Lajme Arkeologjike/Historike

[TeuAL]

. . . vijon

Monumentalizimi i nderteses kryesore("principia") brenda forteses dhe shnderrimi i saj ne nje objekt te kultit imperial, solli ndryshime ne arkitekturen ushtarake romake, kjo duke filluar qe nga koha e perandorit Hadrian.

[TeuAL]

. . . vijon

Ne vijim eshte sa kam lexuar se fundmi mbi zbulime arkeologjike ne ish fortesat e ushtrise romake,
ne vecanti depozitat nentokesore (pits and wells) qe beheshin(per objekte per ruajtje) nga ushtaret romake, brenda dhe rreth forteses se tyre, para se fortesa(fortifikimi) te braktisej.
( kam nenvizuar edhe aty ku flitet per shkrimet ne altaret dedikuar Silvanusit sepse do vijoj me postime rreth tyre )

Ngjitja eshte nga libri:
---------------------
A Roman Frontier Post and its People: The Fort of Newstead in the Parish of Melrose.
By James Curle, F.S.A. F.S.A.
Publ. Glasgow: James Maclehose & Sons, 1911.
Published online by Cambridge University Press: 24 September 2012
------------------------- fletet 104 - 105 ------------

vijon . . .

[TeuAL]

. . . vijon

. . . vijon

Ne vijim eshte sa kam lexuar se fundmi mbi zbulime arkeologjike ne ish fortesat e ushtrise romake,
ne vecanti depozitat nentokesore (pits and wells) qe beheshin(per objekte per ruajtje) nga ushtaret romake, brenda dhe rreth forteses se tyre, para se fortesa(fortifikimi) te braktisej.
( kam nenvizuar edhe aty ku flitet per shkrimet ne altaret dedikuar Silvanusit sepse do vijoj me postime rreth tyre )

Ngjitja eshte nga libri:
-----------------------------
A Roman Frontier Post and its People: The Fort of Newstead in the Parish of Melrose.
By James Curle, F.S.A. F.S.A.
Publ. Glasgow: James Maclehose & Sons, 1911.
Published online by Cambridge University Press: 24 September 2012
------------------------- fletet 106 - 107 ------------

vijon . . .

[TeuAL]

https://www.balkanweb.com/nga-harta-ark ... kete-vere/

Nga harta arkeologjike te gërmimet në jug e veri, surprizat në datime që priten këtë verë
12 Korrik, 2023
--------------------------

Nga jugu në veri, gërmimet arkeologjike në vend do të jenë disa gjatë kësaj vere. Drejtoresha e Institutit të Arkeologjisë, Belisa Muka, bën një prezantim të projekteve, përfshirë ato ku priten zbulime me rëndësi për historinë e vendit.
“Kemi nisur gërmimet që në muajin qershor duke nisur nga zona e Korçës. Kemi kërkime në kuadër të hartës arkeologjike nënujore të Shqipërisë, veçanërisht me kërkimet në Dunavec, edhe rezultatet janë deri tani mbresëlënëse, kemi ndryshime datimesh.

Ndërkohë vijojmë kërkimet në Koman, në sardë, Zgërdhesh,
në Durrës ku po bëhet topografia e qytetit,
Durrës qytet por jo vetëm të qytetit antik greko-romak,
por edhe të qytetit të vonë e mesjetës” tha Muka.

Projekti Lin 3, zona e Kaonisë antike në Çukën e Ajtoit, në Butrint, si edhe në Bushat, vijojnë edhe kët vit, . . .
Etiketa: arkeologji
----------
shenim: " . . . Durrës qytet por jo vetëm të qytetit antik greko-romak . . . " [!!!], e tha dora vete, me plot gojen, drejtoresha ne fron, pa ju ndare "etiketimeve" te mykura te paraardhesve te vet prehistorike.
Kane shkruar historianet, dje dhe sot, brenda dhe jashte Shqiperise, per lufterat e gjata "IliroEpirote - Romake", me data dhe emra.
Nuk di asnje te dhene, asnje fakt-deshmi, per luftera me te hershme te IliroEpiroteve(vec disa mosmarreveshje me mbreterine maqedone).
A mundet kush ta besoje qe nje popull i lire te kolonizohet ashtu urte e bute, paqesisht fare ?

