar vitin dhe kush pushtues erdhi ne ate vit, mund te nxiren disa perfundime te llogjikshme.

Ne shqip mund te ke qene rrenja: 'Liknid' a mund te gjenden fjale apo shkurtime kumptiplote me pjeset: L ik ni d , L ikni d, Lik nid, ...
Gjeta qe 'Lyknis' eshte nje lule qe ritet zakonisht ne evrope.


http://albter.com/
Gjeta: Oher (Lychnis). Pra Ohri quhej: Lykni , lyknide

Ly KeNi = Lule Keni

Nje mundesi eshte (ne trajte te pashquar):

'Ly KeNi De' = 'Ly KeNI Dhe' = Keni ly dhe = Toka e lyer = Toka e lulezuar.

(nuk jam i sigurt ne gegerisht si i thone luleve mbase 'lu', 'li', 'ly', apo ndonje trajte e shkurter qe reduktohet ne 'l', fantazo si i thonin luleve ne Thrako-Illiri)

Duhet pare dhe ndonje tregim historik apo legjende. Mundesia e te paturit te luleve 'Lyknis' me shumice reth liqenit apo zonave pereth.
User avatar
bardus
Star Member
Star Member
Posts: 882
Joined: Mon Jan 30, 2012 3:44 pm
Gender: Male

Re: Etimilogji e fjaleve...

#985

Post by bardus »

edben wrote:
Kur flitet per etimologjine e nje fjale nisesh nga e shkruara sa me origjinale qe dihet. Pastaj konsiderohe historite gojore apo te shkruara reth emerimit duke i dhene prioritet atyre te kohes kur eshte thene ajo fjale.

Gjithashtu, kur fjala mendohet e perbere nga trajta te shkurtra duhen gjetur shembuj sipas gjuhes qe flitej ose asaj te trasheguar qe te mund te behet vleresim i sakt.

Ne rastin konkret si mendoni te jete shkruar origjinalisht ne shqip: Oher, Ohri ?

Nuk mjafton te krijosh nje legjende sot dhe te nxjeresh perfundim duke lidhur kuptimin e fjales mes gjuheve te ndryshme. Duhet te gjesh fjalen e shkruar ne origjine psh ne shqip dhe ta analizosh me fjale dhe rregulla te gjuhesh shqipe.

Ne linkun:
http://psikologji.net/forumi/index.php?topic=2343.0

gjeta: Lihnidi (Ohri) ne shekullin e shek.XVII-XVIII.
Pra sipas ketij materiali: ne lashtesi 'Ohri' quhej 'Lihnidi' dhe nese mund te zberthehet ne shqip me rregulla atehere provon gjenezen shqiptare. Kurse emri i dyte mund te jete vene me vone nga te huajt. Duke krahasuar vitin dhe kush pushtues erdhi ne ate vit, mund te nxiren disa perfundime te llogjikshme.

Ne shqip mund te ke qene rrenja: 'Liknid' a mund te gjenden fjale apo shkurtime kumptiplote me pjeset: L ik ni d , L ikni d, Lik nid, ...

Mund te jete edhe ashtu .

Pamja fizike e liqenit u be shkas par supozimin tim.
Image

Po te jete e vertete mund te themi se ne ate kohe te paret tane paten harta te hollesishme.
Forma me e vjeter e saj besoj ka qene thjesht OHR.

Prejardhja e fjales vesh pershkruhet nga Pokorny si me poshte:

English meaning: "ear" | Query method: Match substring
Pages: "785" | Query method: Match substring
Total of 2 records
Number: 1438
Root: ōus2 : ǝus- : us-
English meaning: ear
German meaning: `Ohr'
General comments: erweitert mit -i (ǝusi-s), -es (ǝusos- n.) und -en
Material: Av. uši Nom. Du. `die beiden Ohren, Verstand, Sinn', Instr. Du. uši-bya, npers. hoš (Iran.*auš-) `Ohr';
arm. unkn `Ohr' (*us-on-ko-m); das kn nach akn `Auge';

