Etimologjia e fjales.

[Orakulli]

Mesimi i nje gjuhe eshte i lidhur me tingujt dhe memomrizimin e tyre ne tru. Shqipja nuk u zhduk sepse flitej prej te pakten 20 mije vjete. Shqipja eshte me gjere sepse eshte si ministrukture brenda njesive te gjuheve Europiane si ndertime baze tingullore. Ndryshimi i tyre qendron vetem ne anen e jashtme ate te transformimeve tingullore qe ndodhin seteve ne kohe. Duke qe ditur qe , pershembull, nje "z" dhe "nje "s" jane te njeta si tengull, por vetem dallohen nga zeshmeria etyre, mund te krahasojme shume ministruktura te fjaleve dhe ti kthjme ato pas ne kohe. Po keshtu edhe per ciftet g-k, b-p-f-v, l-r, d-dh, q-k,gi-gj, k-h, o-a, a-e,a-ë, o-u, m-n, b-m. Po ashtu edhe g-th-dh, etj. peshembull; klaj-qaj-cry qendron tek nje rrenje e perbashket qla, e cila duhet te kete qene e para. Ku kemi:q>k, l>r dhe rotacionet e saj. Pra:qla>klaj dhe qaj ne Shqip dhe kraj ne anglisht. Eshte latinishtja qe ka regjistrur ne kohe kete fjale "clamabunt", ku pjesa e pare e saj eshte e verteta e saj e shkruar, dhe ku shqipja i qendron besnike si tinguj sepse eshte mesuar nga nenat tek femijet per mijera vjet perpara se latinishtja te shkruhej. Shqipja tregon sekretin tingellor te asaj fjale dhe origjinen e vertete.

[bardus]

arí

Që nga G. Meyer-i (EW, 15) është vënë re se fjala shqipe arí me formën femërore arushë, si dhe formën diminutivale a zvogëluese arushkë ka kognatë të saj ŗkşah të sanskritishtes, arktos të gr. së vjetër, më vonë arkos, 'ursus' të latinishtes, ardž të armenishtes etj. Megjithatë, mendimi i tij se ky emër është formuar nga tema ar- si njerí nuk është i drejtë. Paraforma i.e., që mbindërtohet për këtë fjalë është *ŗkto- 'ari', forma paraindoevropiane *H2ŗtk'o-, e cila dëshmohet nga forma e hititishtes hartaggaš, po dhe forma shqipe arí, ku a-ja nistore është refleks i larnigales */H2/, kurse */ŗ/ rrokje formuese, nëse nuk ndiqet nga ndonjë laringale, ka si refleks të rregullt -ri-. Por, /i/-ja e theksuar është rezultat i rrrudhjes a kontraksionit të grupit -k't-. Kjo ishte një fjalë tabu për gjuhët balto-sllave dhe gjermanike, prandaj ato kanë shtënë në përdorim forma të tjera. (Pokorny rk'þo-s 875.)

Cabejt ju desh shume pune ta vertetonte se nuk eshte huazim .Po ta dinin se ] ari eshte edhe ne khotanese nuk do ta diskutonin fare:


Po fjala arre cdo ne Rusi? Pokorny theksoi se ka nje shtresezim(overlay) te gjuhes shqipe mbi sllavet,se ne cfare kohe nuk dihet.Prandaj mendoj se koincidencat me sllavet jane vecse huazime te marra nga shqipja dhe jo indoeuropjane.

[Gardhi i Ondrrave]

@Gardh,ndoshta/ big, , great , mega, mah,, magha/ eshte me afer madh.

po, e kam fjaln ke rranja zanafillore qi per mu ka ken thjesht ma, me frymoren a laringalen H e zgjatun qi ka prodhu prapashtojca te tjera. e shofim ket fenomen edhe mrena gjus ton, si tek fjala preh a mpreht qi ka dhan pres nga preh-ez, dhe prish nga preh-sh, mase edhe predh nga preh-edh etj. ne gjuht e tjera prapashtojcat kan ken te tjera. psh. fjala jon mez/maz prej maHze ka dhan anglo-saksonishten mehraz<meh-r-az qi sot asht mare-kal,mez. pra sheko si h-ja degzon daljet e fjalvet. fjala madh lidhet shkalqysham me ma( si ne ma shum) pra nji shprehje qi cilson zmadhim, shtoj. ne anglo-saksonisht prap e kena thjesht ma si ne shqip(sot asht ba more). shemujt jan me dhjetra

[Strokulli]

..rranja zanafillore qi per mu ka ken thjesht ma..
fjala madh lidhet shkalqysham me ma (si ne ma shum) pra nji shprehje qi cilson zmadhim, shtoj. Ne anglo-saksonisht prap e kena thjesht ma si ne shqip (sot asht ba more)

Shtu. Te rrëndë (te dërejt) keta te arrësyetuorithit': ma/mô-më «» ma_dh, môdh, mëdh.
eng. more - arb. mô (e pjesa e fundit -re ndjete gjithe-nje-vall me te tosken përappashtese -rë).

