Etimologjia e fjales.

[ALBPelasgian]

Po e shkepus nji shenim nga rrjetet sociale. Mendoj se ka mjaft pika qe mund te shtjellohen me tej:

Mbiemni "naltë'', per te cilin prej Majerit e tutje asht besue si nji huazim prej latinishtes altus, prapakthehet te rranja e rindertueme PIE *h₂eltós, forme kjo e prapashtesueme e rranjes *h₂el- (“grow, nourish”). Me randesi asht se kjo rranje ne forme te parashtesueme, sipas ilirologut Hans Krahe, haset tek emrat vetjak ilir Al-eva, Al-eta , Al-etius, emri molos Al-keta e keshtu me radhe. Oreli citon Miklosiqin, sipas te cilit shqip. naltë dhe rum. inalt rrjedhin prej lat. in alto. Sic verehet rumanishtja e ka ruajtur ma shume sesa shqipja vokalizmin e vjeter, kurse te shqipja asht humb nen ndikimin e aferezes. E njajta verehet edhe te lat. *incarrico > rum. incarca dhe shqip. ngarkoj. Une mendoj se me gjithe huazimin nga latinishtja, shqipja ka ruejt parafjalen e saj burimore sipas ligjeve te brendshme. Ne lidhje me kete problem, studiuesi tashme i ndjerë Besim Bokshi shkruante:

"... parafjala në ...është përftuar nga parafjala ën +nyja shquese në formën e kallëzores të, që qëndronte para emrit kur mungon- te mbiemri: *ën të shtëpi — > *ëntë shtëpi. (...)Ne kemi ardhur ne perfundim se kjo parafjale eshte krijuar nga parafjala *ën dhe nyja shquese qe i eshte aglutinuar: *ën + të — > *ëntë>ëndë>ndë> në. Ajo lidhet keshtu me parafjalen ën qe te Buzuku del ne reksion vetem me ablativin".

Disa shembuj te Buzuku dhe Bogdani: ën viseshit së ënthellash, ën buzëshit së këqiash, etj. Mjaft intriguese duket kerkimi i kesaj paralele ne disa forma te atestuara ne ilirisht: Nalata: Alata, Narabo : Arrabo, N-αρισΒα-ρηις : 'Αρισβα. Ne rast se kjo provohet me nji analize ma te imtesishme, besoj se kemi zotnue nji prove te randsishme morfologjike qe lidh shqipen me ilirishten.

[rrëqebull]

Po e shkepus nji shenim nga rrjetet sociale. Mendoj se ka mjaft pika qe mund te shtjellohen me tej:

Mbiemni "naltë'', per te cilin prej Majerit e tutje asht besue si nji huazim prej latinishtes altus, prapakthehet te rranja e rindertueme PIE *h₂eltós, forme kjo e prapashtesueme e rranjes *h₂el- (“grow, nourish”). Me randesi asht se kjo rranje ne forme te parashtesueme, sipas ilirologut Hans Krahe, haset tek emrat vetjak ilir Al-eva, Al-eta , Al-etius, emri molos Al-keta e keshtu me radhe. Oreli citon Miklosiqin, sipas te cilit shqip. naltë dhe rum. inalt rrjedhin prej lat. in alto. Sic verehet rumanishtja e ka ruajtur ma shume sesa shqipja vokalizmin e vjeter, kurse te shqipja asht humb nen ndikimin e aferezes. E njajta verehet edhe te lat. *incarrico > rum. incarca dhe shqip. ngarkoj. Une mendoj se me gjithe huazimin nga latinishtja, shqipja ka ruejt parafjalen e saj burimore sipas ligjeve te brendshme. Ne lidhje me kete problem, studiuesi tashme i ndjerë Besim Bokshi shkruante:

"... parafjala në ...është përftuar nga parafjala ën +nyja shquese në formën e kallëzores të, që qëndronte para emrit kur mungon- te mbiemri: *ën të shtëpi — > *ëntë shtëpi. (...)Ne kemi ardhur ne perfundim se kjo parafjale eshte krijuar nga parafjala *ën dhe nyja shquese qe i eshte aglutinuar: *ën + të — > *ëntë>ëndë>ndë> në. Ajo lidhet keshtu me parafjalen ën qe te Buzuku del ne reksion vetem me ablativin".