gr. dor. ὦς (*ōus) `Ohr'; ōu auch in ὤατα `Ohren' Alkm., ἀμφ-ω̃ες Theokr. `mit zwei Henkeln', dor. ἐξ-ωβάδια `Ohrringe', ὑπερ-ώιη `Gaumen', att. λαγ-ώς, hom. λαγ-ωός n. `Hase' (*slǝg-ōusos) `mit schlaffen Ohren'; ǝus- in gr. lak. αὖς `Ohr', Pl. ἄανθα (*αυσ-ανθα) Alkm., tarent. ἆτα (*αυσατα); ion. παρ-ήιον, att. παρ-εία, lesb. παρ-αύα `Schläfe' (: air. arae); gr. ous- (Kreuzung des nominativischen ōus- mit ǝus-) in att. οὖς (*οὖσος) `Ohr', hom. Gen. οὔατος (*ουσn̥τος), ὠκίδες `Ohrringe' Hes. (*ous-n̥-ko-); über ἀκούω s. oben S. 18, 587; über att. ἀκροα̃σθαι (*ακρ-ους-)s. Schwyzer Gr. Gr. 1, 348;

alb. vesh m. `Ohr' (*ōus-, ōs-);

lat. auris f. `Ohr' (*ausi-s); aus-cultō `horche' s. oben S. 552;

air. āu, ō n. `Ohr' (*ǝusos-); air. arae m. `Schläfe' (*par-ausi̯os), Plur. im ON Arai; gall. ON Arausiō `Orange' (Thurneysen KZ. 59, 12); PN Su-ausiā f. `mit schönen Ohren';

got. ausō n. `Ohr' (germ. *ausan-); mit gramm. Wechsel (*auzan-): aisl. eyra, ags. eare, afries. are, as. ahd. ōra n. `Ohr'; davon ahd. ōri, mhd. ære `Öhr';

lit. ausìs f. (älter auch m.), Gen. Pl. ausų̃ (konson. St.), lett. àuss f.; apr. Akk. Pl. āusins `die Ohren', daneben ausins Vok. m.;

aksl. ucho, Gen. ušese (s-St.).
Orakulli ne blogun e tij me duket, e ka zberthyer mjaft mire fjalen vestibular dhe mendoj se fjala vesh eshte mjaft e vjeter dhe se u cua ne Itali shume kohe me pare nga Iliret.
User avatar
Zeus10
Grand Fighter Member
Grand Fighter Member
Posts: 4227
Joined: Thu Jun 04, 2009 6:46 pm
Gender: Male
Location: CANADA
Contact:

Re: Etimilogji e fjaleve...

#986

Post by Zeus10 »

edben wrote:
Zeus10 wrote:
edben wrote:Nuk i kam lexuar akoma te gjitha postimet por desha te kontriboja me etimologjine e fjales AKIL meqesne duke u nxitur nga nje debut ne facebook harrita nje konluzion qe mendoj ja vlen te diskutohet:

Heori i legjendes se Homerit: AKIL (Akili, Akile)

A + K + IL = A (Ashte) + Ky + Yll = AKYLL = AKIL
dmth sipas gjuhes standarte te sotem do thoshim "Ky eshte si yll" por duke u nisur nga versioni me i vjeter i gegerishtes A/Ashte = Eshte, KY + YLL = KYLL pasi ska kuptim ne shqip te thiret 2 here Y-ja ne shqip, pastaj perdorimi ne dialektin e jugut Y=I (qyp= qip, pyll= pidh, shpesh edhe ll=l eshte i mundur)

Mierpres mendime.

Gjithashtu mendoj se fjalet
Greke pasuese jane 'Aqil', 'Arqile', etj.
Italiane (Akili ishte si shqiponje) 'Aquile'
Angleze (Akili ishte vrases) 'a Kill'
Zakonisht mundesia per te bere gabim, gjate dhenjes se etimologjise se mundshme te emrave te pervecem eshte shume e madhe. Per rastin konkret, nese i referohemi gjuhes me te cilen ne kemi te shkruar Iliaden, emri i tij paraqitet Ἀχιλλε-ύς ku us eshte thjeshte nje prapashtese. Problemi eshte, qe rendja pas etimologjise grafike, duke copezuar ne rrokje qe prezupozohen fjale imagjinare, mund te na drejtoje ne shume gjuhe te mundshme duke na futur ne qorrsokak. Une nuk kam ndonje ide per kete emer, por me duket se kam nje variant te besueshem per emrin lokal te tij Aspetus. Mendimi im eshte qe ky emer do te thote pa-shpetim, sepse sipas mitologjise kur atij ju dha mundesia te zgjidhte midis nje jete te gjate e te perulur dhe nje jete te shkurter e te lavdishme, ai zgjodhi kete te fundit, pra fati i tij ishte percaktuar: ai s'kishte shpetim, do te vdiste.
ashpetu-s----> a(parashtese privative, pa) + shpetu(forma dialektore e shpetoj)

