Fjala Histori, etimologjia e saj.

[Zeus10]

Etimologjia e kësaj fjale, sipas studjuesve botëror është kjo:

The word history comes from Greek ἱστορία (historia), from the Proto-Indo-European *wid-tor-, from the root *weid-, "to know, to see".The Ancient Greek word ἱστορία, historía, means "inquiry, knowledge acquired by investigation"

pra në shqip:

Fjala histori buron nga ajo Greke ἱστορία, e cila nga ana e saj buron nga PIE-ja *wid-tor, nga rrenja *weid "te njohesh, te shohesh". Fjala histori ne greqishten e lashte do te thote njohuri, marrje informacion.

Sigurisht, që unë nuk mund te jem dakord me kete shpjegim qesharak, përvec faktit, që ajo buron nga fjala ""greke"" ἱστορία. Por, sa "greke" eshte kjo fjale? Le ta shohim:

Historia, është një emër i femërores në trajtën e shquar, të cilën ja jep fundorja a, kurse trajta e pashquar histori përbëhet nga rrënja ἱστο(histo) + prapashtesën e emrit ri.
Le te ndalemi pak tek rrënja e kësaj fjale, që në fakt, bart dhe kuptimin e vërtetë të fjalës.
Historia është një term, qe përdoret per të treguar te kaluarën me fjalë. Ajo përfshin ngjarje te verteta(ose jo), që i përkasin te shkuares.

Nje rrëfim ne shqip per te shkuaren, fillon keshtu:

Ishte njehere e nje kohe nje mbret i madh....................................

Nje perralle ose mit fillon keshtu:

Na ishte seç na ishte..........

Pra ἱστο nuk eshte aspak shpjegimi idiotesk qe japin filologet moderne duke rendur pas gjuhes PIE(gjasme Herodoti me IC nenkuptonte shoh)

Shprehja e perdorur prej Herodotit.

Code: Select all

Ἡροδότου Ἁλικαρνησσέος ἱστορίης ἀπόδεξις ἥδε, ὡς μήτε τὰ γενόμενα ἐξ ἀνθρώπων τῷ χρόνῳ ἐξίτηλα γένηται, μήτε ἔργα μεγάλα τε καὶ θωμαστά, τὰ μὲν Ἕλλησι τὰ δὲ βαρβάροισι ἀποδεχθέντα, ἀκλεᾶ γένηται, τά τε ἄλλα καὶ δι᾽ ἣν αἰτίην ἐπολέμησαν ἀλλήλοισι.

por ai eshte thjesht folja shqipe është ne te kaluaren, meqenese kemi te bejme me nje tregim qe i perket te shkuares:



Sigurisht dhe pretendimi tjeter qe histori ne greqishten e vjeter do te thote knowledge(njohuri) eshte i kote dhe genjeshter e madhe, sepse "greket" perdornin fjale tjeter per te dhe njesoj si shqiptaret e therisnin njohurine:




Fjala tjetër që duket sikur përmban rrënjën ist që është epishtëme(me te kuqe),
eshte thjeshtë një fjalë e perbere epi(mbi, ipi[hipi])+ shtëmë:

që perkthehet ne gjuhen shqipe: 'e shtime lart ne koke', pra me nje fjale, e futur ne koke, e memorizuar.

[Zeus10]

Dua te shtoj ketu qe h-ja para fjales eshte nje fenomen fonetik teresisht shqiptar, eshte nje tendence e gjuhes per te shtuar H-në perpara, psh:

yll------------hyll
istori----------histori
yjneron--------hyjneron
yu--------------hyu
ipi--------------hipi
elen------------helen
ipnotizoj---------hipnotizoj

[Zeus10]

ἐπιστήμη=ἐπι(parafjala siper, eperme) + στήμη

épistémè

Stëme, stime eshte e shtime=nxënje, që do te thote futje ne koke, te shtish dicka ne koke.

E SHTIME-----emer foljor gegerisht (e shtirë-tosk).

Epi- shteme-------fjale ne """"""greqishten"""""" e vjeter qe do te thote: te nxesh dicka=te futesh (LART) ne koke=njohuri

[alfeko sukaraku]

Per fjalen "histori" na flet i pari babai i saj " Herodoti,edhe na thote se :histori quhet tregimi i ngjarjeve qe kishin ndodhur njeher e nje kohe""

Etimologjia e fjales eshte krejt shqipe pellazge,ashtu si vete fjala shqipe "iste=ishte".Fjala "ιστε" ne greqishten e re perkthehet si fjala "itan",ndersa ne shqip mbetet po e njejta fjale.

pra:

ngjarja "ishte" dikur,ndersa libri qe permbleth ngjarjet e dikurshme quhet "istori",pra nga shqipja "ishte " kemi fjalen "istori=histori".

po keshtu kemi edhe fjalet shqipe "ισσι,ιεσσα,ισιν=issi, jessa ,isin= ishin,jesh,ishin".Ndersa ne greqishten e sotme fjalet ruajn formen "itan" per te treja vetat.

[Arban bArbArian]

T'mir tbardh tfort tpar tmar tShqiptarve , T dmth Të atij asaj , T'Ar dmth të Arit Arve Arbanve , His dmth Hise kur baba ja dan hisen fmive tvet , hise dmth pasuria qe i takon dikuj dmth pjes , Hisetar dmth bashk pjesmars nate pasuni , HisTory per menimin tem dmth Hisja e Arve HisT'Ari , Arabt i thojn t'Arikh (his)tari(kh) https://en.m.wiktionary.org/wiki/تاريخ

[Patjoni]

Historia eshte zbardhja e te kaluares. Kaq po them... te tjerat kuptoji vete. Me vjen vertete keq qe njerez kaq te ditur sa ju akoma nuk keni kuptuar disa rrokje baze te gjuhes shqipe dhe cfar kuptimi kan ato.