１.
Në lidhje me qëndrimin majerist të Majerit (se ngarkëtyrë [karikaturë] e vetvetes është në të gjitha ato raste ku shikon dogmatikisht "prejardhje latine, sllave, greke" të fjalëve/rrënjëve/ndërtimeve burimore Shqipe), duhet theksuar se vetë ndërtimi i "latinishtes" al-t-us është i bërë sipas ndërtimit mbiemëror të Shqipes |'rrënjë kuptimore+të [/ët]| (njëjtë, dytë, vutë, artë etj [gungët, lythët, akët etj.])

Pikërisht fakti që këtë rrënjë e dallojmë tek emrat ilirë, tregon se është një pakuptimësi [që i përngjan një vesi të keq] ajo e shpjegimit të shpëlarë "huazim nga latinishtja".

２.
A është huazuar vërtet folja ngarkoj nga "latinishtja" "incaricare"?
Kur, përsëri, ndërtimi i vet fjalës latine është sipas rregullave të Shqipes /ën+folje/, cili është argumenti se -garkoj vika nga "caricare" dhe jo anasjelltas? Për mendimin tim, kuptimi zanafillor i rrënjës mund të kërkonet në Shqipet ngas, ngarë, ngarroj [ose edhe në lidhje me arkë]; kjo është ende e gjitha për t'u parë me hollësi, por gjithqysh "latinishtja" e ka mjegulluar tërësisht strukturën kuptim-ndërtimore të fjalës prandaj paraqitja e trajtës "incaricare" si burim huazimor mund veçse të cilësonet si dogmatike.

Është njësoj porsi në rastin e Shqipes vërshús krahas "latinishtes" "versus", ku fjala Shqipe është e ndërtuar krejtësisht kryekëput sipas ligjeve burimore të Gjuhës Sonë pa u dashur kurrfarë huazimi prej lartaposhtë.
[Edhe në këtë rast mendimi i Çabejit është i saktësishëm: por duhet parë se ç'thotë ai për foljen lëshoj të cilën përsëri na e paraqesin përgjithësisht dogmatikisht si "huazim nga latinishtja", ndërkohë që folja lë, lâ [kr.thj. lashë], pranohet gjerësisht si burimore!].

Ndërtimi me rrënjën tingullburúse vrullshprehëse vër- është i natyrshëm për Shqipen: vërsul, vërgjilltë [për t'u parë], vërdatem, vërtitje, vërvit, [ndoshta vërtyt, e cila duhet rishqyrtuar krejtësisht nga e para, bashkë me "latinishten" "virtus"] sidhe vërtik {që tregon sak ndërtimin ilirishtoshqiptar të "latinishtes" "vortex" < *[vër/]vôrtik-ës!! [e cila na jep edhe zgjidhjen e mundshme fjalëhetimore të fjalës ortek ]; edhe sikur *vôrtik-ës të ketë të bëjë më ngushtësisht me rrënjën që gjejmë tek vërdallë, vorbull , vr(r)angull etj., edhe këto të fundit themte se tek rrënja vrullshprehëse *vër-/vor-/vr(r)- hyjnë, sado që janë veçantësuar duke treguar rrotullimin e shpejtë shakullor}. Tek kjo rrënjë madje hyn edhe fjala vjershë, ku vjer- është rrënjë simotër e ver-/vër- {pra vjersh(ër)oj, vjershë: 'vërshim fjalësh, mendimesh, kompozim, frymëzim, rrëmbim poetik etn.' [ku përsëri njëjtësia me "latinishten", porsi në rastin vërshús//"versus", assesi nuk tregon (dhe nuk ka se si të tregojë) huamarrje nga ana e Shqipes, sepse strukturorisht dhe ndërtimtorisht është kryekreje burimore]}.

３.
Nuk mendoj se *ëntë>ëndë>ndë> në, por se në dhe (ë)ndë janë simotra. Mund të ketë pasur 'përzierje fjalëndërtimore' tek en+të // (ë)ndë [dhe këtë e vërtetojnë trajtat ilirishtojugore ἔνθα//ἔνδον]; përafërsia kuptimor-tingullore e mbështet këtë mundësi.
[Në lidhje me ndërtimin *ën+të, kemi shëmbullin e ndajfoljes së strukturuar njësoj: nëntḗ 'në pjesën e poshtme të diçkaje; nën sipërfaqen e diçkaje, poshtë diçkaje'].
Por ajo çka nuk shkon tek shpjegimi i Bokshit është dallimi midis ën dhe në, sepse në të vërtetë janë e njëjta fjalë.

Vërtetimin se në këtë rast θ-ëja tek ἔνθα është e barabartë me (ose e prejardhur nga) një t-ë të theksuar në mënyrë të frymuar tʰ-ë, na e jep folja:
[na dëshmohet kështu një lilë e ndryshimit tingullor th >< θ >< tʰ]

Pra ἔνθα =*en+tʰa, siç ende mund të dëgjohet në disa të folme edhe sot.