[Orakulli]

Sakte.
Te tierat ianë iezt rënzuar kah nji *m(ë) e Shqipes.

[Orakulli]

po, e kam fjaln ke rranja zanafillore qi per mu ka ken thjesht ma, me frymoren a laringalen H e zgjatun qi ka prodhu prapashtojca te tjera. e shofim ket fenomen edhe mrena gjus ton, si tek fjala preh a mpreht qi ka dhan pres nga preh-ez, dhe prish nga preh-sh, mase edhe predh nga preh-edh etj. ne gjuht e tjera prapashtojcat kan ken te tjera. psh. fjala jon mez/maz prej maHze ka dhan anglo-saksonishten mehraz<meh-r-az qi sot asht mare-kal,mez. pra sheko si h-ja degzon daljet e fjalvet. fjala madh lidhet shkalqysham me ma( si ne ma shum) pra nji shprehje qi cilson zmadhim, shtoj. ne anglo-saksonisht prap e kena thjesht ma si ne shqip(sot asht ba more). shemujt jan me dhjetra

Filloje me shkronje te madhe fjaline e pare dhe cdo fjali qe nderton.
Po the *rranja nuk ke nevoje me shtue "zanafillore", perdorim si mbiemer, spse rranja eshte zanafilla e filizit, e ka brenda saj kuptimin e zanfilles, origjine. Ndersa 'zanafill" eshte fillimi i cdo gjeje. *Rranja eshte nje fjale shihkonket (konkrete), qe kalohet ne ndertimin pasishihkonke't (abstrakt). Ndersa 'zanfill" (origjine) eshte nje fjale tashme abstrakte qe mund te zbatohet mbi cdo objekt shikonket(konkret). Te dyja kane te njeten peshe mendimore. Vjen nga "zon-zë" dhe "fill-fillim". Zë në fillim qe ne nje dejtim tjter ndertimoro-gjuhesor eshte rranja, e cila nga ana e saj vjen nga ndertim matematikor (numeror):nji-njo-nja-nje-një. Rrënjë eshte edhe zanafilla njekohesisht.

Laringalen-grykoren, ose fyto(h)ren. Laringa vjen nga nje sound simbolizem qe ka humbur pak rrenjen e gjuhes mesuese, Shqipes. Eshte "gërrhit", vendi qe ben ben "gër gër-en", e cila quhet "gryk". Ndersa "fyt" vjen nga nji ideosimbolizem. Fyt nuk ka tingull.
Grykorja "h" eshte kuptuar shume pak nga gjuhetare ne funksionin e saj: Ajo zbut perdorimin e zanoreve, pergatit shqiptimin te behet me i lehte boritshem duke filluar nga nji "h' shkallezuese e ngritjes qe kerkon zanorja, ndryshe zanoret kane nje ndalim te aparatit gojor-kutik(*akustik-eshte "ku ste ik"-ambient i mbyllur ). Kuti eshte nje ideosimbolizem, akustik eshte nje "shtese-shtese-shtese" e kuptimores baze "ku". Kuti ka ngjashmeri me akustik por jo vetem kane burmi te ndryshme, por edhe menyra te ndryshme mendimformuese.

Mos merr zi-merzit qe ti shkruajta perballe te metat sepse vetem keshtu mund te vihesh ne pune ti zeteberizosh kulturen tende te te shkruarit, e meta e madhe e pasardhsve te berseve te gjuhes se folur dhe te shkruar:kurre nuk i kane kushtuar rendesine e duhur. (t&t-ja zvogelon m-ne, keshtu eshte bere gjuha e cila ka "mbeta" qe ka vjen nga kodi i barabarte i iliro-shqiptareve "zeta-zutë"-ku kufizohet dicka ose kufizon dicka-neutrale:ZZ-te zëne ose zë )

[bardus]

