SKENDERBEU-ikona jone kombetare, qe ju mungon te tjereve.

[ALBPelasgian]

Jane me dhjetera protretet e gravurat qe i jane bere Skenderbeut nga piktore te huaj, disa prej te cilave autentike e disa jo. Ajo cka me beri pershtypje eshte ky portret, qe konsiderohet si i pari me ngjyra i llojit te vet. Ne te eshte fiksuar profili i nje Skenderbeu, pa mjekerr e dukshem me i ri ne moshe. Nuk e kam idene e burimit te piktures ne fjale, pervec qe e morra nga nje mik ne rrjetet sociale, i cili edhe ashtu i kishte te vagullta njohurite per portretin. Sidoqofte, po e postoj ketu e eventualisht besoj qe do te gjejme informacione plotesuese:

[Mallakastrioti]

Mbiemri i Kastrioteve fillimisht ishte Mazreku.



Duke shfletuar vepren e historianit, gjuhetarit dhe filologut francez Charles du Fresne Du Cange, veper e cila mban titullin "Historia Byzantina duplici commentario illustrata: Prior familias ..", viti i botimit 1680, f. 349, autori na sjell disa fakte interesante lidhur gjenealogjise se familjes se Kastrioteve.
Perhere sipas Du Cange, stergjyshi i Skenderbeut i cili quhej Kostandin Kastrioti, permendet per here te pare ne vitin 1390 si princ i Maqedonise dhe Kosturit. Pikerisht ne kete pershkrim te shkurter te autorit (shih imazhin e bashkangjitur) lidhur Kostandin Kastriotit, ai shkruan qe mbiemri fillestar ishte MESERECHUS, apo shqiperuar, Mazreku.
Mbiemri Mazreku ndeshet ende sot nder shqiptar dhe si rrenje ky mbiemer, per gati gjithe gjuhetaret, ka pikerisht fjalen shqipe MËZ
(Pjella e pelës; kalë i ri dy a tre vjeç., shih -Fjalori i Gjuhes shqipe). Pra, ky mbiemer rrjedh si fjale prej profesionit te ketij fisi feudalesh, pikerisht mez-rrites/a. Shqiptaret mesjetar shquheshin jo vetem si kultivator, apo rrites kuajsh, por edhe si kalores te shkelqyer dhe fakte te tilla na sillen prej disa autoresh mesjetar dhe te me vonshem.
Nje dokument tjeter interesant lidhur ketij mbiemri, pra Mazreku, eshte pikerisht edhe vepra e Kantakuzenit me titull "Historia", veper e cila shkruhet prej Gjon Kantakuzenit (Iōannēs VI Kantakouzēnos) ne vitin 1369.Autori nder te tjera permend tre fise shqiptaresh te cilet u paraqiten para perandorit, fise te cilat ai i cileson "mesarites -bouians- malakasians". Nuk kemi dyshim qe kemi te bejme pikerisht me Mezaritesit, Buajt (Bue-Shpata) dhe Malakasejte (Mallakastriotet?).
Pra siç shohim ky fis i rendesishem shqiptar, Mezaritet, shfaqet qe ne periudhat bizantine sikurse si nje familje princerore e cila zoteronte Maqedonine dhe Kosturin. Gjithashtu pjesetare te ketij fisi shkojne dhe dynden, apo emigrojne, ne Peloponez sipas deshmive te sjella prej Kantakuzenit.
Nje toponim interesant sjell ne vepren e Du Cange eshte pikerisht ai i "Umenestria", nje vend ky i cili i perkiste si feud apo zoterim Gjergj Kastriotit te Pare, apo gjyshit te Gjergj Kastriotit Skenderbeut. Mos ndoshta kemi te bejme me Myzeqene, pra, si toponim eshte nje korruptim i fjales Myzeqe? Ndoshta, por tek e fundit edhe Muzakajt qe sipas historigrafise dhane emrin Myzeqe, si rrenje kryesore ne kete fjale kemi perhere fjalen "MEZ" (MEZ-AK). Pra, edhe Muzakajt ndoshta ishin i njejti fis me Mazreket. Por sigurisht ne kete drejtim do duheshin me teper kerkime dhe fakte.
Sipas Du Cange, i cili mbeshtetet jo vetem tek Barleti por edhe ne nje autor tjeter i cili quhej Pjeter Lukari (Petrus Luccarius), ne pershkrimin qe i ben Gjon Kastriotit (te atit te Skenderbeut) prejardhjen e tyre na e sjell prej Kastratit (Malesi e Madhe, shenimi im) dhe ne kete pike hidhen poshte gjithe dyshimet apo hamendesimet e pa baza lidhur prejardhjes se Kastrioteve te cilet ne disa raste kerkojne te na i bejne me prejardhje prej Kosturit. Kastriotet sigurisht qe kishin si zoterime te tyre Kosturin (Kastoria) , por prejardhja e tyre ishte prej Malesise se Madhe. Ata zoteronin Krujen, nje pjese te Maqedonise duke perfshire ketu edhe Kosturin dhe personalisht do shtoja edhe ndoshta nje pjese te Myzeqese, por ne kete pike te fundit do duheshin me teper kerkime.

[Zeus10]

Sot eshte dita e vdekjes se heroit legjendar, por ai duket fare i harruar nga institucionet shteterore, a thua se eshte nje figure periferike ne historine tone.