Disa shembuj te Buzuku dhe Bogdani: ën viseshit së ënthellash, ën buzëshit së këqiash, etj. Mjaft intriguese duket kerkimi i kesaj paralele ne disa forma te atestuara ne ilirisht: Nalata: Alata, Narabo : Arrabo, N-αρισΒα-ρηις : 'Αρισβα. Ne rast se kjo provohet me nji analize ma te imtesishme, besoj se kemi zoterue nji prove te randsishme morfologjike qe lidh shqipen me ilirishten.

Saktësisht!

[rrëqebull]

Emrat iliroshqiptarë Klajd, Klejdi, Kledi, Klodi, Klodjan/a etn. janë një zhvillim i natyrshëm i emrit iliroperëndimor Klaudi-us/Klodius dhe atij ilirojugor Kleit-os [Κλειτος].

Janë të përbërë nga rrënja kuptimore ilirishtoshqipe *kla- [*kle-/kel-], e cila tregon një shumësi pasthirrmash (thirrje, brohoritje, klithmë, këlthitje, qarje, ankesë etj.) dhe që, në mënyrë përfytyrimore, është përdorur për të ndërtuar në këtë rast emra me kuptimin 'i pritur ose i shoqëruar me brohoritje, i njohur, «në zë», i shquar, i dashur nga bashkësía e vet etn.'.

[rrëqebull]

Kjo për mua vërteton që Nuk kemi një ndryshim tingullor Σ(κ) - Sh(k), por tingulli /sh/ i iliroShqipes është shkrimtuar si Σ edhe në lashtësi.

Kjo vërehet edhe tek fjalët ilirishtoperëndimore ku një shëmbull i dalluar është vet fjala "scriptus" 'i shkruar', që, me sa thuhet edhe këtu:


ka të bëjë me shkrirjen sepse një prej teknikave ishte edhe ajo e gërvishtjes së rrasave të qirinjta (ndoshta edhe me majuca të nxehta, për të lehtësuar shkarjen e tyre në dyllë).

Pra "scriptus" = shkrimtë(s) (duke pasur parasysh: m > mp > p).

Natyrisht edhe shpjegimi i Zeusit10 shkruaj< kruaj, gërmë < gërryej, qëndron plotësisht sepse teknika është e njëjtë, por emrat e dhëna dallojnë në vartësi të lëndës së përdorur: vet fjalët shkrim dhe shkruarje tregojnë se në rastin e parë lënda ishte dyllë/qiri, ndërsa në të dytin baltë, baltë e tharë, dru apo gur.

Për mendimin tim, të paktën fillimisht, edhe në ilirishtoperëndimore (që shumë më vonë u shndërrua në latinishte, duke marrë lëndë gjuhësore edhe jashtë ilirishtes) togu "sc" lexohej /shk/, madje edhe përpara zanoreve.

Nuk kamte asnjë dyshim se Scipionis = Shkipjon, Shqipjon.

Pa dyshim se ka raste kur kemi dytrajtësi (si për shëmbull tek skifter apo tek stroffkë/shtrofkë, por në përgjithësi themte se rregulli "Σ(κ) > Sh(k)" është një iluzion fajalëhetimor (që madje tregon se drejtimi shndërrimor, nëse ka një të tillë, është krejt i kundërt: shk > sk).

[rrëqebull]

Për mendimin tim, të paktën fillimisht, edhe në ilirishtoperëndimore (që shumë më vonë u shndërrua në latinishte, duke marrë lëndë gjuhësore edhe jashtë ilirishtes) togu "sc" lexohej /shk/, madje edhe përpara zanoreve.

Nuk kamte asnjë dyshim se Scipionis = Shkipjon, Shqipjon.

Dhe kjo do na vërtetonte se edhe fjala shkencë është burimore ilirishtoshqipe dhe ka të bëjë me fjalët:

......SHQISË f. sh.
......1. Aftësia e njeriut dhe e kafshëve për të ndier ngacmimet dhe për të marrë përshtypjet nga bota e ......jashtme me anë të disa organeve të posaçme; secili prej këtyre organeve. Pesë shqisat. Shqisa e të ......parit (e të dëgjuarit, e të prekurit, e të nuhaturit, e të shijuarit). Organet e shqisave. Mund të kapet ......me anë të shqisave.
......2. vjet. Aftësia e njeriut për të kuptuar a për të gjykuar, aftësi mendore. Ia zhvilloi mendjen e ......shqisën. Nuk ka shqisë.