Tendenca e ndryshimit te diftongjeve te shq.vj.,ka sjellur peshtjellim te zanoreve ku nder te tjera dha futjen ne nje fare mase te madhe te bashketingellores H , J, LL , d.m.th. ne qofte se kishim dy zanore VV (vowel), u be V + H ; V + J ; V + LL ,kjo e vlefshme per ne mes te fjales, p.sh.: kaut > n`grohte, / traus > trohs 'troshe' , / heet > n` xeht, / speet > shpejt / kayt > kallt > caldo, it./.
Ne fillim te fjales kane ndryshuar ne forma te tjera p.sh. AU > VE , OF ,keshtu aus >vesh / ausama > ofshama/ .Tek fjala ngrohte futja e bashketingellores R eshte enigmatike, ndoshta ja vlen te shihet.

[Strokulli]

Tendenca e ndryshimit te diftongjeve te shq.vj.,ka sjellur peshtjellim te zanoreve..
Ne fillim te fjales kane ndryshuar ne forma te tjera p.sh. AU > VE, OF...

Thom se ashtau a ashteu a ashtou s'jane ma te herme se ashtûo (ashtûoe = ashtûö) a ashtûa e au/eo/ou s'ka lidhje te drejtperdrejt me ûo (ûoe) e ûa, por uotem me {û}, apor me ndonje shtrengim nde o-, -av- e ov- (oev-), -f etj. U jam mond te jete baraj me aû jam a oû jam a ëû jam, dhe aû jam mond te shnderrohet nde av/af jam si dhe ou » ov/of dhe ëu » ëv/ëf, porse au/ëu/ou s'ka lidhje me û jam qe vete nde ûo jam (ûoe jam) a ûa jam, andaj au » uo/uoe/ua s'vëłen, vëłen uoetem au « û dhe shtrengimet rrëjedhëse nga au (lat. aurum «» it. oro) dhe uo/uoe/ua (kuolla » kolla, mbluadh » mblodh). Pra {û} per muo ka dhane dy vargje: I. au/ëu/ou dhe II. ûo/ûoe/ûa, te siłat s'mond te rrejdhin nga njana-tjatra por uotem nga {û}.

eng. I am (ai em) - arb. au jëm (gjith nje vall me te tosken ë«â/ô, thëm « tham e jëm « jam).
Q'ûet edhe gr. αύτος - arb. e banj uöt (»vet) «» *ût » aut, pra gr. αύτ_ος pshehen arb. {û}.

[Orakulli]

H-ja, LL-ja, J-ja jane vaji lubifikues i motorit gjuhesor te nderlikuar qe perbehet goje-buze-gjuhe-dhembe-qillze-gryke-horta zanore. H-ja eshte nje zbutes e zanoreve, sidomos zbutese e A-se, ndersa LL-ja zbut L-te fundore te cilat sjellin veshtersi per motorin oralo akustik. Ndersa J-ja eshte nje zbutese e I-se se pare, e cila si A-ja eshte malore e veshtire per motorin e makines oral-akustis. Ato tinguj jane si rruga malore qe merret perqark malit per te zbutur pjeresine e madhe. Kane ardhur ne menyre natyrore dhe jane nje nga faktet qe gjuha dikur ngrihej duke ndertuar , memorizuar konceptin dhe pastaj pergjithesuar dhe zbatuar ate per cdo rast specifik ne te ngjashme e konceptit te pergjithesuar (etaloni) , para fillimit te shkrimit. Pra , mendimi imi eshte qe ishte nje para-alfabet i folur para alfabetit te shkruar. Fjala vendosej qe do te ndertohej me "l" ne fund, nuk ishte iditioke sic mendojne sot shumica, madje ishte shume llogjike prandaj vendosej ajo L-atje, vetem shume llogjikja beri te mundur ndertimin e dhe ngritjen e gjuhesqe kemi ne sot, dhe mevone ajo L shnderohej ne nje "LL". Njesoj edhe me vendosjen e "h", ose kthimin e i-se ne J. Ka te tjera me shumice sidomos kur vendosen dy zanore bashke, ose kur vendosen trebashtingellore njera pas tjetres-aparati gjitmone tenton te rinkonstruktoje ato duke gjetur rrugen me te mire qe i pershtat vecorive fiizike te tij. Kjo vinte qe kodet e alfabetit te folur zbatoheshin per ndertime te reja te fjaleve, si dhe fjaleve te reja ne menyre te qellimshe dhe nuk merrnin parasysh disa vecori te aparatit gojor, sepse thjesht nuk i dinin. Kjo qe nuk i njihnin ka sjelle edhe gjithe pasaktesite qe kane gjuhet e sotme si dhe tendencen per te ndryshuar qe ka cdo gjuhe, por nga ana tjeter tregon qe fjalet ndertoheshin duke pedorur shume- llogjiken. Respektimi vetem i logjikes kodike dhe jo i vecorive ne kombinim tingujsh te aparatit oral akustik, nga faktore objektiv te nivelit te caktuar evolutive solli ne te vertete gjuhen qe ne perdorim sot. Njohja e kodikeve ndertimore dhe njohja e vecorive te aparati oralo akustik 100% do te bente te mundur ndertimin e gjuhe te re qe nuk do te ndryshon asnjihere ne kohe dhe nuk do te ksihte nevoje te shkruhej. Shkrimi ka tentuar te lind si element pikerish nga kjo, nga ndryshimi qe sillte aparati oralo akustik fjaleve te ndertuara, dhe ne fakt eshte i vetem qe ruan paprishmerine fonetike te nje set gjuhesor te ndertuar.

