Etimologjia e fjales.

[Zeus10]

MENDJE f.
1. Aftësia e njeriut për të menduar, për të njohur e për të pasqyruar botën, për të arsyetuar e për të gjykuar, që arrihet me anë të veprimtarisë së trurit;

NJOHJE f.
1. Veprimi sipas kuptimeve të foljeve NJOH, NJIHEM

3. filoz. Pasqyrimi e riprodhimi i botës objektive në ndërgjegjen e njeriut dhe depërtimi në ligjësoritë e kësaj bote, si proces që kushtëzohet nga ligjet e zhvillimit shoqëror e që lidhet ngushtë me praktikën. Njohja njerëzore. Njohje racionale. Teoria e njohjes pjesë përbërëse e filozofisë, që studion procesin e njohjes së botës objektive, burimet e dijes njerëzore, format nëpërmjet të cilave arrihen këto dije dhe saktësinë a vërtetësinë e tyre. Procesi i njohjes. Format e njohjes. Shkalla e njohjes.

[bardus]

Zeus, ne mbeshtetje te postimit tend shtoj edhe keto te meposhtmet:

μέδομαι ,to provide for, think on, be mindful of, bethink one of= mejtohem
μενοινάω .desire eagerl = mendje naj(nejte,ndenje)
μιμνήσκω ,remind, put in mind= mi mene sko (mbi mendje shkon),kujtohem
μνημονεύω ,call to mind, menje mon(mban, a>o dardane qe gjendet edhe ne greqishten klasike)
μνήστειρα ,bride = mendje shtire,(shiko si e therrisnin nusen ,duket si fjale e dale nga goja vjehres )

Togfjalesha te tille ka sa te duash ne greqishten klasike,por ajo qe me habit eshte se brenda tyre ruhen fjale te pastra shqipe qe nuk jane ndryshuar dot.

[Zeus10]

Togfjalesha te tille ka sa te duash ne greqishten klasike,por ajo qe me habit eshte se brenda tyre ruhen fjale te pastra shqipe qe nuk jane ndryshuar dot.

Ashtu eshte Bardus, shprehjet frazeologjike jane shnderruar ne fjale:

μνημονεύω= μνημε(mendje, memorje) + νεύω(e njeh, njoh)

Kuptimi eshte me vjen ne mendje, nxjerr nga arkivi i kujteses nje informacion te caktuar, duke e dalluar(njohur) ate mes morise se informacioneve te tjera te ruajtura ne kujtese.

[Zeus10]

Si jane shfrytezuar kuptimet e shqipes, per te na dhene fjale me kuptime te peraferta ne greqisht? Le te marrim nje prej tyre:

THAJ kal.
1. I heq diçkaje ujin ose lagështinë që ka brenda a në sipërfaqe, bëj t'i avullojë a t'i ikë lagështia; kund. njom. Thaj rrobat në diell (me hekur). Thaj duart pranë zjarrit.
E thau vapa (era). Thaj flokët me peshqir. Thaj bojën me hi.
2. I heq ujin që ka, e kulloj; e bëj të shterë (një burim etj.). E thanë kanalin (hendekun). I thanë kënetat (moçalet). I than tokat. Vapa i thanë burimet.
3. I heq njomështinë a lëngun nga fryti, një bime barishtore, një lloji perimesh, një ushqimi etj. për ta ruajtur e për ta përdorur për një kohë të gjatë; e pjek shumë diçka që të prishet; e bëj të humbas butësinë, e bëj të thatë, e përthaj. Thanë misrin (grurin, petët, domatet, specat, qepët, hudhrat) në diell. Barin e njomë e thajnë. Thaj fiqtë (kumbullat, rrushin, duhanin). Thaj mishin në tym. Thaj peshkun. Ia thau plagën.
4. bised. edhe shak. a iron. Nuk i lë asnjë pikë, e shteroj deri në fund; e pi ose e ha, të gjithë, e zbraz krejt; i marr çdo gjë që ka, s'i lë asgjë. E thau lopën kur e moli. Qengji e thau delen (kur piu). Macja e thau qumështin. E thau gotën të gjithë. Thau një shishe të tërë. E thau me dy gllënjka. E thau pjatën (gjellën). Ia thau qypin (e mjaltit, e gjalpit). Ia thau hambarin. Ia thau shtëpinë. Ia thau xhepin (paratë). Ai të than.
5. vet. veta III. E kthen në diçka pa jetë, që nuk ushqehet me gjak e nuk punon (për pjesët e trupit); e prish, e bën të mos jetojë, të mos prodhojë etj. (për bimët, për pemët e për pjesë të tyre). I thau krahun sëmundja. Ia thau gjethet vapa (vrugu).
I thau, degët (rrënjët). I thau portokajtë (bajamet) ngrica.