......SHQIM m.
......2. vjet. Dallim.

......SHQUAJ kal.

......SHQYRTOJ kal.


Pra latinishtja "scio" është veçse trajta ilirishtoperëndimore *shqioj 'shquaj, dalloj, ... , njoh,'.
Gjithashtu pj. "scitum" = *(i) shqitúm 'i shquar, i dalluar, ..., i njohur'.

Kshuqë fjala shkencë, e cila ka ruajtur tingullin fillestar /k/ para qiellëzorimit në /q/(që kanë pësuar fjalët me të njëjtën rrënjë shqisë, shqim, etj.), është burimore dhe jo "e huazuar nga latinishtja" [përkundrazi, na tregon se latinishtja e ka marr prej ilirishtoShqipes (për aq kuptim sa ka të flitet për 'huazim' nëse mbështetet pohimi se: latinishte arkaike = ilirishte perëndimore].

{Fjalët `shquaj` dhe `shqyrtoj` kanë lidhje më të ngushtë me `quaj` dhe `qyr`, por gjithsesi ndërtimi i tyre me anë të /sh/-ës parashtesore, na tregon se një ndërtim i tillë mund të jetë në rrënjë edhe të `shqisë` dhe `shqim`, ku gjejmë foljen `qes/qit` e cila tregon në këtë rast hedhjen e vështrimit dhe vendosjen e vëmendjes drejt diçkaje, për ta rrokur me shqisat dhe për ta kapur me mendjen, për ta dalluar, për ta kuptuar.}

[Zeus10]

Për mendimin tim, të paktën fillimisht, edhe në ilirishtoperëndimore (që shumë më vonë u shndërrua në latinishte, duke marrë lëndë gjuhësore edhe jashtë ilirishtes) togu "sc" lexohej /shk/, madje edhe përpara zanoreve.

Nuk kamte asnjë dyshim se Scipionis = Shkipjon, Shqipjon.

Dhe kjo do na vërtetonte se edhe fjala shkencë është burimore ilirishtoshqipe dhe ka të bëjë me fjalët:

......SHQISË f. sh.
......1. Aftësia e njeriut dhe e kafshëve për të ndier ngacmimet dhe për të marrë përshtypjet nga bota e ......jashtme me anë të disa organeve të posaçme; secili prej këtyre organeve. Pesë shqisat. Shqisa e të ......parit (e të dëgjuarit, e të prekurit, e të nuhaturit, e të shijuarit). Organet e shqisave. Mund të kapet ......me anë të shqisave.
......2. vjet. Aftësia e njeriut për të kuptuar a për të gjykuar, aftësi mendore. Ia zhvilloi mendjen e ......shqisën. Nuk ka shqisë.

......SHQIM m.
......2. vjet. Dallim.

......SHQUAJ kal.

......SHQYRTOJ kal.


Pra latinishtja "scio" është veçse trajta ilirishtoperëndimore *shqioj 'shquaj, dalloj, ... , njoh,'.
Gjithashtu pj. "scitum" = *(i) shqitúm 'i shquar, i dalluar, ..., i njohur'.

Kshuqë fjala shkencë, e cila ka ruajtur tingullin fillestar /k/ para qiellëzorimit në /q/(që kanë pësuar fjalët me të njëjtën rrënjë shqisë, shqim, etj.), është burimore dhe jo "e huazuar nga latinishtja" [përkundrazi, na tregon se latinishtja e ka marr prej ilirishtoShqipes (për aq kuptim sa ka të flitet për 'huazim' nëse mbështetet pohimi se: latinishte arkaike = ilirishte perëndimore].

{Fjalët `shquaj` dhe `shqyrtoj` kanë lidhje më të ngushtë me `quaj` dhe `qyr`, por gjithsesi ndërtimi i tyre me anë të /sh/-ës parashtesore, na tregon se një ndërtim i tillë mund të jetë në rrënjë edhe të `shqisë` dhe `shqim`, ku gjejmë foljen `qes/qit` e cila tregon në këtë rast hedhjen e vështrimit dhe vendosjen e vëmendjes drejt diçkaje, për ta rrokur me shqisat dhe për ta kapur me mendjen, për ta dalluar, për ta kuptuar.}

Jam i nje mendjeje me ju, kam shkruar me heret per kete dhe perputhja e mendimeve, e perforcon kete teze;
http://www.arberiaonline.com/viewtopic. ... 9&start=15