[TeuAL]

https://www.balkanweb.com/nga-harta-ark ... kete-vere/

Nga harta arkeologjike te gërmimet në jug e veri, surprizat në datime që priten këtë verë
12 Korrik, 2023
--------------------------

Nga jugu në veri, gërmimet arkeologjike në vend do të jenë disa gjatë kësaj vere. Drejtoresha e Institutit të Arkeologjisë, Belisa Muka, bën një prezantim të projekteve, përfshirë ato ku priten zbulime me rëndësi për historinë e vendit.
“Kemi nisur gërmimet që në muajin qershor duke nisur nga zona e Korçës. Kemi kërkime në kuadër të hartës arkeologjike nënujore të Shqipërisë, veçanërisht me kërkimet në Dunavec, edhe rezultatet janë deri tani mbresëlënëse, kemi ndryshime datimesh.

Ndërkohë vijojmë kërkimet në Koman, në sardë, Zgërdhesh,
në Durrës ku po bëhet topografia e qytetit,
Durrës qytet por jo vetëm të qytetit antik greko-romak,
por edhe të qytetit të vonë e mesjetës” tha Muka.

Projekti Lin 3, zona e Kaonisë antike në Çukën e Ajtoit, në Butrint, si edhe në Bushat, vijojnë edhe kët vit, . . .
Etiketa: arkeologji
----------
shenim: " . . . Durrës qytet por jo vetëm të qytetit antik greko-romak . . . " [!!!], e tha dora vete, me plot gojen, drejtoresha ne fron, pa ju ndare "etiketimeve" te mykura te paraardhesve te vet prehistorike.
Kane shkruar historianet, dje dhe sot, brenda dhe jashte Shqiperise, per lufterat e gjata "IliroEpirote - Romake", me data dhe emra.
Nuk di asnje te dhene, asnje fakt-deshmi, per luftera me te hershme te IliroEpiroteve(vec disa mosmarreveshje me mbreterine maqedone).
A mundet kush ta besoje qe nje popull i lire te kolonizohet ashtu urte e bute, paqesisht fare ?

sqarim: e kam fjalen per "paraardhesit" ne profesion, ekspertize, post drejtues

[TeuAL]

http://www.arberiaonline.com/viewtopic. ... &start=255
Per Arnisen, "Cynanen = vajze e gruas Ilire Audata dhe mbretit Filip te Maqedonise, moter e Lekes se Madh dhe bashkeshorte e Amyntas",per Amyntas-Perdicas mbreter te Arnises, dhe per Arnisen e zbuluar ne Babunje.

[TeuAL]

http://www.arberiaonline.com/viewtopic. ... &start=255
Per Arnisen, "Cynanen = vajze e gruas Ilire Audata dhe mbretit Filip te Maqedonise, moter e Lekes se Madh dhe bashkeshorte e Amyntas",per Amyntas-Perdicas mbreter te Arnises, dhe per Arnisen e zbuluar ne Babunje.

Sa me siper, adresa e sakte eshte :
http://www.arberiaonline.com/viewtopic. ... 255#p44415

[TeuAL]

Veshja e Lekes Madh e imituar tek kaloresi i Babunje - Arnises.

[TeuAL]

https://www.balkanweb.com/pamjet-ne-3d- ... numentale/

Pamjet në 3D, si dukej amfiteatri romak i Durrësit, arkeologët: Forma asimetrike e ballina monumentale
Fatmira Nikolli | 12 Tetor, 2023 18:21

Si dukej amfiteatri i Durrësit kur u ndërtua në shekullin e dytë? E vendosur në shpinë të kodrës, godina me ballinë monumenale trikatëshe që shihte nga deti dhe shihej nga deti, ulëset e këshillit të qytetit, i kishte të vendosura afër skenës, ndërsa gratë dhe skllevërit mund t’i ndiqnin ndeshjet e performancat, lart nga tarraca. Shkallaret ishin të lyera me të bardhë, ndërsa disa lozha qenë të veshura me mermer. Imazhi i amfiteatrit të Durrësit është ndërtuar në 3d duke na dhënë një pamje të plotë të tijën. Projekti, një bashkëpunim i Institutit të Arkeologjisë në Shqipëri dhe Institutit Gjerman të Arkeologjisë është fryt i një pune 12 vjeçare.
Eduard Shehi, bashkëdrejtues projekti tha se “synimi ishte që veç nje botimi që është në proces të kishim edhe një material që është më i qasshëm për publikun”
Arkeologët dhe arkitektët që kanë ndërtuar modelin 3d folën për ngjashmëritë me Koloseun dhe amfiteatro të tjerë romakë, por mbi të gjitha u ndalën edhe te veçantitë.