SHPËTOJ kal.1. E nxjerr ose e largoj dikë a diçka nga një rrezik, nga një fatkeqësi a e keqe e madhe, nga një gjendje e vështirë etj.; e mbroj dhe e ndihmoj që t'i shmanget dikujt a diçkaje, të çlirohet nga dikush a diçka, të dalë nga një gjendje e rëndë. E shpëtoi nga vdekja (nga mbytja). I shpëtoi jetën (kokën). E shpëtuan shokët. Shpëtoi veten dhe fëmijët. Shpëtoi nderin. E shpëtuan grurin nga zjarri. Partia e shpëtoi popullin nga shtypja dhe shfrytëzimi. Kanali e shpëtoi fushën nga thatësira. Na shpëtoi nga sëmundjet. Na shpëtoi nga halli (nga telashet).

SHPËTUES mb.1. Që bëhet a që shërben për të shpëtuar dikë a diçka, që sjell shpëtim; shpëtimtar. Punime shpëtuese. Unazë (gomë) shpëtuese.
2. Përd. em. sipas kuptimit të

Diku tjeter e kam lexuar tendencen per te konsideruar a=pa, por eshte e pamundur ne gjuhen shqipe te ekzistoje nje shembull i till. Kurse per A = Ashte existon ne dialektin geg
psh. A Le = Ka (ashte) lindur. Keshtu qe smund me i dhen kuptim te kundert nga perdorimi i saj. (ne etimologji nuk mund te shtojme germa nga xhepi apo ti leme me njane disa germa po i konsideruar me perjashtim kur rregullat specifik te gjuhes se folur e lejojne)

Ne dialektin geg ka shume kontraktime dhe vetem ato shembuj mund ti perdorim si:
tryt ndera = te te ritet nderimi

Nga kjo kam ardh sot ne perfundimin e nje fjale tjeter:

Alexander (aleksander) = a le ksa nder = ashte lind me shume nder = asht lindur i nderuar
ksa ('x' lexohet 'ks' pra eshte 1 germe) = sa ( e perdorim ne shqip: te rosh SA malet)
a le = asht/ka lindur

Persa i perket 'aspetos/aspet' une i bashkohem mendimit te dikujt tjeter qe e barazon:
aspet = a spet = asht shpejt.
Gjithashtu me kujtohet nga te pleqte ne jug te vendit te perdornin fjalen 'asp' me sa mbaj mend 'shum i shpejt/shume i zhdervellte'.
Informacioni per emrin lokal te Akilit na vjen nepermjet Plutarkut:
χρόνῳ δὲ ὕστερον Νεοπτόλεμος ὁ Ἀχιλλέως λαὸν ἀγαγὼν αὐτός τε τὴν χώραν κατέσχε καὶ διαδοχὴν βασιλέων ἀφ᾽ αὑτοῦ κατέλιπε, Πυρρίδας ἐπικαλουμένους: καὶ γὰρ αὐτῷ Πύρρος ἦν παιδικὸν ἐπωνύμιον. καὶ τῶν γνησίων παίδων ἐκ Λανάσσης τῆς Κλεοδαίου τοῦ Ὕλλου γενομένων ἕνα Πύρρον ὠνόμασεν. ἐκ τούτου δὲ καὶ Ἀχιλλεὺς ἐν Ἠπείρῳ τιμὰς ἰσοθέους ἔσχεν, Ἄσπετος ἐπιχωρίῳ φωνῇ προσαγορευόμενος.
dhe ai eshte ne greqisht(ose cfaredo emri tjeter kjo gjuhe mund te quhet) e cila nuk eshte shqip, por une mendoj se kushdo qe e krijoi, huajti shume nga leksiku dhe strukturat e shqipes. Nese shikon listen e meposhtme struktura
a + ------
eshte dominuese.

Image
The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing
edben
Member
Member
Posts: 19
Joined: Fri Dec 09, 2011 7:19 am
Gender: Male

Re: Etimilogji e fjaleve...

#987

Post by edben »

Mirre eshte te gjendet etimologjia e te gjitha fjaleve. Por qellimi kryesor eshte te gjendet kuptimi i atyre fjaleve rendesishme qe tregojne lidhjen direkte te gjuhes shqipe me lashtesine e tokes amtare.