[Val9]

Pershendetje kam nje pytje sa i perket fjales:

GJINJA (GJIN) = njerzit...

Qka eshte kjo "GJIN"?

[Orakulli]

Po, eshte koncepti gje, grua (fabrika prodhuese njerezore), gji(ushqim i pare i femijes) qe ka sjelle gjendje, gjini, etj

[bardus]

Pershendetje kam nje pytje sa i perket fjales:

GJINJA (GJIN) = njerzit...

Qka eshte kjo "GJIN"?

GJIND m. vet. bised.
Njerëzit rreth e rrotull ose njerëzit e shtëpisë. Gjindtë e shtëpisë. Si i ke gjindtë? Foli me gjindtë e vet.

GJINDE f. përmb. bised.
Tërësia e njerëzve, zakonisht të një qendre të banuar, populli. Gjindja e fshatit. Gjindja e shtëpisë njerëzit e familjes, gjindtë. U mblodh gjindja. Kishte gjindje të madhe.

http://www.fjalori.shkenca.org/

[Zeus10]

Fjala gji tregon nje bashkesi. Megjithese gjiri i femres, eshte nje fjale tjeter ato kane te njejtin burim. Ne kete pikepamje, gji-ri(gjini), eshte simbol i bashkesise dhe nis nga gjiri i gruas, qe eshte baza e gjinise-races-gjindjes. Eshte nje term qe e kemi trajtuar hollesishem ne kete forum dhe eshte aq i thjeshte aq dhe kompleks.

[Gardhi i Ondrrave]

[quote="bardus]

GJIND m. vet. bised.
Njerëzit rreth e rrotull ose njerëzit e shtëpisë. Gjindtë e shtëpisë. Si i ke gjindtë? Foli me gjindtë e vet.

GJINDE f. përmb. bised.
Tërësia e njerëzve, zakonisht të një qendre të banuar, populli. Gjindja e fshatit. Gjindja e shtëpisë njerëzit e familjes, gjindtë. U mblodh gjindja. Kishte gjindje të madhe.

http://www.fjalori.shkenca.org/[/quote]

Gjind=anglosaks.cynde,cyne-farefis, angl.kind-lloj,gjini, gjerm.kind-fmije, fare. Tana e gjejn zanafillen tek shqipja gji, organi i grus qi jep jeten, ushqimin, pra burimi i rraces/fisit. Menoj ne t'kalume kena pas nji ngjind<qind<kind, rranja besoj asht fjala e fomshme shqipe ki/qi-me shkyj,hap, qi tash ka marr nji kuptim degradus.

[Val9]

Fjala gji tregon nje bashkesi. Megjithese gjiri i femres, eshte nje fjale tjeter ato kane te njejtin burim. Ne kete pikepamje, gji-ri(gjini), eshte simbol i bashkesise dhe nis nga gjiri i gruas, qe eshte baza e gjinise-races-gjindjes. Eshte nje term qe e kemi trajtuar hollesishem ne kete forum dhe eshte aq i thjeshte aq dhe kompleks.

Faleminderit Zeus edhe Gardhi i Ondrrave!

Po diqka eshte interesante qe "nuk lejohet" perdorimi i kesaj fjale? Me sa e di simbolizon njeriun e keq? Pra kush dikush thot "shume gjin ishin aty" ata te korrektojn "thuaj njerz jo gjin".

Ndoshta kjo fjal perbehet ne Kuran diqka si me djall, sjam i sigurte...