Henner Von Hesberg, bashkëdrejtues projekti, tregoi se “Ideja ishte të zhvillohej një projekt që shfaq gjithë kompleksin dhe marrëdhënien e zonës me qytetin antik. Amfiteatri në Durrës është shumë i veçantë. Ka të bëjë me ndërtimin dhe lidhjen e godinës me natyrën. Amfiteatrot zakonisht ndërtoheshin në mënyrë simetrike ndërsa ky, është asimetrik dhe kjo vështirësonte hyrjen e publikut, uljen e tyre në vende ose daljen. Arkitektet e kohës kanë gjetur një zgjidhje të mirë. Çdo ndërtim paguhej nga komuniteti dhe ata kanë dashur të kursejnë para”.
Arkeologët dhe arkitektët thanë se një ndërtim si ky, për vëllimin arkitektonik dhe numrin e publikut, duhej të ishte jashtë qytetit. Pozicioni asimetrik i tij solli zgjidhje të papërshtatshme për hyrjen e spektatorëve ku pjesa më e vështirë ishte komoditeti e megjithatë, amfiteatri kishte mbrojtje nga dielli. Anomalia e asimetrisë, bëri që publiku të futej përmes një hyrje të madhe që i çonte afër arenës në fashën kryesore të ulëseve. Amfiteatri u zbulua 1966 falë përkushtimit të Vangjel Toçit.

[TeuAL]

Amfiteatri

Po sjell nje paragraf nga enciklopedia e ushtrise se Romes ku flitet per amfiteatrin si nje ndertese qe sherbente per stervitjen e ushtrise dhe qe ndertohej nga ushtria. Ne qytetet ku ishin stacionuar(pra me qendrim te perhershem) njesi ushtarake(legjione), per nevoja te ushtrise, ndertohej amfiteatri. Amfiteatri dhe shtepite e familjeve te udheheqesve ushtarake ndertoheshin jashte kampit por prane tij. Aty prane edhe termat me cisternen.

--------
Ne ushtrine e Romes rekrutet duheshin trajnuar rregullisht, pa nderprerje(exercitium).
Me ane te ushtrimit te perditshem, ushtari duhej te aftesohej ne vrapim, kapercim, not, perdorim armesh, ndertim muresh, marshim-parade, marshim-sulmi, dhe pozicionim ne formacione te ndryshme; kavaleria duhej po ashtu te kishte komande me kuajt e stervitur dhe te zoteronte aftesi ne veprime komplekse kolektive te artit kalorsiak.

Kampet Romake nuk kishin vende per parada-rreshtore dhe as per aktivitete qe kerkonin shume hapesire. Prandaj behej i detyrueshem perdorimi i nje AMFITEATRI ose i nje vendi te posacem qe quhej "Campus".

--------- Libri :-----------
The Encyclopedia of the Roman Army
First published: 2 February 2015
Print ISBN: 9781405176194| Online ISBN: 9781118318140|
Copyright © 2015 John Wiley & Sons, Ltd. All rights reserved.
-----------------------------

[TeuAL]

Ku te kete qene vendndodhja e "Kampit Romak" ne Durres?
shenim: po perdor(ne ngjitje) nje skice nga botimet arkeologjike per Durresin

[TeuAL]

. . . vijon

Pamje, si ngjasonte, nje kamp i ushtareve te Romes(nga libri "The Complete Roman Army"):
---------- Libri -----------
Titulli: The Complete Roman Army
Autori: Adrian Keith Goldsworthy
Publ: Thames & Hudson, 2003
ISBN: 0500051240, 9780500051245
---------------------------

[TeuAL]

https://www.balkanweb.com/pamjet-ne-3d- ... numentale/

Pamjet në 3D, si dukej amfiteatri romak i Durrësit, arkeologët: Forma asimetrike e ballina monumentale
Fatmira Nikolli | 12 Tetor, 2023 18:21

Si dukej amfiteatri i Durrësit kur u ndërtua në shekullin e dytë? E vendosur në shpinë të kodrës, godina me ballinë monumenale trikatëshe që shihte nga deti dhe shihej nga deti, ulëset e këshillit të qytetit, i kishte të vendosura afër skenës, ndërsa gratë dhe skllevërit mund t’i ndiqnin ndeshjet e performancat, lart nga tarraca. Shkallaret ishin të lyera me të bardhë, ndërsa disa lozha qenë të veshura me mermer. Imazhi i amfiteatrit të Durrësit është ndërtuar në 3d duke na dhënë një pamje të plotë të tijën. Projekti, një bashkëpunim i Institutit të Arkeologjisë në Shqipëri dhe Institutit Gjerman të Arkeologjisë është fryt i një pune 12 vjeçare.
Eduard Shehi, bashkëdrejtues projekti tha se “synimi ishte që veç nje botimi që është në proces të kishim edhe një material që është më i qasshëm për publikun”
Arkeologët dhe arkitektët që kanë ndërtuar modelin 3d folën për ngjashmëritë me Koloseun dhe amfiteatro të tjerë romakë, por mbi të gjitha u ndalën edhe te veçantitë.