[Phoenix]

Doja të dija nëse ka ndonjë libër apo studim, që mund ta ketë studiuar luftën e Gjergj Kastriotit duke pasur parasysh filozofinë e Sun Tzusë?! A mund ta ketë njohur ai këtë filozofi?!

[rrëqebull]

Doja të dija nëse ka ndonjë libër apo studim, që mund ta ketë studiuar luftën e Gjergj Kastriotit duke pasur parasysh filozofinë e Sun Tzusë?! A mund ta ketë njohur ai këtë filozofi?!

AI njifte artin e luftës sepse ja kishte mësuar vetë Marrsi, në gene!
Porsi Pirros, Lekës, Batos, Bardhylit, Brikenës, Teutës, Agronit, Skerdilajdit,
Vrana Kontit Pajazitit e Adem Jasharit!

[Zeus10]

Ja si perpiqet Fatos Lubonja, te shkepuse lidhjet shpirterore te shqiptareve, me heroin e tyre, duke perdorur sensibilizime false fetare dhe hipernacionaliste, te qasjes ndaj figures se tij.

Nga Fatos Lubonja Nuk mund të mos më tërhiqte vëmendjen një polemikë që erdhi nga Kosova mbi Skënderbeun, që u referohej edhe polemikave që janë hapur në Shqipëri mbi rishkrimin e historisë dhe dekonstruktimin e miteve. Më tërhoqi vëmendjen jo vetëm nga rëndësia e saj, por edhe pasi kam qenë një ndër pjesëmarrësit aktivë të këtyre polemikave me debate, shkrime e botime në “Përpjekja”. Amir Ahmeti, një themelues i partisë “Nisma për Drejtësi dhe Zhvillim”, me inspirim erdoganist, duke iu referuar edhe debatit në Shqipëri, ka deklaruar së fundmi se “… për Skënderbeun mendoj se duhet t’u japim fund miteve, sepse gjeneratat e ardhshme kanë nevojë për historinë tonë të vërtetë, cilado qoftë ajo, dhe jo të ushqehemi me mite”; “…se në Mesjetën e hershme kombet nuk kishin lindur ende dhe nuk kishte kurrfarë rëndësie se çfarë gjuhe flisje kur vihej interesi fetar para”; se “Skënderbeu, me t’u kthyer në Krujë, myslimanëve shqiptarë iu dha të zgjidhnin në mes krishterimit ose vdekjes, shumica e tyre refuzuan të braktisnin besimin islam dhe i masakroi pa mëshirë”. E këtu ai e mbyll diskursin e tij duke deklaruar se “përderisa Skënderbeu derdhi gjak shqiptari për motive fetare, unë nuk mund ta quaj hero kombëtar”. Këshilltari kryesor i Ramush Haradinajt, Avni Arifi, iu përgjigj se Skënderbeu vërtet ka vrarë në Krujë, por ka vrarë veç tradhtarë, të cilët nuk kanë as komb, as fe… dhe se përkatësia etnike nuk është alibi për tradhtinë”. Për mua nuk ka ilustrim më të mirë se sa kjo polemikë për të provuar disa prej tezave të cilave u kam mëshuar mëse një herë lidhur me nevojën e dallimit midis historiografisë si shkencë dhe diskursit të ideologjizuar të historisë që shpesh unifikohet me mitet tona të nacionalizmit. (Përpjekja ka botuar edhe një dynumërsh të saj (28 – 29) me titull “Skënderbeu i kërkimit shkencor”.) E them këtë pasi gjykoj se brenda kësaj polemike flenë rreziqe sociale e politike jo të vogla. Dy polemizuesit, duke projektuar në Mesjetë, me stilin e vjetër nacional romantik e nacional komunist, situata dhe rivalitete të sotme fetare, latente ose të hapura, në Kosovë, por edhe në Shqipëri, nuk bëjnë gjë tjetër veçse instrumentalizojnë historinë. Por tani, në mungesë të diktaturës që impononte një instrumentalizim të vetëm, paraqitet rreziku që ajo të instrumentalizohet nga qasje dhe interesa të ndryshme politike dhe ideologjike me mbështetje brenda dhe jashtë vendit. Me fjalë të tjera, sipas meje, dy polemizuesit nuk e kanë aq shumë hallin te historia, por tek elektorati i partive të tyre, të cilin kërkojnë ta manipulojnë duke ngacmuar ndjenja që lidhen me vetëdijen e tyre identitare. Dhe kështu mund të arrijmë të imagjinojmë një situatë ku shqiptarët myslimanë, për interesa të aktualitetit, t’i bëjnë thirrje komunitetit të tyre që të mos nderojë Skënderbeun si hero kombëtar sepse ai ka vrarë myslimanë; dhe shqiptarë nacionalistë, të edukuar me mitin e Rilindjes “feja e shqiptarit është shqiptaria” dhe me Skënderbeun si çlirimtar të atdheut nga “pushtuesit turq” t’u kundërvihen duke i quajtur “tradhtarë të atdheut” – e kjo t’i polarizojë keqas të dyja palët sikur të bëhet fjalë për ngjarje që kanë ndodhur midis baballarëve të tyre gjatë Luftës së Dytë apo gjatë luftës në Jugosllavi e jo në Mesjetë. E këtu më duhet të them se jam kundër tezës së disave që thonë se është mirë që ky debat të mos hapet apo t’u lihet akademikëve – që në fakt nënkupton t’i lëmë versionet e historisë ashtu siç kanë qenë. Sepse ja se ç’ndodh. Ndërkohë që kemi nevojë ta rishkruajnë historiografinë e të dekonstruktojnë mitet nacionaliste të shekujve XIX e XX, – çka e kanë bërë tashmë pas Luftës së Dytë vendet demokratike, – te ne opinioni publik uzurpohet nga polemika të tilla anakronike mbi atë se cilët duhet të jenë simbolet e nacionalizmit shqiptar. Myslimanët dhe Skënderbeu Kur Amir Ahmeti thotë se në Mesjetën e hershme kombet nuk kishin lindur ende dhe nuk kishte kurrfarë rëndësie gjuha që flisje përpara interesit fetar apo se Skënderbeu ka vrarë shqiptarë myslimanë – thotë disa të vërteta historike që i përkasin asaj kohe. Pa hyrë në histori po vë në dukje se Ballaban Pasha për shembull, që njihet si një nga komandantët më të shquar osmanë që ka luftuar kundër Skënderbeut, që vdiq në Petrelë e që ne e kemi njohur si osman, ka qenë edhe ai shqiptar. Por edhe vetë Skënderbeu ka qenë edhe ai mysliman përpara se të braktiste ushtrinë osmane. Deri këtu jemi në histori që duhet parë me racionalitet në kontekstin e një kohe dhe jo sikur bëhet fjalë për baballarët