Cdomethene: E kthen në diçka pa jetë?
Dmth, me nje fjale: TE vdekur
Le ta shohim fjalen ne """greqisht""



Nuk ka dyshim se ato jane fjalet shqip si mbiemer dhe pjesore:

Të than-ur
thanun(tharë)

[ALBPelasgian]

Nje tjeter fjale e vjeter greke qe gjen nje perkatese ne shqip:



Kliko me zmadhues (zoom) ne pjeset e nenvizuara!

[bardus]

Shume e sakte Zeus ,

Të than-ur
thanun(tharë)

Kjo qe the me lart eshte shume e vertete,duket sikur greket e lashte po krijonin nje varjant te zhvendosur paksa te semantikes se fjaleve, krijimit te fjaleve te reja qe personalisht me duket si e sforcuar dhe jo natyrale.

Desha te sjell edhe njehere per diskutim fjalen Memorje:



mendoj se eshte perdorur folja mbaj_maj_moj pas zvogelimit te mb-m por megjithate edhe varianti yt duket mjaft i pranueshem..

[Zeus10]

Bardus, mendoj qe te dyja variantet tona perputhen. Duke pasur parasysh qe fjala per mendjen dhe memorjen jane dy:

μνεια----mendja
μνεμη-----mendja ne funksion te memorjes

ndryshimi eshte tek fundorja μη. Por cfare eshte memorja? Ajo eshte: te mbash mend:



Duke pasur parasysh, qe ne gjuhen popullore, per memorjen, ne kemi vetem nje shprehje frazeologjike: "mbaj mend" dhe duke ditur gjithashtu qe e folura normale popullore, sidomos ne kohe te vjetra kete shprehje e thoshte:

maj men<------>men-ma

gjate shnderrimit ne nje fjale te vetme dhe gjate metatezes:

maj men<------>men-ma--> mnema~mnemë=μνεμη=μνημη

[Zeus10]

Pervec kesaj duhet marre seriozisht ne konsiderate mundesia e perdorimit te emrave foljore si psh:

μνημη= e men(du)me

[Orakulli]

Po, zeus. Ne fjalet "greke-latine" gjelme ne te gjith versionet e dialekteve te shqipe , ku kemi edhe "mand" edhe mant. Llojet baze jone "mondje, mandje, mendje, mëndje, menie, menim, ment, mendim, mendin. Tek fjala "semantika eshte perdorur lloji "mant", e cila vete tek geginishtja me shume me "mand-ie". Anglishtja e ka "mining", ku "ig" eshte mbarese, cka jep ne pah nje lloj te shqipes jugore ne shqiptim, ndersa vjen nga "mean", e cila duhet te kete qene nje dyzuese ea, ose ae, e njohur kjo. Pra nga nje maen ose mean e cila ka lidhje me shume me mbajten te ruajtura te levisjes se gjithe ndodhive.

[Zeus10]

Fjala nëmë, eshte ajo qe ne shqip perdoret si sinonim i mallkimit. Por cdo te thote ajo:

NËMË f.
Shprehje me të cilën shfaqet një dëshirë e keqe dhe dënimi për dikë a për diçka; mallkim. Nëmë e rëndë. Nëma e nënës. Nëma e mallkime për pushtuesit! E zëntë nëma ime! mallk.

Pra nëma eshte nje forme ndeshkimi(denimi-sinonim) e shprehur si deshire.
Ndeshkim(alb)=retribution(eng)

Le ta shohim kete fjale ne ""greqisht""

Νέμεσις was the spirit of divine retribution against those ....

Ky ndeshkim apo dhe shperblim, per nje veper te caktuar vinte ne formen e nëmjes/urimit:

The word Nemesis originally meant the distributor of fortune, neither good nor bad,

Pra nëma eshte mallkim dhe mallkimi eshte denim shume i rende:

MALLKOJ kal.
1. Them për dikë fjalë të rënda, duke besuar se ato i ndjellin fatkeqësi a mjerim, shfaq dëshirën që dikë a diçka ta gjejë një e keqe e madhe, nëm
(sipas paragjykimeve e besimeve të kota); kund. bekoj. E mallkoi e ëma (i ati).
E mallkoi rëndë. Mos e mallko djalin!
2. lart. Dënoj rëndë e me gjithë shpirt dikë që më ka bërë një të keqe të madhe dhe që dua ta shoh të shkatërruar e të asgjësuar. Mallkuam armiqtë (pushtuesit e huaj). Mallkuam tradhtarët (xhelatët e popullit, shtypësit, gjakpirësit).