Henner Von Hesberg, bashkëdrejtues projekti, tregoi se “Ideja ishte të zhvillohej një projekt që shfaq gjithë kompleksin dhe marrëdhënien e zonës me qytetin antik. Amfiteatri në Durrës është shumë i veçantë. Ka të bëjë me ndërtimin dhe lidhjen e godinës me natyrën. Amfiteatrot zakonisht ndërtoheshin në mënyrë simetrike ndërsa ky, është asimetrik dhe kjo vështirësonte hyrjen e publikut, uljen e tyre në vende ose daljen. Arkitektet e kohës kanë gjetur një zgjidhje të mirë. Çdo ndërtim paguhej nga komuniteti dhe ata kanë dashur të kursejnë para”.
Arkeologët dhe arkitektët thanë se një ndërtim si ky, për vëllimin arkitektonik dhe numrin e publikut, duhej të ishte jashtë qytetit. Pozicioni asimetrik i tij solli zgjidhje të papërshtatshme për hyrjen e spektatorëve ku pjesa më e vështirë ishte komoditeti e megjithatë, amfiteatri kishte mbrojtje nga dielli. Anomalia e asimetrisë, bëri që publiku të futej përmes një hyrje të madhe që i çonte afër arenës në fashën kryesore të ulëseve. Amfiteatri u zbulua 1966 falë përkushtimit të Vangjel Toçit.

" . . . anomalia e asimetrisë,
. . .
një hyrje të madhe që i çonte afër arenës . . ."
- - - - - -
Mendoj qe prania e hyrjes se madhe qe mundeson hyrjen direkt prane arenes tregon qe kemi te bejme me hyrje edhe per kaloresit e ushtrise qe sterviteshin ne amfiteater.

Doja te flisja edhe per njesite e ushtrise romake "Cohors I dhe II Delmatarum milliaria EQUITATA", ku shumica e rekruteve vinte nga vendasit, "Illyrian-speaking people". Kemi te bejme me njesi te tipit "Roman auxiliary mixed infantry and cavalry regiment" dhe cilesimi "milliaria" tregon qe ishin "cohorts" me numer dyfish krahasuar me te tjerat, afersisht 800 kembesore dhe 240 kalores.

Durresi, me portin dhe rrugen Egnatia, kishte nevoje per mbrojtje te kualifikuar pra "Cohors (milliaria) Equitata" ka pasur ne Durres.

Ne Salone(Solin), kryeqyteti i "Roman province - Dalmatia" jane gjetur shkrime, sot gjenden ne muzeun arkeologjik te Splitit ne Kroaci, qe deshmojne pranine e ketyre njesive ushtarake aty.

Po ngjis objekte nga muzeu arkeologjik i Durresit ku tregohen gjetje, kuaj dhe kalores, nuk e di cfare thote shkrimi ngjitur tek kali(?), mendoj qe jane deshmi te pranise se njesive ushtarake " Equitata . . . I(Y)llyrian . . . " ne Durres dhe mendoj qe keto njesi kane ndertuar amfiteatrin.

[TeuAL]

----------Libri ------------------
Titulli: Civil War
Publ.: Harvard University Press, 2016
Autor: Caesar
Editor:Cynthia Damon
Transl.: Cynthia Damon
---------------------------------------

Libri 3, paragr. 16, fletet 216-217:
Janar-Mars, viti 48 para Krishtit, Jul Cezari vendos garnizone ushtaresh pergjate bregdetit(lindor) te Adriatikut. Vendos(stacionon) nje legjion ne qytetin e Butrintit, vete kthehet ne Orikum.
A ka shenja te rrethimit te kampit te legjionit te Cezarit ne Butrint ?

vijon . . .

[TeuAL]

----------Libri ------------------
Titulli: Civil War
Publ.: Harvard University Press, 2016
Autor: Caesar
Editor:Cynthia Damon
Transl.: Cynthia Damon
---------------------------------------

Libri 3, paragr. 16, fletet 216-217:
Janar-Mars, viti 48 para Krishtit, Jul Cezari vendos garnizone ushtaresh pergjate bregdetit(lindor) te Adriatikut. Vendos(stacionon) nje legjion ne qytetin e Butrintit, vete kthehet ne Orikum.
A ka shenja te rrethimit te kampit te legjionit te Cezarit ne Butrint ?

vijon . . .

vijon