tanë të djeshëm që luftonin kundër pushtuesit apo bashkëpunonin me të (madje, në fakt, edhe kur bëhet fjalë për baballarët tanë, do të duhej të kishim më shumë distancë). Problemi me deklaratën e Ahmetit fillon pikërisht te mungesa e distancës historike kur thotë: “Përderisa Skënderbeu derdhi gjak shqiptari për motive fetare, unë nuk mund ta quaj hero kombëtar”. Në këtë moment duket qartë se ai nuk po bën më histori, por mitologji, duke kërkuar, indirekt, një tjetër hero/simbol kombëtar për shqiptarët. Dhe një nga arsyet e kësaj qëndron në atë se edhe ai ka trashëguar nga kultura nacional-romantike e manipulimit të historisë sonë një vështrim teleologjik të saj: pra sikur historia e shqiptarëve, duke filluar që nga koha kur ata shfaqen në histori e deri më sot, të jetë historia e shtetit të tyre komb. Dhe këtu lindin paradokse sepse, nëse thuhet me të drejtë se shtetet kombe – në kuptimin që kemi sot për ta – nuk kishin lindur ende në Mesjetë dhe se morali shoqëror i asaj kohe ishte besnikëria ndaj fesë, nuk ka kuptim të përdorësh konceptin e besnikërisë apo tradhtisë kombëtare në atë kohë. Në atë kohë, një shqiptar dhe një sllav ortodoks, për shembull, ndiheshin shumë më afër me njëri-tjetrin sesa me shqiptarë dhe sllavë të kthyer në myslimanë dhe prandaj s’ka se si të kërkosh që shqiptarët myslimanë dhe ata të krishterë të kishin solidaritet kombëtar mes vetit. Vetë nëna e Skënderbeut, Vojsava, ishte sllave, e sikur t’i mbeteshim koherent projektimit të konflikteve të kohës sonë në atë kohë, siç bëjnë polemizuesit, atëherë i bije që të atin e Skënderbeut ta konsideronim tradhtar të atdheut. Fakti është se ndërsa historia e Skënderbeut të shekullit XV është komplekse, mitizimi i historisë së tij në shekujt XIX, XX e ka thjeshtëzuar figurën për qëllime të nacionalizmit shqiptar që lidhen, pa dyshim, edhe me aleancat e tij me të krishterët. Nëpërmjet mitizimit ai është bërë më së pari hero i krishterimit, për të frymëzuar të krishterët në Perëndim që ndiheshin të rrezikuar nga osmanët/myslimanët. Ky mitizim e bëri të famshëm në botën e krishterë (e theksoj, në botën e krishterë jo në atë të shteteve kombe europiane që lindën më vonë). Kjo famë e tij u përdor në shekullin XIX nga rilindësit për t’i thënë botës se kishte shqiptarë kaq të famshëm, prandaj ajo duhej t’i njihte si komb. Jo vetëm, por ai edhe kishte luftuar kundër osmanëve në krahun e botës së krishterë dhe një pjesë e mirë e shqiptarëve të Rilindjes ishin angazhuar – me ndihmën e Europës – të pavarësoheshin nga Perandoria. Ndërkaq, duke qenë se shqiptarët ishin shumica myslimanë, rilindësit me në krye Naimin, që ishte dhe ai vetë mysliman, e zhveshën Skënderbeu nga përmbajtja e krishterë. Kështu, gjatë gjithë shekullit XX, si në kohën e Zogut edhe në atë të Enver Hoxhës, ai u bë simbol i parë i nacionalizmit shqiptar, si luftëtar për çlirimin dhe pavarësinë e atdheut nën moton “Feja e shqiptarit është shqiptaria”. Enver Hoxha me fuqinë e madhe propagandistike që kishte regjimi i tij e çoi deri në grotesk këtë projektim. Ai edhe fenë e quajti diçka të huaj për shqiptarët, që ia kishte sjellë armiku. Ne sot paguajmë, veç të tjerash, edhe ideologjizimin e thellë, me frymë totalitare, që i ka bërë ai mendjes së shqiptarëve edhe përsa i përket vetëdijes historike. Edhe ndarja e shqiptarëve që jetonin në Mesjetë në tradhtarë dhe patriotë është rezultat i kësaj pune – sigurisht me kontributin e një aradhe të tërë historianësh, shkrimtarësh, piktorësh, skulptorësh, kineastësh etj. Pas rënies së komunizmit, me rilindjen e fesë dhe rimodulimin e identiteteve, ndër to edhe fetare, Skënderbeu është riinterpretuar. Elita ish-komuniste, e kthyer tashmë në europianiste, e ka përdorur si simbol të përkatësisë së shqiptarëve në botën perëndimore duke arritur ta quajë deri “pararendës të NATO-s” (I. Kadare). Një pjesë e kësaj elite, që e identifikonte Europën me krishterimin, filloi të theksojë edhe faktin që ai kishte luftuar për krishterimin kundër myslimanëve. Nga kjo vjen edhe tentativa për ta bërë Skënderbeun katolik dhe jo ortodoks, siç ka qenë në të vërtetë. Por kjo ka vënë, ndërkaq, gjithnjë e më në vështirësi, me kalimin e viteve, një pjesë të komunitetit mysliman në rritje, pasi, dashur pa dashur, pjesëtarët e tij, duke e jetuar edhe ata historinë si kontinuitet i shtetit komb, siç u është servirur, janë ndier direkt apo indirekt të detyruar ose të heqin dorë nga feja e tyre, ose të pranojnë se janë shqiptarë tradhtarë apo të dorës së dytë. Si reaksion ndaj kësaj, nga pjesëtarë të këtij komuniteti, edhe më herët, i është mëshuar tezës se është pikërisht në sajë të fesë myslimane që shqiptarët kanë mundur të mbijetojnë se, përndryshe, si të krishterë, ata do të ishin greqizuar apo sllavizuar. Në fakt, edhe në këtë rast kemi të bëjmë me projektim me të njëjtën metodë të kohëve të nacionalizmit në kohë të paranacionalizmit. Po të përdoret kjo teknikë e instrumentalizimit të historisë së paraardhësve për t’i ndarë shqiptarët në besnikë e tradhtarë të atdheut, sipas përkatësisë fetare, historia mund të instrumentalizohet edhe më tej duke kërkuar për shembull të gjejë besnikët dhe tradhtarët e atdheut – sipas kampeve – te shqiptarët ortodoksë që luftuan krahas grekëve për pavarësimin e Greqisë dhe shqiptarët myslimanë që, duke luftuar kundër grekëve, mbronin