Une nuk kam dyshim se emri Shqiperi, eshte nje emer po aq i lashte sa dhe Arban apo Alban. Une mendoj se ai ka te beje me besimin e lashte, me Hyjnite shume te adhuruara si DIA(Zeusi), me simbolet e tij Shqiponjen dhe shkrepetimat e rrufeve. Ne kohen e mesjetes, kur nga trupi i races se vjeter Arberore, po vecoheshin raca te reja, si psh sllavet, pjesa qe ruajti gjuhen dhe besimin e vjeter, therriti ne ndihme emrin e sterlashte Shqiponje, per ta identifikuar veten te ndryshme nga pjesa e tjetersuar tashme, pra bijte e shqipes, qe shpeshhere identifikohet me Zeusin vete. Pra shqiptare, bijte e Zeusit shkrepetues. Vete fjala ka rrenje te saj : shquaj, qe gjendet tek fjala shqiponje, ndoshta per arsyen se ajo shquan/ose shquhet prej se largu, ose ndoshta per driten shume verbuese(shquar) qe leshon ajo/Zeusi. Pra shq ka te beje me driten, ndricimin, te shquarin (te parin).

[rrëqebull]

Po Zeus10, siç ke parashtruar prej kohësh edhe tinë, fjala Shqipëri ka gjasa të jetë shumë shumë më e lashtë seç na paraqitet nga sipërfaqësorët.

[bardus]

Disa isoglosa qe lidhin dy brigjet e Adriatikut dhe ku dihet se kane qene te banuara nga iliret,

une i mendoj si fjale te leksikut ilir p.sh. :

Ne Puglia jére 'it. odore', ndersa ne shqip ' erë ' , per me teper eshte degezim

kuptimor qe e ben akoma me te rendesishme.

[Val9]

Pershendetje,

a e keni pare kete video:
This animated map shows how European languages evolved
http://www.businessinsider.com/animated ... ory-2015-3

Cfare mendoni ketu ne video shihet qe "gjuha" e par ishte anatolishtja dhe pastaj meniher slavic?

[Zeus10]

Ne nje hulumtim te bere dikur, rreth emrit te nje personazhi te Eskilit: "Paleo-kthonit", duke u bazuar ne vargun shpjegues te tij :

[col]τοῦ γηγενοῦς γάρ εἰμ᾽ ἐγὼ Παλαίχθονος
ἶνις Πελασγός, τῆσδε γῆς ἀρχηγέτης.
ἐμοῦ δ᾽ ἄνακτος εὐλόγως ἐπώνυμον
γένος Πελασγῶν τήνδε καρποῦται χθόνα.|For I am Pelasgus, offspring of Palaechthon, whom the earth brought forth, and lord of this land;[/col]

Pra une jam pellazgu, i biri I Paleokthoni, I LINDUR NGA TOKA.

natyrshem me solli ne mendje kete shpjegim:(pa)leokthonus-- leo(leun -me lind): kthonos(tokë), nje shpjegim qe mund te jete i drejte ose jo, por me pas hasa ne rreshtat e Strabonit 7.7, kur ai jep nje shpjegim etimologjik te fjales Leleges, qe do te thote: "Njerezit e nxjerre nga toka", por qe mua me duket se i referohet emrit te Deucaleonit:


[col]μάλιστα δ᾽ ἄν τις Ἡσιόδῳ πιστεύσειεν οὕτως περὶ αὐτῶν εἰπόντι“ ἤτοι γὰρ Λοκρὸς Λελέγων ἡγήσατο λαῶν,
τούς ῥά ποτε Κρονίδης, Ζεὺς ἄφθιτα μήδεα εἰδώς,
λεκτοὺς ἐκ γαίης λάους πόρε Δευκαλίωνι.
” τῇ γὰρ ἐτυμολογίᾳ τὸ συλλέκτους γεγονέναι τινὰς ἐκ παλαιοῦ καὶ μιγάδας αἰνίττεσθαί μοι δοκεῖ καὶ διὰ τοῦτο ἐκλελοιπέναι τὸ γένος:|But in particular one might believe Hesiod when he says concerning them: ““For verily Locrus was chieftain of the peoples of the Leleges, whom once Zeus the son of Cronus, who knoweth devices imperishable, gave to Deucalion—peoples picked out of earth”;
” for by his etymology he seems to me to hint that from earliest times they were a collection of mixed peoples and that this was why the tribe disappeared[/col]

sipas shpjegimit Deu(dheu-toka)+ leo(te lere- njerez)

[rrëqebull]