Nje fjale tjeter qe dikush eshte nxituar ti japi kuptimin e ngateruar shkencor:

POSEIDON -> gjasme 'greek god' / Zot hellen thone

Po ti referohem gjuhes se pasur shqipe dhe kryesisht te folurit popullor te fshatareve Tironas une do i beja nje zberthim te natyrshem:


Po Se i Don =Po! Sa i deshiron
Po = eshte nje thirror pohues
Se/Sa = tregon sasine
I = nyje qe tregon shumes: e do nje gje, i do disa gjera
Don = Do/Dua/Deshiroj: Ai don te gjitha?

Pra
Poseidon = Zoteron (edhe kuptimi i perendise kesaj perendia eshte zoterues/pronesie)

Tjeter interesante eshte perdorimi i 'Pose' = Porse = Nese = Ne qoftese
Po se do = Po nuk e do
Pra menyra se si e thua mer kuptim te ndryshem ne shqip.
Kryesisht kur eshte ne forme thirrori mer kuptim pozitive:
Po se i don = Po! Sa shume i deshiron
Kurse/Nese eshte ne perdorim pasive merr edhe kuptim negative:
Po qe se nuk e deshiron = Po se don
Last edited by edben on Tue Feb 07, 2012 6:56 pm, edited 1 time in total.
edben
Member
Member
Posts: 19
Joined: Fri Dec 09, 2011 7:19 am
Gender: Male

Re: Etimilogji e fjaleve...

#988

Post by edben »

Zeus10 wrote: dhe ai eshte ne greqisht(ose cfaredo emri tjeter kjo gjuhe mund te quhet) e cila nuk eshte shqip, por une mendoj se kushdo qe e krijoi, huajti shume nga leksiku dhe strukturat e shqipes. Nese shikon listen e meposhtme struktura
a + ------
eshte dominuese.

Image

Un mendoj se nuk duhet te nisemi nga kuptimet e mevonshme, apo perdorimet ne gjuhen greke, anglese, romake, qe jane te mevonshme per te nzjerre analogjine e fjales origjinale shqiptare.
Ketu lindin ngateresat. Si thote populli: 'Mos e terhiq gomarin nga bishti'.

Ato fakte qe sillni ju kane nje vlere sepse tregojne lidhjen e mevonshme te gjuheve te huaja me shqipen dhe krijimin e qyteterimeve te tjera me zanafillen ne qyteterimin Pelasgo-Shqiptar.

Pikerisht kete problem ne mendjen tone na e yshqyen pseudo-historianet e regjimit komunist te cilet bashkepunonin me agjenturat anti-shqiptare per te na corientuar. Nga ana tjeter studiues te mirefillte te gjuhes dhe historise u persekutuan, u vrane, u shtyne te braktisin atdheun. Po te ishte disi patriotike sistemi komunist pse gjithe patriotet shqiptare shkonin sa me larg dhe fshiheshin qe te mos ekzekutoheshin (disa edhe smunden te fshiheshin).

Shqipja ka nje lehtesi te madhe pershkak se te shkruarin e sakte e nxjer nga e thena direkt. Pra shkruhet ashtu sic thuhet dhe lexohet. Ne gjuhe te tjera sidom anglisht eshte tjeter per tjeter. Pra qe ta shkruash nje fjale sakte ne shqipe mjafton te nisesh nga si thuhej origjinalisht. P.sh. 'Akil' ne shqip, ne anglisht shtohet nje germe tjeter qe te mund te perfitoj te njejtin tingul te perafert 'Achill', kurse greket 'k' + zonore = 'q' resultati 'Aqil' ne greqisht.

Ketu qendron disa shqiptare qe bien ne gracket e te huajve, pra nisen ose nga e shkruar ne anglisht 'Achille', ose nga e shkruara ne greqisht 'Aqile' per te nxje kuptimin ne shqip!

Me fjale te tjera ekzistojne disa rregulla thelbesore ne etimologji: 1. NISU nga kuptimi me i hershem (ORIGJINAL) ne shqip te fjales; 2. BASOHU tek gjuha e folur popullore per te gjetur fjalet perberese; 3. MOS SHTO germa per te cilat nuk e ka asnje shembull apo rregull te njohur te gjuhes shqipe; 4. MOS HIQ asnje germe nga fjala pa e provuar me shembull shkurtimin nga gjuha shqipe.
User avatar
Zeus10
Grand Fighter Member
Grand Fighter Member
Posts: 4227
Joined: Thu Jun 04, 2009 6:46 pm
Gender: Male
Location: CANADA
Contact:

Re: Etimilogji e fjaleve...