tokat e banuara nga shqiptarë myslimanë; te shqiptarët katolikë që kërkonin ndihmën e Malit të Zi e ata myslimanë që i ndoqën ata; te myslimanët që u ngritën me Haxhi Qamilin kundër Princ Vidit dhe të tjerët që në bashkëpunim edhe me serbët e shtypën kryengritjen e tyre etj. Ose, ose, për të vazhduar me paradokset ku të çon instrumentalizimi i historisë le të kujtoj një gjykim manipulativ të historisë, tejet të përhapur midis shqiptarëve. E kam fjalën për atë që shumë shqiptarë edhe sot akuzojnë Europën si “kurvë” sepse e ndau Shqipërinë më dysh ndërkohë që e vërteta është se Shqipëria në atë kohë u krijua si shtet komb dhe se, për aq sa u krijua në atë kohë, u krijua me ndihmën e shteteve europiane dhe, ç’është më e rëndësishmja, edhe Europa që kemi sot nuk është Europa që ishte në prag të Luftës së Parë Botërore. Si mund të dilet nga këta qorrsokakë? Personalisht mendoj se duhen tri gjëra: Së pari: të krijojmë distancën racionale shkencore me të vërtetat e periudhave të ndryshme historike që ka përjetuar treva ku jetojmë, d.m.th. të njohim historinë e paraardhësve tanë duke i vendosur konfliktet dhe aleancat e tyre në kontekstin e kohës kur kanë ndodhur dhe jo t’i trajtojmë si një kontinuitet “heroizmash të popullit tonë në shekuj”. E kjo duhet bërë edhe me ndryshimin e teksteve të historisë nëpër shkolla, edhe me ndryshimin e diskursit mbi historinë që, për fat të keq, vazhdon me të njëjtën metodë, madje edhe më i banalizuar, pasi sot rolin e protagonistit në mësimdhënien e historisë e luajnë mediat me gazetarë që janë në një nivel shumë të ulët të njohjes së saj dhe aq më të ulët përsa i përket njohjes së metodologjisë bashkëkohore të studimit të saj. Së dyti: në krijimin e kësaj ndërgjegjeje të re historike duhet të arrijmë të dekonstruktojmë mitet tona nacionaliste që kanë lindur në periudha të tjera historike, me çka kuptoj jo t’i shkatërrojmë (destruktim) siç ma kanë “përkthyer” shpesh termin, por t’i zbërthejmë (dekonstruktim) për t’i njohur se si janë ndërtuar, nga ç’shtysa historike, ideologjike, gjeopolitike të kohës kanë lindur, në mënyrë që të kuptojmë vlerat dhe kufizimet e tyre të asaj kohe, të mirat, por edhe pasojat në kohën që jetojmë. Kjo do të na ndihmonte edhe të ndanim e dallonim historinë shkencore nga historia e miteve nacionaliste, edhe për të ndarë më qartë problemet e sotme nga ato të djeshme. Së treti: të vështrojmë nga e ardhmja edhe në kuptimin e kërkimit të miteve e simboleve të reja që na inspirojnë për të parë përpara dhe jo prapa. Ç’kuptoj me të ardhme? Këtu diskursi komplikohet pasi, sikurse u përpoqa të shpjegoj, për të ardhmen mendojnë se punojnë edhe ata liderë myslimanë që thonë se heroi kombëtar i shqiptarëve duhet të jetë një mysliman, edhe ata që në emër të Skënderbeut kërkojnë të na frymëzojnë, si Konica dikur, që të na ndajnë prej çdo gjëje që kemi trashëguar nga Lindja në emër të bashkimit me Perëndimin. Personalisht këto qasje i konsideroj e kaluar jo e ardhme. Me të ardhmen kuptoj respektimin e promovimin e disa vlerave që historia e njerëzimit i ka provuar si themelore për mbarëvajtjen e shoqërive njerëzore pas përvojave tragjike që ka kaluar, veçanërisht pas luftërave fetare dhe atyre nacionaliste. Pra, e para gjë që mund të them është se konfliktet që ravijëzojnë këto polemika nuk mund të parandalohen as duke u imponuar të gjithë shqiptarëve Skënderbeun apo thënien e Vaso Pashës “feja e shqiptarit është shqiptaria”, dhe as duke vendosur që heroi i shqiptarëve të jetë një tjetër dhe jo Skënderbeu. Ato parandalohen duke e vështruar të ardhmen në prizmin e parimit themelor të të drejtave të njeriut: atë të lirisë së shprehjes, mendimit e besimit. Sepse e kundërta ka provuar se mund të çojë në prirjen për t’i eliminuar deri edhe fizikisht të gjithë ata që mendojnë e besojnë ndryshe. Së dyti, për të ndërtuar një të ardhme ku të gjithë të ndihen të lirë në diversitetin e tyre, mendoj se na duhen simbole që t’i përgjigjen kësaj së ardhmeje, që fatkeqësisht mungojnë më së shumti për shkak të uzurpimit të hapësirës sonë publike nga simbolet nacionaliste me frymë totalitare. Ndër simbolet që na duhet të ngremë do të rendisja shpejt e shpejt: Simbole të paqes dhe harmonisë mes diversiteteve; Simbole të dashurisë së njeriut për njeriun; Simbole të barazisë së njeriut me njeriun; Simbole të solidaritetit; Simbole të sakrificës për të tjerët; Simbole të dashurisë për natyrën; Simbole kundër racizmit dhe homofobisë; Simbole të rezistencës kundër autoritarizmit; Simbole të luftës kundër krimit e korrupsionit e mafies. Kuptohet se të gjitha këto simbolika, e të tjera si këto, që janë, sipas meje, në frymën e kohës ku jetojmë, s’mund t’i mbulojë Skënderbeu, me gjithë vendin e rëndësishëm që ai ka në historinë dhe mitologjinë e shqiptarëve. Për të ndërtuar simbolet e kësaj të ardhmeje, që mishërohet më së shumti në idealet e Europës e më gjerë të botës që duam të ndërtojmë, mund të na vlejë edhe historia, sigurisht, por një histori e lexuar ndryshe, jo me syzet e nacionalizmit e shovinizmit, e as duke evokuar luftërat e përgjakshme me kristianë që vrasin myslimanë dhe e kundërta, por duke treguar anën e zezë të këtyre luftërave dhe po ashtu duke treguar se nuk kemi pasur vetëm luftëra midis vetes apo me fqinjët, por edhe bashkëjetesë si brenda vetes, ashtu dhe me fqinjët.