Ne nje hulumtim te bere dikur, rreth emrit te nje personazhi te Eskilit: "Paleo-kthonit", duke u bazuar ne vargun shpjegues te tij :

[col]τοῦ γηγενοῦς γάρ εἰμ᾽ ἐγὼ Παλαίχθονος
ἶνις Πελασγός, τῆσδε γῆς ἀρχηγέτης.
ἐμοῦ δ᾽ ἄνακτος εὐλόγως ἐπώνυμον
γένος Πελασγῶν τήνδε καρποῦται χθόνα.|For I am Pelasgus, offspring of Palaechthon, whom the earth brought forth, and lord of this land;[/col]

Pra une jam pellazgu, i biri I Paleokthoni, I LINDUR NGA TOKA.

natyrshem me solli ne mendje kete shpjegim:(pa)leokthonus-- leo(leun -me lind): kthonos(tokë), nje shpjegim qe mund te jete i drejte ose jo, por me pas hasa ne rreshtat e Strabonit 7.7, kur ai jep nje shpjegim etimologjik te fjales Leleges, qe do te thote: "Njerezit e nxjerre nga toka", por qe mua me duket se i referohet emrit te Deucaleonit:


[col]μάλιστα δ᾽ ἄν τις Ἡσιόδῳ πιστεύσειεν οὕτως περὶ αὐτῶν εἰπόντι“ ἤτοι γὰρ Λοκρὸς Λελέγων ἡγήσατο λαῶν,
τούς ῥά ποτε Κρονίδης, Ζεὺς ἄφθιτα μήδεα εἰδώς,
λεκτοὺς ἐκ γαίης λάους πόρε Δευκαλίωνι.
” τῇ γὰρ ἐτυμολογίᾳ τὸ συλλέκτους γεγονέναι τινὰς ἐκ παλαιοῦ καὶ μιγάδας αἰνίττεσθαί μοι δοκεῖ καὶ διὰ τοῦτο ἐκλελοιπέναι τὸ γένος:|But in particular one might believe Hesiod when he says concerning them: ““For verily Locrus was chieftain of the peoples of the Leleges, whom once Zeus the son of Cronus, who knoweth devices imperishable, gave to Deucalion—peoples picked out of earth”;
” for by his etymology he seems to me to hint that from earliest times they were a collection of mixed peoples and that this was why the tribe disappeared[/col]

sipas shpjegimit Deu(dheu-toka)+ leo(te lere- njerez)

Shtegu që ke hapur është më se i vyer Zeus10.

Mendimi im është se ndajfolja πάλαι paraqet tipare fjalëndërtimore tipike të ilirishtoShqipes, saktësisht ndërtimin me parafjalën pa + folje që gjejmë për shëmbull tek ndajfoljet papritur 'befas' dhe paprerë 'vazhdimisht'. Nëse është kështu atëherë pjesa -λαι mund të lexohet porsiç ke thënë edhe ti, si trajtë e foljes lēj 'lind'. Pra πάλαι = palē 'para se të lindnim ne që flasim, së lashti'.

Por kjo është veçse një ndër mundësitë shpjegimore. Një tjetër mundësi është ajo e të lexuarit pjesën πά- si trajtë të parafjalës pe(j) 'prej'. Pra: πάλαι[(st)os] = péla(shti) 'prej lashtësisë', ku -λαι të jetë pikërisht rrënja e fjalës lashtë ku pjesa -shtë ka gjasa të jetë prapashtesë e pavarur (porsi tek thjeshtë, ngushtë etj.) dhe ndoshta *la- mund të jetë folja lë, me lâ(në) e shndërruar në ndajfolje për të nënkuptuar 'kohët e kaluara, të lëna pas' (pra lashtë = lënë porsikur të thoshim dhënë = #dhashtë).

Ka edhe një mundësi tjetër që është pasja parasysh e ndryshimit R >< L, pra πάλαι = *paraj 'më përpara, në kohët e para', si trajtë e veçantë e ndajfoljes:

PARI ndajf.
2. Në fillim, në krye të herës: nga fillimi; për herë të parë. Nuk e pa që së pari.

.

Në dy rastet e para natyrisht që me kalimin e kohës fjala nuk do të shihej më si e përbërë por si një fjalë e re e cila nuk do të kishte më lidhje me lindjen apo lënien por veçse me vjetërsinë (porsikur fjala e përbërë përfill, nuk ka asnjë lidhje me fillin) dhe do të mund të përdorej në shumë mënyra të ndryshme për të emërtuar edhe njerëzit e moshuar apo 'të parët'. (Dhe aqvlentësinë (brazinë) e -λαι dhe lej na e vërteton trajta lakoniane (dorike, spartane) παλεός = paleoshët 'të vjetrit, të parët').
Nëse është i saktë shpjegimi i parë, atëherë edhe fjala plak mund të shpejgohet si zhvillimi i *paleák >*p'leák > p'lak.