[Mallakastrioti]

E kemi diskutuar edhe me pare kete fjale qe ndeshet ne homerishte (apo e keshtuquajtur greqishte e lashte).

Lidhur fjales κέρας "keras" e cila sipas etimologjise zyrtare do te thote "bri" (horn, eng.), por duket se kjo fjale do te thote edhe KRAH (wing, eng.)

KRAH m.
1. Secila nga dy gjymtyrët e sipërme të trupit të njeriut nga supi deri te dora; mënga e një veshjeje ku futet secila nga këto gjymtyrë. Krahu i djathtë (i majtë). Me krahë të gjatë (të shkurtër). Krah për krah. Me krahë hapur. Në një krah. Krahët e fustanit
(e bluzës, e këmishës). Kockat (muskujt) e krahut. Fustan me (pa) krahë. Ngre (ul) krahun. Hap (mbyll) krahët. Kryqëzoj krahët. Shtrij (lëviz) krahun. Theu krahun. Shtrëngoj në krahë. E marr ndër krahë dikë e pushtoj me krahë, e përqafoj. I hidhem në krahë dikujt. E zë për krahu. E mbaj në krahë. Të lumshin krahët! ur. Iu thafshin krahët! mallk.
2. Supi dhe pjesa e sipërme e shpinës, ku mbajmë ose varim një barrë a një thes, një torbë, pushkën etj. Me thes (me torbë) në krah. Me pushkë në krah.
3. edhe fig. Kurriz, shpinë. I ktheu krahët. I doli prapa krahëve. Flet (vepron) prapa (pas) krahëve
4. Secila nga gjymtyrët e sipërme të shpendëve, të insekteve dhe të disa gjitarëve, që u shërbejnë këtyre për të fluturuar; kjo pjesë e trupit të shpendëve e gatuar në gjellë. Krahët e zogut (e fluturës, e mizës, e lakuriqit të natës). Pendët e krahëve. Insekte me krahë. Hapi (rrahu, përplasi) krahët. Ia preu (ia këputi) krahët. Hëngri një krah pule.
5. Secila nga fletët e aeroplanit, që e mbajnë atë në ajër gjatë fluturimit; fletët. Aeroplan me dy palë krahë.
6. Secila nga fletët e mullirit me erë.
7. Ana e djathtë ose e majtë e trupit të njeriut; ana e djathtë ose e majtë afër dikujt, ijë. Shtrihem (fle) në krah. Kthehem në krahun tjetër. E kam në krah e kam përbri.
I rri në krah dikujt i rri afër, i rri përbri. Eci në krah të dikujt eci përbri dikujt. Na erdhi nga krahët.

[Zeus10]

Shume e sakte Mallakastrioti:



Krahu eshte ai që-rah, (qe godet). Keshtu eshte dhe briri.

[Mallakastrioti]

TRAZOJ kal.
3. Ngacmoj diçka, nguc; e prek me dorë a me diçka tjetër. Trazoj zjarrin. Trazoj prushin me mashë. Trazonte hundët. Mos e trazo plagën! Mos ma trazo këmishën!
4. E shqetësoj dikë duke e prekur me dorë, duke i thënë fjalë që e mërzitin ose duke e tallur, nuk e lë të qetë; ngacmoj, ngas. Trazon fëmijët. Nuk të trazon njeri.
5. fig. E shqetësoj dikë, e bëj merak; i prish qetësinë dikujt, e bezdis, e mërzit; i qepem pas dikujt për të marrë vesh diçka. Po ju trazoj pak. Mos e trazoni, se është i sëmurë!
6. fig. Fut përçarje ose grindje ndërmjet dy a më shumë njerëzve; ngatërroj. Trazon botën (dynjanë). I trazoi të gjithë.

[Mallakastrioti]

Shume e sakte Mallakastrioti:



Krahu eshte ai që-rah, (qe godet). Keshtu eshte dhe briri.

Atehere Zeus edhe ketu :



Kemi te bejme thjesht me fjalen Krye-krah, si dhe Kryet qe Bien, qe Qellojne, qe rrahin, rrate etj...

Perball kemi edhe nje ishull qe ne lashtesi ka patur nje emertim disi interesant Κόρκυρα (Κόρ-κυρα=Krah Guri, Gur qe rrihet e goditet prej dallgeve=ishull?

[bardus]

Gjetje e bukur Mallakastriot,gjithashtu;

ταράσσω LSJ, Middle Liddell, stir, trouble