[rrëqebull]

SE ZOTI VETË E THA ME GOJË

QË KOMBET SHUHEN PËRMBI DHE

POR SHQIPËRIA DO TË RROJË!

PËR TË! PËR TË! LUFTOJMË NE!

[rrëqebull]

BRIRËT NË KULTURËN ILIROSHQIPTARE
Këto rrëfenja janë një tjetër prej dëshmive të panumërta të lashtësisë dhe vendçorisë së Kombit Tonë në Siujdhesën Ilire, pasi dukurinë e brirëve si dallojë të prijësve, divave dhe hyjnive, e hasim në vazhdimësi, që para erës sonë ndër tatëzotat [stërgjyshërit] tanë ilirë e deri në kohët tona, në përshkrimet dhe gojëdhënat për Kastriotin.

❝Ali Zejneli, atë ditë që isha në shtëpi të tij, më 22 gusht 1929, më dha portretin e Fatosit ose të them më mirë ma bëri prosopografinë e tij [përshkrimin e tipareve], e cila është fort e çuditshme dhe afërmendsh; e paraqet atë cok si përbindësh e po e parashtroj tekstualisht: «S'ka pasë si Skandërbeg’ju në dynja, se i kanë dalë brinja si kaprollit. Ka qanë nishanlli në botët; si Ai asnjëa tjetër. Skandërbeg’ju ka qëanë me brinja, me dy brinja në lule të ballit. Ka pasë ene fletë për nënë sqetull. Mustaqet e zeza Skandërbegju, mas fjalës së vjetër, i ka pasë më njëanën ané katër pëllamë e më tjetrën katër pëllamë të mëdhoja, çi ja kanë maot Skandërbeg’jut. Kur luftonte Skandërbeg’ju i baonte syët të përxhakun ene çitte dum prej gojet: çaq i zoti çi ka qëanë në luftë. Ka pasë fuçi sa shtatë evliarë [diva, shenjtor] bashkë».