Pra Παλαίχθονος do mund të lexonej si Paleohdhonës > *Paleo hdhenës 'banori i vjetëri i tokës',
ku *pale(o) është ndajfolja me ngjryrim mbiemëror dhe me kuptim 'i vjetër, që prej lashtësisë) dhe
*hdhenës do të thotë 'i #dhenit, i dheut; vendës, anas, rrënjës':

ANAS m. sh.
Banor i hershëm i një krahine a i një vendi, kundrejt të ardhurve me vonë, vendës, rrënjës; kund. ardhës.

{Interesante janë dy fjalët γῆ dhe χθών të cilat janë veçse trajta të ndryshme të fjalës ilirishtoShqipe dhe të cilën mund ta shohim si trajtë burimore pikënisëse për dy të tjerat falë dorikes Δῆ [çka na është një dëshmi e shkëlqyer e kalimit të lëndës gjuhësore nga ilirishtiShqipja tek "greqishtja e lashtë"]}.

Gjithashtu, nëse trajta më e vjetër (dhe e e sakta) është Πεαλστοί me /t/ dhe jo me /g/:

:

atëherë kemi një tjetër shëmbull të përdorimit të parafjalës pe(j) 'prej' dhe sak fjalën lashtë Πεαλστοί = pe(j) lashttë 'që banojnë këtu që prej lashtësisë; që banojnë këtu prej shumë kohësh'.
Krahas kuptimit kryesor sipas të cilit *pelashtë do të thotë kryesisht vëndas, autokton, e theksoj që për mendimin tim ka patur edhe thjesht kuptimin 'njerëz që banojnë këtu prej shumë kohësh'. Kjo do të shpjegonte se përse shumë nga ato që thuhen për "Pelashtët" janë në disa raste në kundërthënie me njëra tjetrën: sepse fjala nuk nënkuptonte një komb të vetëm, por autorë të ndryshëm kanë folur për popullata të ndryshme që thjesht ishin aty "pej së lashti" por mund të ishin edhe thjesht skllevër të vendosur aty prej shumë kohësh pa qenë vendës.


Shpejgimi që ke dhënë për emrin e Δευκαλίων-it më duket në drejtimin e duhur, duke pasur parasysh edhe mitin që flet pikërisht për 'lindje të njerëzve nga dheu':

When they were finally able to get back on land (on Mount Parnassos), they gave thank offerings to Zeus and consulted the oracle of Themis how they might replenish the earth with humans once again. They were told to throw the bones of their mother behind their shoulder and the human race would reappear. Since the mother of all is Earth, they threw stones and reformed the human race. The stones thrown by Pyrrha became women, those thrown by Deucalion became men.

[Zeus10]

[Ka edhe një mundësi tjetër që është pasja parasysh e ndryshimit R >< L, pra πάλαι = *paraj 'më përpara, në kohët e para', si trajtë e veçantë e ndajfoljes:

PARI ndajf.
2. Në fillim, në krye të herës: nga fillimi; për herë të parë. Nuk e pa që së pari.

.

Po, fjalet οι παλαι dhe οι παρος jane sinonime te njera tjetres:



Ne fillim kam menduar se παλαι do te thote pa le= pa lindur~ shume e vjeter, mbas trajtimit αι=e, por tashme jam pothuajse I sigurte se ne shkrimet "greke" λ=ρ, sipas rotacizmes l<->r.
Prandaj do thosha se sipas te gjitha gjasave :

παλαι= para

PARAARDHËS m.1. zakon. Të parët e përbashkët kundrejt brezit a brezave të mëvonshëm, që kanë lidhje gjaku me ta, stërgjyshët; brezat e mëparshëm që kanë jetuar në vendin e të mëvonshmëve; kund. pasardhës. Paraardhësit tanë. Paraardhësit e ilirëve.