#989

Post by Zeus10 »

Ne nuk e kemi shkrimin ne shqip, por ne greqisht, prandaj duhet ti referohemi kesaj gjuhe fillimisht. Nuk eshte e drejte te shkojme me hamendje etimologjike, kur ne kemi origjinalin perpara:
Θεσπρωτῶν καὶ Μολοσσῶν μετὰ τὸν κατακλυσμὸν ἱστοροῦσι Φαέθοντα βασιλεῦσαι πρῶτον, ἕνα τῶν μετὰ Πελασγοῦ παραγενομένων εἰς τὴν Ἤπειρον ἔνιοι δὲ Δευκαλίωνα καὶ Πύρραν εἱσαμένους τὸ περὶ Δωδώνην ἱερὸν αὐτόθι κατοικεῖν ἐν Μολοσσοῖς.χρόνῳ δὲ ὕστερον Νεοπτόλεμος ὁ Ἀχιλλέως λαὸν ἀγαγὼν αὐτός τε τὴν χώραν κατέσχε καὶ διαδοχὴν βασιλέων ἀφ᾽ αὑτοῦ κατέλιπε, Πυρρίδας ἐπικαλουμένους: καὶ γὰρ αὐτῷ Πύρρος ἦν παιδικὸν ἐπωνύμιον. καὶ τῶν γνησίων παίδων ἐκ Λανάσσης τῆς Κλεοδαίου τοῦ Ὕλλου γενομένων ἕνα Πύρρον ὠνόμασεν. ἐκ τούτου δὲ καὶ Ἀχιλλεὺς ἐν Ἠπείρῳ τιμὰς ἰσοθέους ἔσχεν, Ἄσπετος ἐπιχωρίῳ φωνῇ προσαγορευόμενος.Thuhet nga historianet se mbreti i pare i Thesproteve dhe Moloseve pas permbytjes se madhe, ishte Phathoni i cili erdhi se bashku me Pellazgun ne Epir......
The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing
User avatar
Mallakastrioti
Galactic Member
Galactic Member
Posts: 2936
Joined: Thu Jul 23, 2009 4:23 pm
Gender: Male
Location: Italy
Contact:

Re: Etimilogji e fjaleve...

#990

Post by Mallakastrioti »

Le te analizojme edhe nje teze qe do thosha mundesite nuk duhen perjashtuar. Siç dime Akili, zemren e vet e kishte pikerisht ne thembren e kembes, pasi e ema, Teti (apo Deti) kur e zhyti ne uje pikerisht duke e mbajtur nga thembra e kembes dhe kjo pjese ishte edhe zemra e tij, apo pjesa prej se ciles do ti vinte vdekja.
Tani eshte interesant siç e gjejme ne shkrimet te keshtuquajtura "greke" :

Ἀχιλλε-ύς. Mendimi im eshte se kemi te bejme me nje fjale te perbere, pra ndertimi i emrit dhe pikerisht :

Ἀχ-ιλλε (ku -ύς, sigurishte eshte nje prapashtese), ku "Ἀχ" nuk eshte veçse emri i Akilit, te cilin ai e trashegoi prej te parit te fisit te tij, pra gjyshit.

Image

Pra Ἀχ ku mungojne zanoret "i-a" eshte thjesht nje forme e tkurrur e emrit te tij, te cilin e trashegoi prej gjyshit "Aiak-os".

Por interesante eshte pjesa tjeter e emrit, pra " ιλλε-ύς", apo thjesht "ιλλε" e cila nuk eshte gje tjeter perveçse emri i Zeus, pra "ιλλε=Zeus". Sigurisht ne se gjyshi "Aiakos", ishte djal i Zeus, ateher edhe nipi ka prejardhjen prej Zeus, pra prej YLLIT apo "ILL-it".

Lidhur emrit "ASPETUS" apo ASPET, ne se epirotet e lashte e perkthyen duke u bazuar ne keto te dhena (te cilat kerkova ti shpjegoj me siper), ateher ndoshta duhet te kerkojme pikerisht lidhjen midis tyre. Mos ndoshta kemi te bejme thjesht me fjalen apo fjalet shqipe "AS-P-ET"=ASH-P(REJ)-ET(ERVE)", pra eshte gjak hyjnor (prej ILL=ZEUS) dhe per kete u mireprit dhe u trajtua si nje zot ne Epir?
Image
Post Reply

Return to “Linguistikë”