Ali Suf Krashi tregonte se paskan jetuar edhe tre kreshnikë shqiptarë me brirë në ballë, pas Skënderbeut, në kohë shumë të vona, e paskan luftuar edhe këta për liri kundër batalioneve të Turqisë. Dhe ja ç'më tha fjalë për fjalë:

«Lam Daci i Kalisë së Lumës, kundër Turkies, ka çanë me brina në Ballë; ene Nazif Grezhdani prej Grezhdani, kundër Turkies, e Zeledin Seferi prej Luznie të Dibrës, afër Selishtës, kundër Turkies, kanë çanë me brina në ballë. Jallah, si u dalin këto brina këtyne! I mshehin me një kësule të madhe, të bardhe, e nuk u shifen. Po kur t'u binte një fashkare (shuplakë) qafës, atëhere vup! u dalin brinat e njaten nji pash e me të kapë me ato brina të faekin… Dy tjerët kanë qanë ma vonë, në kohë të Sulltan Hamidit….»

Sipas fjalëve të kallëzonjësit, këta kreshnikë kanë jetuar e vepruar, para dhe pas Lidhjes së Prizrenit; e kuptojmë se Nazifi e Zeledini kanë luftuar në kohë të Sulltan Hamidit. Është shumë interesante dhe fshehja e dalja e brirëve, që na paraqitet si mekanizëm biologjik, i ngjashëm me atë të kthetrave të kafshëve, si fjala vjen luani e tigri. Kreshnikët i mbanin fshehur brirët, po, si duket, i nxirrnin menjëherë, kur përlesheshin me armiqtë e tyre. Këtë përkujtim do të këtë pasur sigurisht dhe Ali Zejneli për brirët e Kastriotit.❞

[Mallakastrioti]

Beteja e Skenderbeut kunder Turqve ne fushat e Farsales, aty ku Cezari mundi Pompeun.

Duke u mbeshtetur ne nje dokument shkeputur prej vepres me titull "Storia della marina pontificia nel medio evo dal 728 al 1499,.." Vell. II, viti 1871, me autor Alberto Guglielmotti, ff 314-315, autori sjell fakte lidhur tradhetise se nipit te Skenderbeut, Hamza Kastriotit si dhe atij qe u cilesua njeri nder komplotet me te medha kunder Skenderbeut dhe ku Kastrioti rrezikoi me te vertet qe jo vetem te mundej, por edhe eliminohej fizikisht.
Ky komplot, sipas dokumentit ne fjale, zbulohet prej te derguarit te Papa Kalistit te Dyte,Michele Borgia. Papa Kalisti i Dyte dergon nje flote me ne krye Michele Borgia ne ndihme te Skenderbeut dhe ngjarja sipas dokumentit zhvillohet ne Farsale te Thesalise, pikerisht ne te njejtat fusha ku Cezari me 9 gusht te vitit 48 para Kr. mund Pompeun.
Me mberritjen e forcave papale nen udheheqjen e M. Borgia, ky i fundit, sipas dokumentit, ishte i pari qe zbuloi komplotin qe po pregatitej kunder Kastriotit, pikerisht prej disa kapiteneve te besuar te tij dhe mbi te gjitha nipit te tij, Hamza Kastrioti. Kur komploti zbulohet dhe denoncohet prej M. Borgia, Hamza Kastrioti ia mbath dhe vihet ne radhet e osmaneve si dhe nen flamurin e Sulltanit.
Sulltan Mehmeti, perveç forces kunder arberoreve me ne krye Kastriotin, nis dhe perdor dredhine. Premton ne menyre te fshehte disa prej ushtarakeve me te afert te Skenderbeut, sikurse Hamzait, privilegje, siguri si dhe liri private apo besimi fetar me kushtin qe te dorezonin armet dhe te paguanin disa taksa te ulta.
Kur zbulohet komploti, Skenderbeu nuk u hakmorr kunder ketyre ushtarakeve qe e tradhetuan, pasi keta, sipas dokumentit, ishin te penduar dhe luten faljen. Ne keto momente Skenderbeu teje i inatosur, me shpaten qe "i vingellonte ne dore" nis betejen kunder osmaneve, "duke djersire gjak prej buzeve" prej zemerimit te madh. (Barleti).
Trupat e Skenderbeut, se bashku me ato papale, mundin osmanet ne fushat e Farsales ne qershor te vitit 1458. Skenderbeu merr njezet flamuj (bajraqe, pra thyen njezet fise apo klane qe luftonin per sulltanin, shenimi im), njemije e peseqind rober dhe ne fushe beteje ngelen njezet mije te vdekur. Perpara kembeve te tij sjellin te lidhur me zinxhire pikerisht tradhetarin e gjakut te vet, Hamzain. Sipas dokumentit Hamzai dergohet ne Itali si i burgosur.

Papa Kalisti dergon nje leter pergezimi Borgia-s ne te cilen shkruan :" Mberritja jote ne bregdetin e Epirit per te ndihmuar Skenderbeun, kur ky kishte nevoje te madhe, na gezoi pa mase...ndihma jone shkoi ne kohe te duhur dhe beme per te ate qe ishte me e nevojsme se çdo gje tjeter".
---

[erix77]

tani keta mundohen te marrin meritat e te tjereve si gjithmone.

ne radhe te pare behet fjale per vitin 1457 dhe jo 1458 si dhe per betejen e ujebardhes diku prane Lezhes.