PARA
5. Kohën që ka kaluar duke u nisur nga e sotmja;

[Zeus10]

Duke lexuar ca vargje te Homerit, me ben pershtypje 3 fjale:

ὢ πόποι ἦ μάλα δή με θεοὶ θάνατον δὲ κάλεσσαν:
Δηΐφοβον γὰρ ἔγωγ᾽ ἐφάμην ἥρωα παρεῖναι:
ἀλλ᾽ ὃ μὲν ἐν τείχει, ἐμὲ δ᾽ ἐξαπάτησεν Ἀθήνη.
300νῦν δὲ δὴ ἐγγύθι μοι θάνατος κακός, οὐδ᾽ ἔτ᾽ ἄνευθεν,
οὐδ᾽ ἀλέη: ἦ γάρ ῥα πάλαι τό γε φίλτερον ἦεν
Ζηνί τε καὶ Διὸς υἷι ἑκηβόλῳ, οἵ με πάρος γε
πρόφρονες εἰρύατο: νῦν αὖτέ με μοῖρα κιχάνει.
μὴ μὰν ἀσπουδί γε καὶ ἀκλειῶς ἀπολοίμην,
305ἀλλὰ μέγα ῥέξας τι καὶ ἐσσομένοισι πυθέσθαι.

1. ὢ πόποι ----o popoj
2. Ζηνί-----Zëni
3. πάρος--paro-s

Fjala 3 eshte ajo qe diskutuam: πάρος= para(alb)= aforetime, formerly(eng)

Shprehja ὢ πόποι perkthehet ne anglisht oh strange! oh shame! , por nuk ka dyshim qe ajo eshte pasthirma shqip:

OBOBO pasth.1. Përdoret kur shprehim keqardhje të madhe, dhimbje të thellë ose vuajtje për një fatkeqësi; bobo. Obobo, ç'e gjeti të mjerin! Obobo, si ishte bërë i shkreti!
2. Përdoret kur shprehim habi të madhe para një të papriture ose për diçka jo të zakonshme, bobo. Obobo, sa qenka! Obobo, sa të bukura.
3. Përdoret kur shprehim shqetësim, pakënaqësi a mërzi të madhe për diçka që mund të ndodhë, frikë para një rreziku etj.; bobo, bubu. Obobo, kush merret me të tani! Obobo, kush i del atij! Obobo, kush e bën përsëri gjithë këtë punë! Obobo, kush shkon edhe një herë atje!

kurse shprehja Ζηνί eshte forma, me te cilen dhe sot nje shqiptar do te therriste ""Zeusin"".

[rrëqebull]

Patjetër.
Por edhe Zëús është ilirishtoShqip.

Me një shikim të shpejtë, tek ato pak rreshta që prure nga Homeri, bien në sy edhe fjalë të tjera ilirishtoShqipe:

μάλα - mal 'jashtë mase, shumë; majë me majë'

με - më 'mua rr. kallëz.'

παρεῖναι - *parjena 'me qenë aty pari, me qenë pranë'

ἐν - en 'në'

νῦν - *nyn > (ta)ninaj, naní [dialektore] 'tani'

ἐγγύθι - *engythi > kithi 'në anë, për anash, brinjazi' [ndryshimet NG >< K ; Y >< I janë të natyrshëm]

μοι - mue 'mua'

κακός - *kakj > keq

μὲν - (nji)men 'vërtet ashtu'

ἐμὲ - (j)eme 'e imja'

ἦ - ḗ 'po' [pj. bised.përdoret për të pohuar a për të miratuar diçka]

γε - qe 'ja; të paktën; sidoqoftë' pj. bised.

etj.

[bardus]

kurse shprehja Ζηνί eshte forma, me te cilen dhe sot nje shqiptar do te therriste ""Zeusin"".

Po permend ketu edhe trajtat Dorike Ζάν , Ζανός , qe ne Jonik jane Ζήν, Ζηνός, per Ζεύς.Pitagora ka thene : '' Ζάν , qe te tjeret e therrasin Ζεύς ''. Ka shume mendime qe Ζάν eshte trajta me e vjeter e Zeus dhe eshte gjetur ne Krete. Zanorja Doriane /α/ pasqyrohet shpesh si /η/ tek Joniket dhe eshte diftong , ne ditet e sotme lexohet krejt ndryshe.Nje shembull eshte edhe Ἀθάνα , Doric for Ἀθήνη (ά = ή ) , po ashtu tek Hesychius Θάνα ' Ἀθήνη ' , qe Fenikasit i thonin anaTH ( lexo mbrapsht), ne Laberi e therrisnin ThËno . Zanorja A tek Ἀ - θάνα eshte shquese, sikur te thuash 'Thana kryesore' , te tille vlere ka ne shume emra p.sh. A`Myris '' Baba Tomorri '', '' Miri kryesor, me i madhi ''. Mendimi im eshte qe Ζεύς duhet te lexohet Zeys , Zejs apo Zojs.