1457 ishte nje vit teper i veshtire per Skenderbeun sepse ishte vetem 2 vjet mbas betejes se Beratit ku Skenderbeu humbi ajken e kaloresise se tij rreth 5000 trupa dhe nuk kishte keshtu mundesi te perballonte ne beteje ushtrine turke prej 70000 trupash te drejtuar nga Isa bej evrenozi dhe nipi i tij Hamzai qe kishin si qellim jo pushtimin e ndonje kalaje por gjetjen dhe eleminimin e Heroit.
Ne pamundesi per te perballuar kete ushtri kolosale Skenderbeu kerkoi ndihme dhe nga papa qe si pergjigje i dergoi nje anije lufte "galley" tani une nuk e di sesa vlere kishte kjo anije ne nje beteje ne toke por edhe sikur keta njerez te kene qene aktiv ne beteje thjesht numri i tyre i vogel e ben te parendesishme ndihmen e tyre.

I tradhetuar nga nipi dhe i braktisur nga aleatet ne pamundesi per te zevendesuar ushtaret e humbur me pare Skenderbeu edhe nje here tjeter i besoi fatin e vet dhe te Shqiperise mendjes se tij Dinake.

per muaj me radhe 70000 turqit dogjen dhe shkaterruan tere territoret ku shkelen por nuk rane dot ne gjurme te Skenderbeut,heroi i ndiqte nga distanca levizjet e tyre dhe perhapi lajmin se ishte braktisur nga te gjithe i vetem dhe pa shprese mundohej te fshihej e e te ruante koken sepse tani cdo gje ishte e humbur.E besuan te gjithe si armiqte ashtu edhe "miqte" guvernatori i Durresit i conte leter venedikut ku thuhej se Skenderbeu ka mbaruar cdo gje eshte e humbur dhe ska me shprese Shqiperia eshte ne duar te Turqve.

Strategjia funksionoi dhe kur ne Shtator turqit te bindur ne suksesin e fushates vendosen te pushonin ne fushen e Ujebardhes duke ulur vigjilencen sepse asgje tani me nuk i rrezikonte u perballen me nje surprize te hidhur kur re tymi zbriten gjith vrull nga malet.

E quajne beteja e Ujebardhes por zor se pati ndonje beteje sepse turqit e pergjumur nuk paten kohe te organizonin ndonje fare rezistence por u masakruan pa meshire nga shpata Shqiptare.

E llogaritur ne shifra kjo ishte fitorja me e madhe e Shqiptareve ndaj turqve dhe shpagim per disfaten e Beratit por ishte dhe e nje rendesie te madhe sepse erdhi ne momentin me te veshtire te rezistences shqiptare dhe i dha Skenderbeut nje periudhe qetesie qe ai e perdori per te riorganizuar forcat e veta.

tani keta papalet do kene peshkuar ndonje turk qe u mbyt ne det kur perpiqej te shpetonte nga shpata shqiptare dhe e kane cuar ne rome te mburren njecik me trimerine e tyre.

[binu]

Duhet te ndjehemi krenar per figurat tona historike , aq me teper ajo e skenderbeut

[Mallakastrioti]

Leterkembimi midis Skenderbeut dhe Sulltan Muratit.

Ne Qershor dhe Korrik te vitit 1444, ne nje leterkembim midis Sulltan Muratit dhe Skenderbeut, jane interesante disa fakte; ku nder te tjera ne se do lexonim keto letra si dhe te analizonim permbajtjen e tyre, do shihnim nje Sulltan i cili shkruan ne menyre gati te deshperuar, disa here teje i nevrikosur duke arritur ne kercenime dhe disa here ne menyre te "zbutur".
Ne krah te kundert kemi nje pergjigje te Skenderbeut me nje gjakftohtesi si dhe diplomaci te admirueshme, sikurse nje menyre te pergjigjuri qe nuk le shteg per spekullime ku ai te thyhej perpara kercenimeve te Sulltanit apo edhe neneshkruante ndonje fare paqe e cila mund te fshihte prapaskena.
I admirueshem eshte gjithashtu fakti se Skenderbeu ne pergjigjen e tij qe i jep Sulltanit perdor edhe nje fare ironie ne fjalet qe perdor kur shkruan p.sh:

"...Dhe ne se turqit ushtaret e tu, te cilet qendronin ne ate pjese te Shqiperise, te cilen ti e zoteron afer vendit tim, erdhen me arme ne dore qe te perballeshin me mua: dhe ne se une, sikurse e meritonin i munda te gjithe dhe keshtu duke perfituar ate pjese, ne te vertet faji nuk ishte i imi, por i tyre, ose thene me mire i atij qe i shtyu kunder meje..."
---
Leterkembimet datojne me gjashtembedhjete Qershor ajo derguar prej Sulltan Muratit dhe citojme nje pjese prej saj si me poshte :

"...Dhe keshtu dua te te lejoj, qe ti te ecesh lirshem ne shtetin, qe per trashegimni te takon, me kete pakt, qe ti te me rikthesh ate pjese te Shqiperise, qe prej te tjereve dhe Atit tend u kemi marre (zaptuar), prej se ciles kunder çdo deshire me ke zhveshur dhe e zoteron kunder deshires sime. Por vihe ne mendje qe te ma rikthesh. Ndryshe te betohem per Zotin, per Profetin e tij Muhamet, per shpirtin e tim Ati, dhe per shpaten, qe do perdor gjithçka qe eshte ne forcen time kunder teje. Dhe duke te ndjekur prej atij vendi kunder vullnetit tend, ne qofte se do shpetosh jeten, do perfundosh si lypsar. Ti vazhdo megjithate, duke menjanuar çdo forcen time, por une mund te vendos ne fushe te betejes me teper se njeqind e pesedhjet mije luftetare dhe ti duke patur pak ushtare, nuk do me besh ndonje qendrese. Kete po te them, pasi nuk dua te te demtoj. Dhe te vura perpara syve te miren dhe te keqen. Te takon ty te marresh ate qe te pelqen me teper. Dhe leterpruresit dhe Ambasadorit tim Hajredin sherbetorit, do i japesh besim te plote; pasi çdo gje qe do thote prej gojes se tij, do jete fjala ime. Prej Adrianopojes data gjashtembedhjet Qershor 1444"
----

Skenderbeu nis kunderpergjigjen ne leter ne daten katermbedhjete Korrik te vitit 1444 dhe shkepusim nje pjese prej kesaj pergjigje qe jep Skenderbeu ne kete leter:

"Gjergj Kastrioti, ndryshe quajtur Skenderbeu, Princ i Shqiptareve, dergon pershendetje te pafundme te Nderuarit Murat, Princit te Turqve. Prej Hajredin sherbetorit dhe Ambasadorit tend, mora letren, ne te cilen si fillim te mbare ti thua qe nuk mund te me japesh as pak dhe as shume shendet. Duke te dhene nje pergjigje te them, qe edhe pse vuan, per ate qe eshte bere kunder teje, duke qene une armiku yt. Brenda mundesive qe te mund te njihen, une vleresoj sigurisht, qe do gjykohej ne se une do te te isha mik. Dhe lidhur kesaj te them qe disa gjera nuk jane ne bote te mundshme qe te behen, te cilat nuk do i beja per deshiren tende, vetem qe te mos ishin kunder deshires Hyjnore. Dhe per kete gjithmone mund ta provosh, pasi une pretendoj te te jem mik. Por ne se une rifitova lirine time me shtetin ateror timin, nuk besoj ne asnje menyre te te kem fyer; duke i perkatur vetem vetvetes time dhe jo ty. Dhe ne se turqit ushtaret e tu, te cilet qendronin ne ate pjese te Shqiperise, te cilen ti e zoteron afer vendit tim, erdhen me arme ne dore qe te perballeshin me mua: dhe ne se une, sikurse e meritonin i munda te gjithe dhe keshtu duke perfituar ate pjese, ne te vertet faji nuk ishte i imi, por i tyre, ose thene me mire i atij qe i shtyu kunder meje..."
---
Materiali shkeputur prej vepres me titull: Historia vniuersale dell'origine, guerre, et imperio de Turchi ..., Vell. 1, ff. 276-277, viti i publikimit te vepres 1654, Venecia.

[ALBPelasgian]

Nje gjeneaologji e Kastrioteve:







Historia Byzantina duplici commentario illustrata prior familias ac stemmata .1680

[bardus]

Nje gjeneaologji e Kastrioteve:







Historia Byzantina duplici commentario illustrata prior familias ac stemmata .1680

Sipas te dhenave te Lucarit por edhe te Dh.Frangut ,Skenderbeu ishte me origjine nga Kastrati Hasit, jo larg lumit Drin , pikerisht nga fisi i Mazrekeve qe edhe sot gjendet ne Has, sikurse edhe mbiemri Kastrati.Ne harte shihet fshati Kostur afer Drinit qe mund te jete Kastrati i Kastrioteve.

[Adriana]

Dritan Egro: “pengesat metodologjike në studimin e periudhës së Skënderbeut”.

Historiani Dritan Egro ka dhënë një intervistë në të cilën flet për çështje që lidhen me periudhën e Skënderbeut, ngjarjet që i paraprinë, apo edhe veprimtarinë e Gjergj Kastriotit.

Egro priret të jetë “korrigjues”, ose më mirë plotësues i kontekstit, apo edhe përmasave të ngjarjeve të asaj kohe. P.sh një pyetje e intervistës është që në formulim me natyrë “polemizuese”. “Çfarë gabimesh janë bërë me historinë e Skënderbeut?”.

Egro thotë se duhet plotësuar konteksti. “Vetë Skënderbeu duhet vendosur më thellë në kohë. Është një produkt i shekullit të 15-të, por pararendësit e tij, familjet tij dhe familjet e tjera më përpara e kanë filluar historinë shumë më herët për të qenë pjesë e integruar e historisë së Ballkanit, dhe dy gjëra janë bërë gabim deri më sot; veçimi i historisë mesjetare të Shqipërisë nga pjesët e tjera të Ballkanit, dhe e dyta ngurtësimi i saj brenda kufijve politikë të shtetit shqiptar. Këto janë dy pengesa metodologjike, çlirimi nga të cilat do të sjellë një dimension krejt tjetër të historisë së rajonit dhe dimensionin shqiptar me të gjitha ngritjet e saj brenda kësaj pjese”. Më tej akoma edhe një mendim i Egros për ngjarje që janë mitizuar, apo edhe mistifikuar deri diku.





Artikulli i plote: http://www.pakufije.com/2014/08/09/drit ... e-kosoves/